De invloedrijke Koreaanse econoom Ha-Joon Chang doet zijn boekje open over microkredieten.

Ha-Joon Chang, bekend uit de Tegenlicht-uitzending Agenda 2012, heeft zijn twijfels bij het huidige systeem van microfinanciering. Chang stelt zijn boek 23 dingen die ze je niet vertellen over het kapitalisme dat er microfinanciering grote inschattingsfouten gemaakt zijn. Ten eerste zijn de microfinancieringsinstellingen (MFI’s) ervan uit gegaan dat ze zonder overheidssteun of internationale giften genoeg stabiele winst konden genereren. Dit leidde tot het rekenen van zeer hoge rentes. Doorgaans van 10 tot 50 procent, en in landen als Mexico zijn er zelfs uitschieters met 80 tot 100 procent, aldus Chang.

Ten tweede wordt het overgrote deel van de leningen, mede door de hoge rentes, niet gebruikt om ondernemingen op te starten, maar om het consumptieniveau op peil te houden. Voorbeelden hiervan zijn leningen voor huwelijken, het openen van spaarrekeningen (hoewel de rentes op de leningen vaak hoger zijn dan de spaarrentes) of  tijdelijke dalingen van inkomsten door ziekte van familieleden te compenseren. Het doel dat beoogd wordt door microkredieten; mensen zichzelf uit de armoede te laten groeien door hun eigen ondernemingen, wordt dus op deze manier niet behaald.

Ten derde haalt zelfs het kleine deel van de leningen dat werkelijk naar zakelijke activiteiten gaat de mensen op langere termijn niet uit de armoede. In het begin was er bij veel vrouwen die bij de Grameen Bank leenden een grote sprong in inkomsten te zien. Maar op een gegeven moment raakte de markt verzadigd doordat iedereen dezelfde activiteiten en kleine ondernemingen opzette met behulp van microkredieten. Met de ondernemers geest is niets mis, stelt Chang. Het ontbreekt de mensen in arme landen vaak aan productieve technologieën, sociale organisaties en moderne ondernemingen om te kunnen innoveren. Daarnaast loopt het vaak mis op collectief niveau in de organisatie en het beleid. De leners hebben allemaal hun eigen handeltje en missen de vaardigheden om tot coöperatieve samenwerking over te gaan, aldus Chang.

meer bijlagen bij de aflevering