Aristoteles: Klassiek-Griekse filosoof (384-322 v. Chr.) die voor het eerst onderscheid maakte tussen de regeringsvormen. Heerschappij door een eenling (auto-cratie), door 'velen' (demo-cratie) of door een kleine groep van 'de besten' (aristo-cratie of merito-cratie). Aristoteles pleitte zelf voor een mengvorm waarbij 'de besten' verantwoordelijk waren voor een langetermijn visie, in samenspraak met draagvlak van de 'velen'.
Bij de aflevering Na de democratie
Alfabet van gebruikte namen en termen
Barrington Moore Jr.: zie Moore, Barrington Jr.
Black collar class: nieuwe vertakking aan de 'collar' boom. Naast white collar, blue collar en green collar bestaat sinds kort ook de 'black collar'. Zeg maar de sjieke crimineel: een persoon die tot de politieke en economische elite behoort maar tevens tot de criminele, de maffia-top. Wellicht is de term niet toevallig gemunt in China.
Bloggers (China): de naar schatting 30 miljoen bloggers in China vormen een nieuwe factor van belang in het politieke landschap. Ze werden al ergens aangeduid als een 'revolutionary tool of opinion'. Bloggers als HanHan (zie onder -> H) bezorgen de naar censuur neigende 'eenpartij-democratie' in China de nodige hoofdbrekens.
Charter08: een in 2008 door ruim 2000 Chinese staatsburgers ondertekend manifest waarin gepleit wordt voor uitbreiding van vrijheden en mensenrechten in China. Gemodelleerd naar Charta 77, een soortgelijke verklaring die in Tsjechoslowakije uiteindelijk Vaclav Havel vele jaren later president maakte. Hier de tekst van Charter08 in het New York Review of Books.
Dewey, John (1859-1952): progressieve Amerikaanse filosoof, psycholoog en onderwijshervormer. Vond dat het gewone volk gewapend moest worden tegen de vervlechting van markt en politiek onder het 'robber baron' kapitalisme van die dagen. Schreef regelmatig over het thema democratie, o.a. in 'The Public and Its Problems' (1927). Beroemde zin daaruit: 'The cure for the ailments of democracy is...more democracy.'
Dictator’s Learning Curve: titel van het boek dat de voor deze uitzending geinterviewde journalist William Dobson aan het schrijven is. De term verwijst naar het groeiende vernuft waarmee autoritaire regimes een facade van democratisch bestuur weten op te trekken.
Engine of history: Zakaria's uitspraak dat 'The West is no longer the engine of history', vormt in feite een subtiele verwijzing naar Fukayama's 'end of history' (zie ->
bij F). Het verwoordt bovendien de historische werkelijkheid dat de 19e eeuw de eeuw van Engeland was, de 20e eeuw die van de VS en de 21e eeuw nu de eeuw van Azie lijkt te gaan worden.
Freedom House: internationaal georiënteerde ngo, gestationeerd in Washington DC. Freedom House verricht onderzoek naar en promoot democratie, politieke vrijheid en mensenrechten. De organisatie publiceert een jaarrapport over democratische vrijheden in alle landen van de wereld. Voer voor politicologen.
Fukuyama, Francis (1952): Japans-Amerikaanse filosoof en politiek econoom. Werd wereldberoemd door zijn essay 'The End of History?' (1989) en het daaruit voortgekomen boek 'The End of History and the Last Man' (1992). Naar aanleiding van de Val van de Muur voorspelde Fukuyama het einde van het communisme en de mondiale triomf van het politieke en economische liberalisme.
Gongo’s: afkorting van Government Operated Non-Governmental Organizations. Staat voor de recente opkomst van (niet onafhankelijke) organen in dictatoriaal geregeerde landen die positieve informatie over de regimes naar buiten brengen. Bij nader inzien blijken ze door de nationale regeringen zelf inhet leven geroepen te zijn.
Han Han: jonge (1982) Chinese blogger, racecoureur, zanger en schrijver die blijkbaar geen angst heeft om de politieke leiders van het land uit te dagen. Hekelt de corruptie en de voor jonge mensen onbetaalbare huizen in zijn land. Werd zowaar 2e in de Times Top 100 van belangrijkste mensen ter wereld 2009-2010, na Mir-Houssein Mousavi van Iran. (Ter vergelijking: Obama eindigde dit jaar op nr. 21).
Monitory democracy: volgens John Keane de meest recente fase in de ontwikkeling van de democratie; zichtbaar vanaf ruwweg 1945. 'Monitory democracy' verwijst naar een staatsvorm waarin democratie en politici publiekelijk wordt gecontroleerd door publieke- en burger-organen (ngo's, civil society, belangengroepen, vakbonden). In vergelijking met de voorgaande fase ('representative democracy') is democratie als politiek stelsel van het theoretische vlak naar de politieke praktijk opgeschoven.
Moore, Barrington, Jr.: Amerikaanse politiek socioloog (1913-2005). Geldt als de grondlegger van het onderzoek naar de sociogenese van politieke systemen. Zijn beroemdste boek is 'Social Origins of Dictatorship and Democracy' (1966).
'No bourgeois no democracy': verkorte weergave van wat volgens Barrington Moore Jr. (zie bij ->M) een sociopolitieke voorwaarde is voor het ontwikkelen van een democratisch stelsel in een land. Het opkomen van een (gegoede) middenklasse en een mondige burgerij met politieke interesse ligt ten grondslag aan electorale systemen.
Participatory democracy: ook wel 'grassroots democracy'. Vorm van democratie (in de uitzending sterk bepleit door Hilary Wainwright) waarin het politieke bestuur breder draagvlak heeft dan in een representatieve democratie. Hi tech variant is de wiki government' -> zie W.
Porto Alegre: Zuid-Braziliaanse stad, hoofdstad vande regio Rio Grande do Sul en sinds 2001 de vergaderplaats van het World Social Forum. Wordt door andersglobalisten graag aangehaald als voorbeeld van burgerzelfbestuur.
Representative democracy: fase in de ontwikkeling van democratie die voorafging aan de 'monitory democracy' (vanaf 1945) aldus John Keane. Zie ook bij -> M Monitory democracy.
Rule of the humble: ideaal van John Keane. De democratie zou het bestuur van de 'bescheidenheid' moeten vestigen. Politici zouden vanuit het mandaat van het volk vooral zorg moeten dragen voor het beschermen en het empoweren van de ' zwakkeren' in de samenleving, en als verdedigingslinie tegen 'tirannen en tycoons'.
Quango’s: afkorting van Quasi Non Governmental Organization. Applausmachine van het eigen regime vermond als ngo. Zie ook bij 'Gongo's'. Komen vooral voor in het Verenigd Koninkrijk, Ierlan en Australië, waar ze ook wel worden aangeduid als 'non-departmental public body'.
Sun Yat Sen (1866-1925): Chinese revolutionair en politiek leider. Pionier van nationalistisch China. Maakte in 1911 een einde aan de lange lijn van keizerlijke Chinese dynastieën. Stichter van de Kuomintang en daarmee 'founding father' van Taiwan. Zijn politieke filosofie is samen te vatten in de zgn. 'Drie Principes': nationalisme, democratie en gegarandeerd levensonderhoud voor het hele volk.
Transit nations: in de terminologie van Freedom House (zie bij -> F) staten die 'in transit' zijn, dus die midden in de overgang zitten van niet-democratisch bestuur naar democratisch bestuur. Jaarlijks presenteert Freedom House een rapport over 'nations in transit', van Albanië tot Zimbabwe.
Wiki government: bestuur dat in gezamenlijkheid wordt ontworpen in een wiki. In Nederland stelde Rita Verdonk en haar Trots op Nederland (vanaf 2007) ooit al voor om het politieke programma van de partij via internet te schrijven met een collectief van aanhangers en gelijkgestemden.