Het Spoor Terug
De afrekening, 5: Kinderen van landverraders
Vijfde deel van een serie van elf documentaires over de afrekening met vermeende en daadwerkelijke collaborateurs na de Tweede Wereldoorlog.
Centraal in deze aflevering staan de kinderen van 'foute' Nederlanders, het
sadisme van bewakers van interneringskampen en tehuizen, de slechte behandeling, het sociaal isolement en de rechtspraak.
Aan het woord komen die kinderen en heropvoedsters.
--
Beschrijving
0'00" Aankondiging door omroeper van dienst Cor Galis.
Programmatune inclusief quotes. Inleiding door presentator Arie Kleijwegt over de inrichting van kindertehuizen voor kinderen van 'foute' Nederlanders.
Pres. vertelt dat sectie 14 van het Militair Gezag wordt belast met jeugdzorg.
na 4'24" Rixt vertelt dat ze in 1944 zestien jaar oud was en haar vader NSB-er was. Ze vluchtte in augustus 1944 met een vriendin naar Duitsland.
Pres. met tekst over de 12-jarige Paulina die samen met haar ouders werd opgepakt. In het interneringskamp zag zij haar vader zelden.
na 6'14" Paulina herinnert zich één sadistische bewaker, die haar op de mouw spelde dat haar vader gefusilleerd zou worden, nog levendig. Hij sloeg en schopte bovendien op gruwelijke wijze een hondje van een geïnterneerde dood.
Pres. met tekst over de reis van Rixt en Gerda, haar vriendin, naar Berlijn.
na 11'09" Rixt vertelt over hun verblijf in Berlijn, dat door een bombardement getroffen werd. De twee besloten Berlijn te verlaten.
Pres. met tekst over Piet die samen met zijn ouders vluchtte, na de bevrijding terugkeerde en werd geïnterneerd.
na 14'41" Piet spreekt over de vernederingen en de slechte behandeling in het kamp. De geïnterneerden moesten gras 'maaien' door het af te bijten en uit te spugen. Ze aten bladeren van paardenbloemen en de helft van de mensen had hongeroedeem.
Piet vertelt over één gezin waarvan vijf kinderen omkwamen.
Pres. met tekst over de reis van Rixt en Gerda naar Midden-Duitsland.
Rixt vertelt over haar ontmoeting met een Nederlands meisje dat haar kleren geeft in een school waar voornamelijk vluchtelingen uit het oosten gehuisvest waren.
na 20'41" Karin vertelt over haar internering in de stad Groningen en de opsplitsing van het gezin. Ze spreekt over het stille afscheid dat de kinderen van hun moeder moesten nemen op het schoolplein waar ze gevangen zaten. Karin zegt: "Dus waar de bevrijding begon, begon voor ons de oorlog, zeg ik altijd."
Pres. met tekst over de omzwervingen van Rixt en haar vriendin. Ze gaan in Zelle op een boerderij werken.
na 24'40" Rixt vertelt over de eerste contacten met de Amerikanen en de gevechten in de omgeving.
Pres. vertelt over de terugkeer van Rixt naar Nederland. Ze is niet welkom bij haar grootmoeder en komt terecht in verschillende gereformeerde pleeggezinnen. Muziek.
Pres. vertelt over de scheiding van Piet van zijn ouders en zijn plaatsing in kindertehuizen.
na 29'45" Piet spreekt over zijn verblijf in een klooster dat als tehuis dienst deed. De kinderen werden vaak geslagen, vooral door de muziekleraar. Zijn goede relatie met de praeses van het klooster behoedt hem soms voor erger. Piet vertelt over twee paters die kinderen seksueel misbruikten in ruil voor een betere behandeling.
Pres. met tekst over het Bureau Bijzondere Jeugdzorg (BBJ) en met introductie van twee opvoedsters in het heropvoedingskamp voor meisjes De
Tweesprong in Zandvoort.
na 33'47" Meta en Pam vertellen over de slechte omstandigheden, het gebrek aan organisatie, het kerkbezoek en het sociale isolement van de meisjes. De dood van Mussert sloeg als een bom in bij de meisjes.
Pres. met tekst over sommige kinderen die voor tribunalen verschenen.
na 38'17"Meta vertelt over haar begeleiding van een meisje naar het tribunaal in Arnhem en het hoger beroep tegen de veroordeling.
Een actrice leest een brief van het veroordeelde meisje aan Meta voor.
Pres. met tekst over Karin die in een kindertehuis verbleef zonder haar moeder en broertjes.
na 42'29" Karin spreekt over haar verblijf in het tehuis en de hekel die ze had aan de bewaaksters. Ze vertelt over haar bezoek aan haar moeder die haar waste en schone kleren gaf. Terug in het tehuis pakten de bewaaksters haar nieuwe kleren af. Karin werd kort daarna ziek.
Pres. introduceert Joop, wiens vader politieagent was. Zijn vader werd geïnterneerd, zijn moeder, zus en hijzelf bleven in hun eigen huis.
na 47'54" Joop vertelt over hun 'opsluiting' in het huis en de mensen die naar binnen keken. Hij spreekt geëmotioneerd over het eerste bezoek aan zijn gebroken vader: "En het is nooit meer de vader geweest die ik gekend heb, nooit meer."
na 52'05" Karin spreekt over haar vrijlating. Ze had schurft, maar ze had haar haar nog, wat heel belangrijk voor haar was. Na een jaar ging ze met haar moeder in een appartementje wonen. Ze verkeerden in een sociaal isolement. Karin werd mishandeld en seksueel misbruikt door buurtkinderen zonder dat er iemand ingreep.
na 54'56" Afsluiting door pres.