Gewoonlijk adviseert Ruud zijn klanten over beleggingen in aandelen, obligaties en hard commodities. Dit zijn houdbare grondstoffen die uit de grond worden gewonnen, zoals goud, zilver en olieproducten. Maar voor deze ene keer heeft de beleggingsadviseur zich op verzoek van Kees verdiept in het speculeren in turbo’s op soft commodities, ofwel gewassen als graan, rijst en mais, maar ook dieren als vleesvarkens of melkkoeien.
Beleggingsadviseur Ruud van Megen vertelt hoe Kees het de afgelopen maanden als speculant heeft gedaan. Met hulp van Ruud stelde Kees voor de uitzending 'De voedselspeculant' een portefeuille samen van voedselbeleggingen, met als enige doel een zo hoog mogelijk rendement.
Is Kees een goede klant?
'Het is een eigenwijze donder. In het begin ging het goed. Dan zei ik tegen Kees: "Je mag dit en dat kopen." Hij volgde mijn advies netjes op. Maar vervolgens laat hij het helemaal zitten. In eerste instantie hebben we een portefeuille gemaakt op basis van wat mijn beleggingssystemen concludeerden over een bepaalde grondstof. Kees had als voorwaarde dat hij altijd in tarwe belegd wilde zijn. Vanwege het programma, dat immers de invloed van speculanten op de prijs van brood onderzocht. We hadden een portefeuille met een short-positie in tarwe (de trend was neerwaarts), een long-positie in suiker (de trend was opwaarts), een long-positie in mais, en een long-positie in magere varkens.
Ik had Kees een lage hefboom aanbevolen, zodat de hij de posities lang zou kunnen vasthouden. Maar de portefeuille bewoog nauwelijks en Kees wilde actie zien. Hij verzocht wilde posities met de grootst mogelijke hefboom kiezen. Wat Kees wilde was daarmee een veredelde vorm van gokken geworden. Ik had er echter geen bezwaar tegen. Ik zou het zelf nooit doen of iemand aanbevelen, maar Kees deed dit ter wille van het programma, hij wilde voelen wat het was om als een wilde speculant te keer te gaan.
Hoe is Kees tot nu toe met uw advies omgegaan?
‘De positie in maïs bereikte keurig het winstniveau en Kees heeft op mijn advies deze positie met goede winst verkocht. Ik zag geen nieuwe investeringsmogelijkheden en wilde dat hij cash zou gaan aanhouden. Hij wilde altijd helemaal volbelegd zijn. Uiteindelijk bleek dit goed te gaan - de verdienste van Kees dus, die volhield, en niet van mij. Ik was met vakantie in Zweden in augustus. Kees belde me op: "We staan op vijftien procent winst en de beurs is gecrasht." Ik zei tegen hem: "Nemen die winst." Ik vond de speculaties al zeer heikel, en als je dan winst maakt, count your blessings en stap uit. Maar Kees zei: “Waarom? Het gaat toch goed nu?” Tja... Ik kon het van een afstandje niet beoordelen, met vakantie volg ik de beurs niet. Ik kon dus ook niet beoordelen of hij de posities nog mocht laten staan.'
'Een paar weken na dit Zweedse telefoontje begon de hele soft commodities-markt heel hard te dalen, en de winst van Kees sloeg om in een flink verlies. Professioneel handelen op de beurs moet je heel gedisciplineerd doen. Deze handelsdiscipline heeft Kees niet nagestreefd. Toch heb ik heb groot respect voor hem gekregen. Hij is vasthoudend van karakter. Kees is vierkant. Hij gaat lekker zijn gang en hij is eigenwijs. Toen Kees in september die grote verliezen zag ontstaan, heeft hij mij een mailtje gestuurd: " Ik ga helemaal kapot. De portefeuille gaat keihard onderuit. Kijk ernaar, doe iets." Ik heb opnieuw zijn portefeuille onder de loep genomen en een plan gemaakt. Cruciaal was dat ik in de grafiek van koffie een kans zag dat de prijs, die heel sterk gedaald was, een stuk terug kon veren. Kees kennende, gaf ik dit maal behalve een aankoopprijs ook meteen een verkoopprijs mee, waarvoor hij de positie moest inleggen.
"Nergens zijn systeemsignalen, maar als je een stoploss hanteert, kun je proberen contrair te gaan. Koffie is dan leuk; is al maanden aan het dalen. Je pakt de turbo Long 205,82. Prijs nu 2,81. Doelprijs is 4,00, daarvoor mag je inleggen. Je speculeert dan op een tussentijds herstel in de koffieprijs. Stoploss is een dagslotkoers beneden 2,34."
'Kees volgde wel het koopadvies op om de turbo long koffie te kopen, maar legde geen verkoopprijs in. De koffieprijs begon op te lopen en het ging precies zoals gehoopt. Kees kwam helemaal terug. Op een gegeven moment had hij vijftig procent winst op die koffie positie maar hij heeft de winst niet genomen. De stijging was maar tijdelijk. En de felle daling van de wereldkoffieprijs ging weer door. Aan het eind van het liedje was er helemaal geen winst meer over van die koffie en verkocht Kees zijn koffieturbo’s zelfs met een klein verlies. Dan blijft die koffiewinst dus ongerealiseerd rendement, die je alleen in het diagram in de wekelijkse update terugziet en niet op de bankrekening van de VPRO.’
‘Maar Kees had een ander doel dan winst te maken op de lange termijn. Voor De Voedselspeculant; geld, graan en revolutie wilde hij onderzoeken hoe het speculeren werkt. Ik vond Kees’ zoektocht naar het wereldje achter de voedselspeculatie interessant. Daarom wilde ik er ook aan meewerken. Toen hij opnieuw de portefeuille in het verlies had laten komen zei ik tegen hem: “Verkoop alles gewoon, je hebt toch de tijd niet om dit goed uit te voeren en die posities te bewaken. Je moet nu je documentaire maken.” Maar Kees wilde zijn resterende vermogen in een longpositie in tarwe beleggen. Een tarweboer in Ohio had hem dit aangeraden. De prognose van een stijgende tarweprijs kon ik niet mijn grafiek waarnemen. Ik verwachtte eerder "zijwaarts gedoe." Dit betekent dat de prijs niet stijgt en niet daalt. Voor beleggers is dit geen duidelijk handelssignaal en dan onderneem je geen actie. Maar als die boer het zegt, wie weet.'
Hoe beoordeelt u die strategie van Kees?
‘De prognose van een stijgende tarweprijs kon ik niet mijn grafiek waarnemen; alleen iets wat er uitzag als een countertrend omhoog, als reactie op een daling die al het hele jaar bezig is. Maar als iets al bijna een jaar daalt, is de bodem natuurlijk ook een keer bereikt. Als dan een ervaringsdeskundige, een tarweboer, zegt dat hij verwacht dat de tarweprijs zal gaan oplopen, wie zijn wij dan om de tarweboer tegen te spreken.’
'Het advies van de boer was gestoeld op wat wij in de handel "fundamentele argumenten" noemen. Fundamentele argumenten om long te blijven in tarwe hebben te maken met de wereldmarkt. Bij grondstoffen gaat het erom wat de wereldvoorraad en de wereldvraag naar een specifieke grondstof is (voorraad=aanbod). Kennelijk voorzag de boer uit Ohio dat er meer vraag zou komen naar tarwe in verhouding tot de productie ervan. Als boeren namelijk zien dat tarwe steeds minder oplevert op de markt, besluiten ze iets anders te gaan verbouwen. Totdat daar weer te veel van is op de wereldmarkt en dus de prijzen gaan dalen, en dan keren ze weer terug naar graan, wat vanwege de lage prijs niemand meer wilde verbouwen. Tot nog toe heeft de boer geen gelijk gekregen met zijn verwachting dat de tarweprijs zou gaan stijgen, maar fundamentele argumenten kunnen ook over twee jaar uitkomen’
‘Mijn methodes zijn kwantitatief, gebaseerd op berekeningen en technische argumenten. Mijn speculatie methode is gebaseerd op een enorme research naar prijsgrafieken en de wetmatigheden die daarin te vinden zijn. De koffie-speculatie was een countertrend-speculatie. Je ziet een omslagmoment ontstaan in de markt. Een handelaar probeert dit te identificeren en hiervan te profiteren. Met koffie hebben we dat heel goed gedaan. De koffieprijs was heel laag en wij hebben op deze prijs gespeculeerd, dat die hoger zou worden. Ik dacht dat de prijs tijdelijk omhoog zou gaan. Dit betekent dat je snel moet verkopen. Daarvoor heb je handelsdiscipline nodig. Maar dat was niet het hoofddoel van Kees, omdat hij altijd volbelegd wilde zijn. Hij heeft te vaak een goede winst niet genomen en weer zien omslaan in verlies.'
‘Kees is met afstand de meest speculatieve belegger die ik ooit heb geadviseerd! Ik heb het heel leuk gevonden, want via Kees ben ik ook wijzer geworden over deze over mij onbekende wereld van voedselprijzen. Ik ben benieuwd wat de conclusie van Kees’ onderzoek zal zijn. Dat heeft hij mij ook nog niet verteld.’