Wat & Hoe in het "Offshoors"

Om de cultuur van bewoners van de financiële schaduwwereld te begrijpen is het handig om een paar veelgebruikte termen te leren begrijpen.

Belastingparadijs (ofwel 'Tax Haven')

Een belastingparadijs is een gebied waar minimale belastingwetgeving geldt. Dit kan een heel land zijn maar ook een bepaald deel van een stad. Het wordt gecreëerd door een regering om vooral buitenlandse ondernemingen en individuen de kans te bieden zo min mogelijk (belasting)kosten te maken. Een belastingparadijs wordt gekenmerkt door een laag (of 0%) belastingtarief, minimale wetgeving, gebrek aan informatie-uitwisseling en geheimhouding. Naast lage belastingtarieven is er vaak sprake van een afwijkende regelgeving die de internationale handel ten goede komt. (Denk aan vrijheid van meningsuiting in Dubai Media City).

Belastingparadijzen zijn op te delen in drie categorieën: de locaties waar helemaal geen belasting wordt geheven, de doorvoerlanden die nodig zijn om het geld op die belastingvrije locatie te krijgen en de landen met een bankgeheim.

Country-by-Country reporting (CbC)

Ngo's willen dat multinationals op deze manier hun boekhouding gaan bijhouden. Het betekent dat internationale bedrijven per land hun financiële situatie documenteren. Op deze manier wordt duidelijk hoeveel omzet een bedrijf per land maakt en hoe hoog het bedrag dus is waarover ze belasting moeten betalen. Vaak werken bedrijven met 'Project-by-Project reporting', dit betekent dat ze de omzet per project berekenen.

Concreet betekent country-by-country reporting (volgens het Tax Justice Network) dat multinationals moeten laten weten in welke landen ze gevestigd zijn. Ten tweede, onder welke naam ze daar gevestigd zijn. Ten derde, hoe hoog hun inkomsten zijn, ook wat via derden en 'intergroup' handel binnenkomt. Ten slotte, hoeveel belasting ze betalen aan de lokale overheid.

Global Governance Gap

Global governance betekent de regelgeving die nodig is om problemen aan te pakken die zich over landsgrenzen uitstrekken. Er is sprake van "een gat" als er geen structuur is waarbinnen die problemen opgelost kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is het Kyotoverdrag. Er is ook zo'n gat wat belastingen betreft: multinationals opereren op een internationaal niveau terwijl de belastingheffing op een nationaal niveau is geregeld.

Illicit capital flight

Geld dat ongerapporteerd en onbelast wegvloeit uit ontwikkelingslanden naar belastingparadijzen. Tussen de 850 en 1000 miljard US-dollar verlaat op deze manier de ontwikkelingslanden, dit is ongeveer tien keer zoveel als het geldbedrag dat deze landen ontvangen aan jaarlijkse hulp. Voor illicit capital flight is het belangrijk dat de omvang en de richting van de geldstromen zo vaag mogelijk gehouden wordt.

MEGO (My Eyes Glaze Over)

Dit betekent dat een onderdeel van een ingewikkeld systeem er normaal uitziet, maar als je naar het hele systeem kijkt de legaliteit discutabel blijkt.

Neutral taxation

Dit is een eufemisme voor geen belasting betalen. Andere woorden met dezelfde betekenis zijn: tax optimization of tax minimization.

Offshore

Dit betekent dat een (deel van de) onderneming zich in het buitenland bevindt, omdat dit andere land een gunstigere (belasting)wetgeving heeft. Het is het tegenovergestelde van onshore, dit refereert naar het land waarin het bedrijf is opgericht. Offshore heeft betrekking tot de commerciële exploitatie van de ruimte die belastingparadijzen bieden. Het belastingparadijs wordt ontwikkeld door een regering, offshore heeft betrekking op de bedrijven die zich op die plek vestigen.

Banken en bedrijven, maar ook investeringen en deposito's komen in een offshore-omgeving voor. Het verschilt per locatie hoe transparent de geldstromen en hoe zichtbaar de betrokken ondernemingen zijn.  Bekende offshore locaties zijn Zwitersland, Bermuda en de Kaaimaneilanden.

Passive Income

Inkomsten die niet in het land verdiend worden waar het bedrijf belasting betaalt. Het zijn opbrengsten die bijvoorbeeld bestaan uit rente, dividenden en interestpercentage. Over dit soort inkomen hoeft in sommige landen geen belasting betaald te worden.

Systemic risk

Het risico dat het aanpakken een onderdeel van een systeem, leidt tot het ineenstorten van het gehele systeem. Dit kan gebeuren als de onderdelen binnen het systeem nauw met elkaar verbonden zijn. In het geval van de 'Tax Free Tour' betekent dit dat landen hun belastingtarieven niet omhoog durven te doen, omdat bedrijven dreigen het land dan te verlaten. Deze bedrijven zorgen voor werkgelegenheid en inkomsten, dus verandert niemand wat aan de situatie.

Een term die in deze context ook vaak naar voren komt is too big to fail. Het idee hierachter is dat systemen zo complex zijn dat er grootschalige (negatieve) consequenties zijn als ze failliet gaan. De overheid kan dit dus niet laten gebeuren. De nationalisering van de banken door overheden is een resultaat van deze denkwijze.

Tax Competition

Prijzenoorlog tussen landen die het laagst mogelijke belastingtarief willen aanbieden. Er wordt ook wel gesproken van the race to the bottom.

Tax Holiday

(Opstartende) ondernemingen worden voor een bepaalde periode vrijgesteld van belastingen om economische groei te stimuleren of bedrijven te lokken. In Kenia hoeven grote bedrijven bijvoorbeeld tien jaar geen belasting te betalen. Na het verloop van die tien jaar verhuizen ze vaak naar een andere plek, om daar opnieuw te genieten van een tax holiday. Het zijn meestal ontwikkelingslanden die tax holidays aanbieden om buitenlandse investeringen aan te trekken.

Territorial Taxation

Volgens deze wetgeving hoeven ondernemingen alleen belasting te betalen over de inkomsten die ze binnen het desbetreffende land verdienen. Dit betekent dat ze niet over hun hele inkomsten belasting betalen (wat burgers die in het buitenland werken wel moeten). Op deze manier kan het voorkomen dat inkomsten onbelast blijven. Voorbeelden van landen die deze wetgeving hanteren zijn de Verenigde Staten en Ierland, maar ook Nederland.

 

The Zone

Een deel van een land waar een gunstigere regelgeving geldt die de handel ten goede komt. In het begin van de 21ste eeuw zijn er minstens zestig verschillende woorden om dit fenomeen te omschrijven. De betekenissen van the zone en het belastingparadijs liggen heel dicht bij elkaar. Zo kun je "Dubai Media City" en "Dubai Internet City" zones noemen, omdat de regelgeving van elkaar afwijkt, maar ze wel onderdeel zijn van belastingparadijs Dubai.

De termen the zone en belastingparadijs worden vaak als synoniem gebruikt, maar bijvoorbeeld op investopedia worden belastingparadijzen (tax havens) omschreven als landen met een gunstig belastingbeleid en the zone als een onderdeel van een land.

Verrekenprijzen ('Transfer Pricing')

Dit betekent dat dochterbedrijven van hetzelfde moederbedrijf producten of diensten van elkaar kopen. Er is sprake van misbruik van de situatie wanneer belastingvoordeel wordt gecreëerd door een hogere of lagere prijs af te spreken. In het Engels spreekt men dan van transfer mispricing. Het doel is om op plekken waar hoge belastingtarieven gelden zo min mogelijk winst te maken. De multinational maakt in zijn geheel winst, terwijl het op lokale vestigingen weinig tot geen omzet maakt of zelfs artificieel verlies leidt.