Politiek over vakbonden

Bijna alle politieke partijen denken dat vakbonden relevant blijven, maar dat ze wel moeten vernieuwen. Deze vernieuwing moet niet vanuit de politiek komen, zo denken de partijen. Vakbonden zijn zelf verantwoordelijk voor hun organisatie.

D66 is het meest somber gestemd en ziet vakbonden mogelijk uitsterven met hun vergrijsde ledenbestand. VVD is vooral blij met vakbonden omdat het zorgt voor minder stakingen dan bijvoorbeeld in Frankrijk. Zowel de Partij voor de Dieren (PvdD) als de SP wijten de terugloop van de ledenaantallen aan neoliberalisering en individualisering. Er is hoop, denken zowel GroenLinks als PvdD. De recente protesten in de schoonmaakbranche en de actie van Young & United tonen dat aan.

Volgens de SP is er zeker een rol weggelegd voor vakbonden in de toekomst. Er is geen reden waarom vakbondsorganisaties verdwijnen. Wellicht nemen ze een andere vorm aan doordat we in een nieuwe eeuw zijn aangekomen, maar zolang het kapitalisme bestaat, blijven de bonden. De partij maakt zich wel zorgen over de ledendaling.

Door individualisering en neoliberalisering ontstaat volgens de SP een sfeer waarbij je het zelf allemaal moet doen en uitzoeken. Dit kan gevaarlijk zijn omdat je meer voor elkaar kan krijgen als je samen optrekt. De SP is zich bewust van mogelijk concurrentievoordeel van ZZP'ers. De zelfstandigdenaftrek en het niet hoeven te verzekeren, kan ZZP'ers een oneerlijk voordeel opleveren tegenover werknemers.
 

De SP is op dit moment aan het overleggen over het opnemen van dergelijke plannen in hun partijprogramma.

Linda Voortman is zelf vakbondsbestuurder geweest in de schoonmaaksector en stelt dat ze daardoor weet hoe belangrijk vakbonden zijn. Werknemers kunnen hun situatie significant verbeteren door zich te organiseren in een vakbond. Voortman stelt wel dat het voor vakbonden belangrijk is om goed contact te houden met de leden die zij vertegenwoordigen en geen actie ondernemen zonder eerst te praten met de achterban.
 

Voortman stelt dat de regelingen en voordelen voor ZZP'ers niet zomaar kunnen worden afgebouwd zodat vakbonden sterk staan. GroenLinks kijkt namelijk naar de belangen van alle werknemers, zowel vakbondsleden als ZZP'ers. GroenLinks wil bijvoorbeeld niet het voordeel van ZZP'ers afschaffen om vakbonden te helpen. Als je dit doet, dan moet daar iets tegenover staan. Het is dus altijd een afweging.

Door acties te organiseren kunnen vakbonden een belangrijke rol blijven spelen volgens GroenLinks. Recente acties van schoonmakers, thuiszorgmedewerkers en bijvoorbeeld Young And United ziet Voortman als een goede nieuwe richting voor de vakbonden en dit zorgt ervoor dat ze relevant blijven.

Volgens D66 richten de vakbonden, met name de FNV, zich tegenwoordig te veel op hun vergrijsde achterban. De vakbonden tonen angst voor modernisering. Deze angst zorgt er bijvoorbeeld voor dat vaksbonden zich blijven verzetten tegen de modernisering van het ontslagrecht, zodat werkgevers minder snel werknemers in vaste dienst nemen.

Hierdoor krijgen vooral jongeren en lager opgeleiden vaak alleen een tijdelijk contract aangeboden. Ook is D66 kritisch over het verlengen van de werkloosheidsuitkering. "Zo’n langere uitkering, die alleen geldt voor oudere werknemers, kost niet alleen tienduizenden banen, maar ook een miljard euro, die anders aan hogere lonen of aan scholing had kunnen worden besteed."

D66 is dus kritisch over het hedendaagse functioneren van de vaksbonden, maar ziet zeker een toekomst voor de verenigingen. Maar alleen als de vakbonden zich in de toekomst gaan richten op de belangen van iedereen die werkt of wil werken en zich meer gaan richten op scholing, ontwikkeling, het vergroten van werkgelegenheid en zeggenschap van werknemers . Zowel voor jonge als oude mensen, werknemers en zelfstandigen. D66 stelt dat als de vakbonden niet op deze manier veranderen, de toekomst er voor hen zwart uit zal zien.
 

De PvdA wijst op de lange traditie van strijd en overleg van vakbonden waar we in Nederland veel aan te danken hebben. Vooral het verkrijgen van breed gedragen hervormingen en besluiten hebben we mede aan de sociale partners te danken.

De PvdA stelt wel dat de vakbond aan een vooravond staan om hun functie opnieuw te bekijken. Vooral het aanpassen aan een veranderende arbeidsmarkt waarin mensen van baan naar baan gaan, is een uitdaging. Volgens de PvdA zullen de vakbonden in de toekomst nog steeds een zeer belangrijke rol spelen in de CAO-onderhandelingen.
 

Volgens de VVD hebben de vakbonden hun toekomst compleet zelf in de hand. Als zij vernieuwen en opkomen voor mensen die nog niet werken of moeilijk aan de bak komen, hebben ze volgens de VVD een toekomst. Dit houdt in dat de vaksbonden modernisering van de arbeidsmarkt niet moeten blokkeren maar juist eraan moeten bijdragen. Als de vaksbonden er echter voor kiezen om gevestigde belangen te blijven beschermen, kan het wel eens slecht voor hen aflopen.

Volgens de VVD hebben we veel te danken aan het polderen, maar moet dit geen doel op zich worden. Dankzij het polderen hebben we in Nederland rust op de arbeidsmarkt omdat er, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Frankrijk, niet de hele tijd gestaakt wordt.
 

Volgens de PvdD is de daling van het aantal leden mede te danken aan de toenemende individualisering en afnemende solidariteit. Juist tijdens de opkomst van flexbanen moeten vakbonden vandaag de dag sterker worden, volgens de PvdD.

De recente protesten in de schoonmaakbranche is hier een voorbeeld van. Wel stelt de PvdD dat de vakbonden zich moeten vernieuwen aangezien zij de laatste jaren teveel op polderorganisaties zijn gaan lijken. De PvdD juicht daarom toekomstige verandering binnen de vakbond toe.