Duurzame investeringen, katalysator voor betere leefomstandigheden van de "historically disadvantaged", prioriteit voor de lokale ondernemer en de informele sector, black empowerment, vrouwenparticipatie en upgrading van achterstandsgebieden. En natuurlijk het best georganiseerde, meest succesvolle toernooi ooit.
Nooit eerder was een WK voetbal omringd met zoveel ambitieuze doelstellingen als het komende in Zuid-Afrika.
De verwachtingen bij de lokale bevolking zijn dan ook zeer hoog. Uit onderzoek van Udesh Pillay van de universiteit van KwaZulu-Natal bleek dat 85% van de Zuid-Afrikanen optimistisch dat het WK nieuwe werkgelegenheid en economische groei zal brengen, terwijl 33% verwacht er persoonlijk baat bij te hebben. 78% denkt dat het WK bij zou dragen aan "black empowerment" en 75% dat hun buurt er op vooruit zou gaan.
Maar waar is dit optimisme op gebaseerd en waar wordt het door gevoed? Zowel in het Bid Book -het document op basis waarvan het WK aan Zuid-Afrika werd toegewezen- als op de officiële WK overheidswebsite wordt duidelijk dat de Zuid-Afrikaanse overheid vanaf het begin de verwachting heeft gevoed dat het WK meer zal zijn dan alleen een sportevenement. Op de overheidssite valt onder andere te lezen dat het WK een blijvende nalatenschap (de zogenaamde "legacy") moet krijgen voor alle Zuid-Afrikanen:
"The hosting of the 2010 World Cup will be a catalyst for faster economic growth and the achievement of development goals."... "South Africa's ambitions in hosting the World Cup don't end with the event itself. In fact, when the whistle is blown at the close of the final match, it will mean the end of the tournament - but the beginning of a legacy. So, in hosting Africa's first World Cup, the Government is working towards 2010 as an event that will leave a lasting legacy for the people of this country, as well as the people of the entire continent."
Bovendien wordt beloofd dat juist de "voorheen achtergestelde bevolkingsgroepen" en kleine ondernemers van het evenement zullen profiteren:
"Part of the way government will ensure the World Cup contributes to the country's growth and development goals is by making sure hosting the tournament brings opportunities that can be accessed by South Africans, in a way that will empower those who were systematically excluded from participation in the economy under apartheid."
"Small, medium and micro enterprises will be able to take up business s opportunities created in the ripples of the 2010 World Cup. The hundreds of thousands of visitors who will pour into the country during the event will boost opportunities in accommodation, health services, travel services, short-term insurance, event management, logistics, arts, crafts and entertainment - to name but a few."
De Tegenlicht-documentaire Trade Mark 2010 laat echter zien dat het door de strikte FIFA reglementen voor kleine ondernemers bijna onmogelijk is van het WK te profiteren.
Bovendien wordt het optimisme gevoed door het voorspiegelen van aanzienlijke economische opbrengsten. De meeste cijfers over kosten en opbrengsten van het WK zijn afkomstig van het Zuid-Afrikaanse adviesbureau Grant Thornton. Dit bureau maakte ook de economische berekeningen voor het Bid Book (2003) op basis waarvan Zuid-Afrika het WK voetbal toegewezen kreeg. In de berekeningen voor het Bid Book werd uitgegaan van een overheidsinvestering van 2,3 miljard Rand. Het gaat daarbij om de bouw van stadions en infrastructuur- en een opbrengst gedefinieerd als bijdrage van het WK aan het Bruto Binnenlands Product van 21,3 miljard Rand. Verder zou het WK 159.000 nieuwe banen moeten opleveren. In meer recente berekeningen van Grant Thornton (2008) werd de bijdrage aan het BBP nog veel hoger ingeschat: 55 miljard Rand. Het aantal gecreëerde banen zou zelfs uitkomen op 415.000.
Uit de documentaire wordt duidelijk dat de kosten van de investeringen in elk geval veel hoger zullen uitvallen. Alleen het Green Point Stadium in Kaapstad kost inmiddels al 4,5 miljard Rand. In het artikel 'Benefits overstated' zet econoom Heinrich Bohlmann van de universiteit van Pretoria kanttekeningen bij de cijfers. Hij stelt vast dat de gehanteerde berekenwijze een stuk optimistischer is dan in vergelijkbare studies. Ook Eddie Cottle, de vakbondsleider uit de documentaire, stelt in "Figuring the Value of 2010" dat de cijfers van Grant Thornton vooral "guestimates" zijn. Ook twijfelt hij of er in de cijfers wel voldoende aandacht is voor de, volgens hem vaak lage, duurzaamheid en kwaliteit van de gecreëerde banen. Op het internationale symposium over de impact van mega sport evenementen op ontwikkeling in Stellenbosch (maart 2008), stelden de onderzoekers vast dat bij deze evenementen in het algemeen de neiging bestaat de opbrengsten structureel te hoog voor te stellen, terwijl de kosten juist te laag worden ingeschat.
Het mag dan uiterst onduidelijk zijn of en hoeveel Zuid-Afrika overhoudt aan het WK, de FIFA zal er in elk geval flink aan verdienen. FIFA heeft bekend gemaakt dat de inkomsten uit televisierechten een recordbedrag van 2,5 miljard dollar zullen bedragen. Daarnaast verwacht FIFA nog eens ruim 900 miljoen te verdienen met onder andere sponsoring en "merchandise". De totale verwachte opbrengsten van 3,4 miljard dollar liggen 48% hoger dan de opbrengsten van de WK in Duitsland in 2006. De "legacy" van het WK is zo voor de FIFA een stuk duidelijker en concreter dan voor de Zuid-Afrikanen.