Argos
Jan Leijten over criminaliteitsbestrijding
Interview met J.C.M. Leijten, Advocaat-generaal van de Hoge Raad. Hij vindt de aangekondigde maatregelen van Justitieminister Hirsch Ballin ter bestrijding van de criminaliteit verwerpelijk.
Persbericht
Advocaat-generaal Hoge Raad uit scherpe kritiek op Hirsch Ballin.
Verschillende van de recent door minister Hirsch Ballin aangekondigde maatregelen ter bestrijding van de criminaliteit zijn ronduit "verwerpelijk", dat zegt de Advocaat-generaal bij de Hoge Raad, mr J.C.M. Leijten, vanmorgen in het VPRO radioprogramma Argos.
Over het wettelijke regelen van lijfelijk geweld tegen gevangenen zegt de Advocaat-generaal: "Het feit dat je een overheidsdienaar de mogelijkheid geeft om een geschil met geweld op te lossen, dat is het begin van onrecht. Dan moet je niet denken dat het bij één klap blijft. Daarom moet je er tegen zijn. Als het slaan iets wordt wat binnen het rechtssysteem valt, dan wordt het rechtssysteem een soort onrechtsysteem. Daar ben ik ongelooflijk tegen, omdat het vooral de integriteit van degene die slaat aantast, nog veel meer dan die van de verdachte. Het zet het systeem van berechten op losse schroeven, het haalt terug wat eeuwenlang in het strafrecht aanwezig was, zoveel mogelijk geweld."
Over het afschaffen van het recht op hoger beroep voor vreemdelingen en de voorstellen in voorbereiding om het hoger beroep in meer soorten procedures af te schaffen zegt Leijten: "Dat is een slag in de lucht, hoe kun je nou in godsnaam anders dan uit een paniek-reactie zoiets voorstellen. Ik vind dat heel gevaarlijk. Ook het feit dat we dat recht nu aan vreemdelingen onthouden is onvergeeflijk. Ik vind het onaanvaardbaar dat dergelijke belangrijke beslissingen, als het terugsturen van vreemdelingen naar het land van herkomst, worden overgelaten aan één rechter en zonder het recht van cassatie."
Ook beschikt de minister, volgens Leijten, niet over betrouwbare cijfers omtrent de omvang van de georganiseerde criminaliteit. "Ik denk dat men ook op het ministerie eigenlijk maar met een natte vinger zulke dingen bekijkt. Bepalend is zijn gevoel dat de criminaliteit alsmaar toeneemt op grond van berichten die hem bereiken. En als je dan vraagt had je dat verwacht van iemand die vroeger hoogleraar Staatsrecht was, en rustig was, dan zeg ik nee. Ik kan me nog voorstellen dat een advocaat die minister wordt en die vroeger altijd civiele zaken heeft gedaan (Korthals Altes), dat die daar een opvatting over heeft die tegen het paniekerige aan is. Maar toen Hirsch Ballin benoemd werd dacht ik nou gaan we weer eens een tijd in dat we de zaken rustig en met overleg kunnen bekijken, dat we vooral zorgen dat er zoveel mogelijk en zo snel mogelijk berecht wordt maar dat dat niet gaat ten koste van de grondrechten van degene die verdacht worden en die zolang ze niet veroordeeld zijn natuurlijk altijd onschuldig zouden kunnen zijn. Maar de periode Hirsch Ballin is heel anders uitgepakt."
Over de recent door Hirsch Ballin voorgestelde kroongetuigenregeling zegt Leijten: "Naar mijn idee is dat in strijd met alle tradities van ons strafrechtsysteem omdat het in strijd is met het principe alle verdachten gelijk te behandelen. Je geeft dus een verklikker voorrechten omdat hij de overheid helpt. En ook al heeft hij precies hetzelfde gedaan als degene die hij aangeeft hij wordt lager gestraft. Je lokt uit dat zo iemand valse aangifte doet en zo z'n vijanden uit de weg wil ruimen. Zo kunnen misdaadorganisaties de overheid gebruiken om hun onderlinge oorlogen te beslechten. Het is een volstrekt onverantwoordelijk plan en ik denk niet dat het uiteindelijk door gaat."
Draaiboek en inleidende teksten:
Cor Galis + Tune
DAT bandje, inleiding.
0.22 in: Het is woensdagmiddag, even voor vieren
(belastingkamer achter de deur. mooie kamer, Leijten zit niet gebogen over dikke dossiers. Ze liggen er wel maar Leijten zit vanmiddag gemoedelijk twee dunne pockets voor zich.)
2.38 uit: ook wel onverantwoord, nou/
5.24 in: Maar goed, dat is maar even tussendoor
6.12 in: als ik mij niet vergis.
10.19 uit: ik vind gewoon dat ze gelijk hebben./ 7.14.
tekst 1.
Advocaat Generaal bij de Hoge Raad, mr. Jan Leijten, afgelopen woensdag. Een reactie op de uitspraken van de Amsterdamse hoofdcommissaris van politie, Nordholt, zoals hij die begin deze week bijvoorbeeld in het NOS-journaal deed.
MB 96993.2. Nordholt
in: Ik vind dat er
uit: aan kunt pakken. 0.28.
tekst 2.
Inmiddels heeft minister Dales gisteren getergd gereageerd op deze voortdurende jammerklacht van de korpschefs. De regering heeft in de afgelopen periode immers 319 miljoen gulden extra aan de politie besteed en daar hadden ze volgens Dales ruim 2000 agenten extra voor kunnen inhuren. Dales slaat nu terug door een commissie in stellen die moet onderzoeken of de commissarissen wel de juiste dingen hebben gedaan met het extra geld. Opmerkelijk was ook dat Dales gisteren opriep tot een minder eenzijdige en minder paniekerige discussie over de aanpak van de criminaliteit. Volgens Dales wordt er alleen maar gepraat over meer politie en meer cellen. Ook de verkiezingsprogramma's staan bol van deze eenzijdige benadering. Er moet volgens Dales meer aandacht besteed worden aan de oorzaken van criminaliteit.
Opmerkelijke uitspraken van Dales omdat juist de regering, met de minister van Justitie Hirsch Ballin en zijzelf als minister van Binnenlandse Zaken voorop, zich schuldig hebben gemaakt aan die eenzijdigheid. Het leek immers in de afgelopen maanden over weinig anders meer te gaan. Nederland zou overspoeld worden door de maffia, de Nederlandse samenleving zou steeds meer in de ban van de georganiseerde misdaad raken. Ja, zelfs de politiek zou geïnfiltreerd zijn door deze misdaadsyndicaten. Minister Hirsch Ballin van Justitie liet geen gelegenheid onbenut om te benadrukken dat het de hoogste tijd was voor een heuse war on crime.
Draaiboek en inleidende teksten:
Cor Galis + Tune
DAT bandje, inleiding.
0.22 in: Het is woensdagmiddag, even voor vieren
(belastingkamer achter de deur. mooie kamer, Leijten zit niet gebogen over dikke dossiers. Ze liggen er wel maar Leijten zit vanmiddag gemoedelijk twee dunne pockets voor zich.)
2.38 uit: ook wel onverantwoord, nou/
5.24 in: Maar goed, dat is maar even tussendoor
6.12 in: als ik mij niet vergis.
10.19 uit: ik vind gewoon dat ze gelijk hebben./ 7.14.
tekst 1.
Advocaat Generaal bij de Hoge Raad, mr. Jan Leijten, afgelopen woensdag. Een reactie op de uitspraken van de Amsterdamse hoofdcommissaris van politie, Nordholt, zoals hij die begin deze week bijvoorbeeld in het NOS-journaal deed.
MB 96993.2. Nordholt
in: Ik vind dat er
uit: aan kunt pakken. 0.28.
tekst 2.
Inmiddels heeft minister Dales gisteren getergd gereageerd op deze voortdurende jammerklacht van de korpschefs. De regering heeft in de afgelopen periode immers 319 miljoen gulden extra aan de politie besteed en daar hadden ze volgens Dales ruim 2000 agenten extra voor kunnen inhuren. Dales slaat nu terug door een commissie in stellen die moet onderzoeken of de commissarissen wel de juiste dingen hebben gedaan met het extra geld. Opmerkelijk was ook dat Dales gisteren opriep tot een minder eenzijdige en minder paniekerige discussie over de aanpak van de criminaliteit. Volgens Dales wordt er alleen maar gepraat over meer politie en meer cellen. Ook de verkiezingsprogramma's staan bol van deze eenzijdige benadering. Er moet volgens Dales meer aandacht besteed worden aan de oorzaken van criminaliteit.
Opmerkelijke uitspraken van Dales omdat juist de regering, met de minister van Justitie Hirsch Ballin en zijzelf als minister van Binnenlandse Zaken voorop, zich schuldig hebben gemaakt aan die eenzijdigheid. Het leek immers in de afgelopen maanden over weinig anders meer te gaan. Nederland zou overspoeld worden door de maffia, de Nederlandse samenleving zou steeds meer in de ban van de georganiseerde misdaad raken. Ja, zelfs de politiek zou geïnfiltreerd zijn door deze misdaadsyndicaten. Minister Hirsch Ballin van Justitie liet geen gelegenheid onbenut om te benadrukken dat het de hoogste tijd was voor een heuse war on crime.
MB 96993.1. Hirsch Ballin
in: Wij hebben inderdaad de ambitie
(voorbeelden van nieuwe maatregelen.)
uit: voorbereidingshandelingen. 0.41.
AK 24612.1. Hirsch Ballin
in: De criminaliteit is harder geworden
(het is een harde lijn daar schaam ik me niet voor.)
uit: worden geconfronteerd. 0.18.
tekst 3.
"Politie en Justitie moeten een slag leveren met de georganiseerde misdaad om de macht over de samenleving ", zei minister Hirsch Ballin in oktober bij de behandeling van z'n begroting in de Tweede Kamer. In december jl. volgde er nog een speciaal debat over de georganiseerde criminaliteit en ook bij die gelegenheid werd de toename van de misdaad als volksvijand nummer 1 voorgesteld. En de maatregelen die de minister voorstelt in het kader van zijn 'oorlog tegen het kwaad' zijn dan ook ingrijpend. In hoog tempo sneuvelen de laatste tijd oeroude vastigheden in ons rechtsstelsel.
- De aantasting van het recht op hoger beroep, niet alleen in het nieuwe vreemdelingenrecht maar binnenkort ook in andere zaken.
- Het creëren van een wettelijke basis voor het toepassen van lijfelijk geweld tegen gevangenen.
- Meerdere mensen op één cel.
- De zogenaamde kroongetuigenregeling, waarbij criminelen beloond gaan worden wanneer ze belastende verklaringen afleggen tegen mede criminelen.
- het strafbaar stellen van voorbereidingshandelingen,
het is slechts een greep uit de recent voorgestelde wijzigingen van ons rechtsstelsel. Tot voor kort absoluut politiek onhaalbaar nu leiden ze amper meer tot principiële discussies. Immers elke relativering van de, mede door de naderende verkiezingen aangewakkerde, paniek over de criminaliteit is tegenwoordig verdacht.
En juist dat laatste is iets wat Advocaat Generaal bij de Hoge Raad, Jan Leijten, met wie wij in de deze uitzending uitvoering spreken, in hoge mate dwars zit. Sinds 1981 is de 67-jarige Leijten aan de Hoge raad verbonden als één van de hoogste vertegenwoordigers van het openbaar ministerie in dit land. Leijten is verder redacteur van het Nederlands Juristen Blad en was tot 1991 buitengewoon hoogleraar burgerlijk procesrecht aan de Katholieke Universiteit Nijmegen.
Ondanks zijn hoge functie binnen het Openbaar Ministerie is dit voor Leijten geen belemmering zijn bezorgdheid en kritiek op het huidige Justitiebeleid te uiten. Leijten vind dat de politiek zich teveel laat bepalen door huidige opgeklopte angst voor toenemende criminaliteit, sterker nog dat de politiek mede veroorzaker is van die paniek.
14.38in: Ik zeg dit, wij leven nog in een betrekkelijk veilig land
14.51uit: maatregelen getroffen worden.
13.43in: En uh, daarvoor heb je natuurlijk nodig dat de overheid zich ten zeerste inspant
14.38uit: door de georganiseerde misdaad enzovoorts/
16.51in: Heeft het U eigenlijk niet verbaast dat juist onder een geleerde en rustige man als Hirsch Ballin
(Hirsch Ballin zei in oktober: "Politie en Justitie moeten een slag leveren met de georganiseerde misdaad om de macht in de samenleving." Leijten reageert: "Dat vind ik een verwerpelijke uitspraak." Volgens Leijten beschikt de minister niet over betrouwbare cijfers omtrent de omvang van de georganiseerde criminaliteit. "Ik denk dat men ook op het ministerie eigenlijk maar met een natte vinger zulke dingen bekijkt. Bepalend is zijn gevoel dat de criminaliteit alsmaar toeneemt op grond van berichten die hem bereiken. En als je dan vraagt had je dat verwacht van iemand die vroeger hoogleraar Staatsrecht was, en rustig was, dan zeg ik nee. Ik kan me nog voorstellen dat een advocaat die minister wordt en die vroeger altijd civiele zaken heeft gedaan (Korthals Altes), dat die daar een opvatting over heeft die tegen het paniekerige aan is. Maar toen Hirsch Ballin benoemd werd dacht ik nou gaan we weer eens een tijd in dat we de zaken rustig en met overleg kunnen bekijken, dat we vooral zorgen dat er zoveel mogelijk en zo snel mogelijk berecht wordt maar dat dat niet gaat ten kosten van de grondrechten van degene die verdacht worden en die zolang ze niet veroordeeld zijn natuurlijk altijd onschuldig zouden kunnen zijn. Maar de periode Hirsch Ballin is heel anders uitgepakt.
19.36 in: in de zomer van het vorig jaar
Over het afschaffen van het recht op hoger beroep voor vreemdelingen en de voorstellen in voorbereiding om het hoger beroep in meer soorten procedures af te schaffen zegt Leijten: "Dat is een slag in de lucht, hoe kun je nou in godsnaam anders dan uit een paniek reactie zoiets voorstellen. Ik vind dat heel gevaarlijk. Ook het feit dat we dat recht nu aan vreemdelingen onthouden is onvergeeflijk. Ik vind het onaanvaardbaar dat dergelijke belangrijke beslissingen, als het terugsturen van vreemdelingen naar het land van herkomst, worden over gelaten aan één rechter en zonder het recht van cassatie."
26.36 uit: die gaf geen antwoord. 12.00.
tekst 4.
LIVE + VERKEER.
27.40 in: Ik denk gewoon dat je moet blijven volhouden dat er een aantal belangrijke dingen zijn in de samenleving die gewoon niet kwijt mogen. Op de lange termijn verlies je veel meer ........
Beter een paar schuldigen ten onrechte op vrije voeten dan overhaast je rechtsbeginselen overboord zetten.
Over het een wettelijke basis geven van slaan van gevangenen: "Het feit dat je een overheidsdienaar de mogelijkheid geeft om een geschil met geweld op te lossen, dat is het begin van onrecht. Dan moet je niet denken dat het bij één klap blijft. Daarom moet je er tegen zijn. Als het slaan iets wordt wat binnen het rechtssysteem valt, dan wordt het rechtssysteem een soort onrechtsysteem. Daar ben ik ongelooflijk tegen, omdat het vooral de integriteit van degene die slaat aantast, nog veel meer dan die van de verdachte. Het zet het systeem van berechten op losse schroeven zet, het haalt terug wat eeuwenlang in het strafrecht aanwezig was, zoveel mogelijk geweld."
33.16 uit: en ook kan zien wie er gelijk heeft. 5.36.
tekst 5.
Eén van de meest in het oog springende maatregelen die minister Hirsch Ballin van Justitie in december jl. aangekondigde in z'n war on crime is ongetwijfeld de zogenaamde kroongetuigenregeling.
MB 96993.4. Hirsch Ballin over kroongetuigenregeling.
in: Eén van onze grootste punten van zorg is dat (de grote buiten schot blijven)
uit: van de kroongetuigen. 0.38.
tekst 6.
Een kroongetuigenregeling, het lijkt voor de hand liggend en onschuldig, maar het zou wel eens tot een ingrijpende vervuiling van ons rechtsstelsel kunnen leiden. Hirsch Ballin wil de zogenaamde kroongetuigen niet alleen beschermen maar ook belonen voor hun belastende verklaringen. En die kroongetuigen zijn vaak medecriminelen, het wordt dus een koehandel met criminelen. Bescherming, geld, een nieuwe identiteit en strafvrijwaarding.
AK 24612.1. Hirsch Ballin
in: Je bent er niet met wettelijke bepalingen
uit: met andere landen/ 0.17.
tekst 7.
De rechtspraak zal er ondoorzichtig en groezelig door worden, zo vrezen verschillende critici.
Het versterkt het bange vermoeden dat het Justitie er steeds meer om gaat een zaak rond te krijgen in plaats van 'waarheidsvinding'. Of anders: het bewijs wordt niet meer door justitieel onderzoek geleverd maar gekocht.
Ook advocaat generaal Leijten heeft grote bezwaren tegen deze kroongetuigenregeling.
NB 90230.1.
37.01 in: Naar mijn idee is dat in strijd met alle tradities van ons strafrechtssysteem omdat het in strijd is met het principe alle verdachten gelijk te behandelen. Je geeft dus verklikkers voorrechten omdat hij de overheid helpt. En ook al heeft hij precies hetzelfde gedaan als degene die hij aangeeft hij wordt lager gestraft. Je lokt uit dat zo iemand valse aangifte doet en z'n vijanden uit de weg wil ruimen. Zo kunnen misdaadorganisaties de overheid gebruiken om hun onderlinge oorlogen te beslechten. Het is een volstrekt onverantwoordelijk plan en ik denk niet dat het uiteindelijk door gaat.
41.17 uit: wetten van de psychologie he. 4.12.
NB 90230.2.
46.16in: Ik denk dat je moet zeggen nee dat kan niet
46.40uit: want dan speel je zelf vals spel.
47.03in: Het vervelende is zo'n minister heeft macht,
50.04uit: en daar heb je nou het criterium.
50.25in: Ik denk ook dat het nog wel onder een of ander strafrechtsartikel
58.37uit: verdienen ook wat minder dan in Nederland he, want het zijn er zoveel.
1.10.43 in: meneer Leijten, tot slot, wanneer U, ondanks dat het al januari is
1.11.11 uit: dank U wel voor dit gesprek. 12.00.