Argos
Kosovo (deel 2)
Argos over de inzet van Nederlandse troepen in het conflict rond de Servische provincie Kosovo.
Centraal staat de vraag of Nederland ondanks alle ontkenningen sluipenderwijs verzeild raakt in een grondoorlog om Kosovo en of de Nederlandse politiek daar nog wel enige grip op heeft.
Aan de orde komen: de voorbereidingen die de NAVO voor een grondoorlog in Kosovo treft; de problemen die een grondoorlog met zich meebrengt; het debat over de inzet van grondtroepen en de duidelijkheid die het CDA wenst over de marges van de grondinzet; de mogelijkheid dat er in het geheim speciale eenheden voor informatie- en spionagedoeleinden worden ingezet; de commando's van de Britse Special Air Services (SAS) die buiten medeweten van Dutchbat in de Bosnische moslimenclave Srebrenica werden ingezet; de vraag in hoeverre de Tweede Kamer geïnformeerd moet worden over militaire acties; de militairen die reeds naar het gebied zijn uitgezonden en die een humanitaire taak hebben; de verwarring onder de Nederlandse parlementariërs over de ontwikkelingen rond de inzet van grondtroepen.
De reportage bevat telefonische vraaggesprekken hierover met:
- defensiespecialist Rob de Wijk van het Instituut Clingendael;
- fractievoorzitter De Hoop Scheffer van het CDA;
- fractievoorzitter Dijkstal van de VVD.
Geïllustreerd met fragmenten van een debat in de Tweede Kamer over de inzet van grondtroepen in het conflict rond Kosovo met stemfragmenten van de ministers Van Aartsen van Buitenlandse Zaken en De Grave van Defensie, de fractievoorzitters Dijkstal van de VVD en De Hoop Scheffer van het CDA en premier Kok. Bevat verder een HA-fragment van de uitzending van 'Argos' van 10-07-1998. Voorafgegaan door een telefonisch vraaggesprek met een verslaggever in Dordrecht over de rechtszaak tegen de verdachten van de schietpartij in Gorinchem, waarbij twee bezoeksters van het muziekcafé 'Bacchus' om het leven kwamen.
------------
Inleidende teksten, misschien niet volledig:
Tekst 1
De ministers Van Aartsen van Buitenlandse Zaken en De Grave van Defensie eerder deze week in debat met de Tweede Kamer. In debat over de inzet van nieuw groepen Nederlandse militairen in de oorlog om Kosovo. De eerste van hen zijn afgelopen woensdag al vertrokken:
Tekst 1-b
Volgens de regering hebben deze militaire eenheden een louter humanitaire taak. Ze hebben helemaal niets te maken met een mogelijke grondoorlog. De Tweede Kamer ging wel akkoord, maar houdt tegelijkertijd de nodige twijfels.
Tekst 1-c
In Argos vandaag de vraag: Raakt Nederland sluipenderwijs verzeild in een grondoorlog om Kosovo? Ondanks alle ontkenningen. En: heeft de Nederlandse politiek daar nog wel enige grip op?
Tekst 2
Defensie-deskundige Rob de Wijk van het Instituut Clingendael ziet duidelijke aanwijzingen dat de NAVO bezig is met de voorbereidingen op zo’n grondoorlog.
Tekst 3
Minister Van Aartsen was anderhalve week geleden, op 7 april, heel stellig in de Tweede Kamer: Een grondoorlog? Geen sprake van!!!! En dat was ook de indruk die van dit debat bleef hangen. Een belangrijk debat, want niet de fractiespecialisten voerden het woord, maar de fractievoorzitters zelf. In de pers was er vooral aandacht voor het feit dat de ministers Van Aartsen en De Grave hun betogen niet goed op elkaar hadden afgestemd. Maar de inhoud van het debat bleef daardoor onderbelicht. Toch is die veelzeggend, zeker voor wie aandachtig luistert; en tussen de regels door. Daarom nu eerst een samenvatting van dit debat, waarin vooral Dijkstal van regeringspartij VVD en De Hoop Scheffer van oppositiepartij CDA met elkaar in discussie gingen.
Dijkstal opende:
Tekst 4
Hoe moet het parlement zich verantwoorden voor het uitzenden van Nederlandse militairen naar oorlogshaarden, vroeg CDA-leider De Hoop Scheffer zich af. En hij maakte ook meteen duidelijk daarbij te denken aan militairen met een taak aan de grond, zoals zogenaamde Forward Air Controllers. Dat zijn speciale commando’s die erop zijn getraind om vanaf de grond gevechtsvliegtuigen naar hun doelwitten te geleiden.
Minister Van Aartsen reageerde als door een wesp gestoken op de suggestie om Nederlandse grondtroepen in te zetten.
Tekst 5
CDA-fractieleider De Hoop Scheffer meende een verschil van mening te zien tussen de VVD-fractie in de Kamer en hun eigen VVD-minister van Buitenlandse Zaken. Maar hij had buiten minister van Defensie De Grave gerekend, ook VVD.
Tekst 6
Toen werd het ook D66-fractievoorzitter De Graaf te gortig:
Tekst 7
Premier Kok zelf moest opdraven om de discussie te dempen. Volgens hem ging het erom wegen te vinden om de effectiviteit van de militaire acties te vergroten.
Tekst 8
Uiteindelijk beloofde Kok de Kamer, indien nodig, vertrouwelijk te zullen inlichten.
Wij vroegen CDA-leider De Hoop Scheffer eergisteren een nadere toelichting op zijn rol in het fractieleidersdebat. Het CDA wilde vooral helderheid van de kant van de regering, zo legt hij uit.
Tekst 9
Nu De Hoop Scheffer een vertrouwelijk gesprek heeft gehad met premier Kok is hij ineens heel wat terughoudender dan anderhalve week geleden in het Kamerdebat. Daardoor blijft de uitkomst daarvan schimmig. Maar tussen de regels door is duidelijk dat de inzet van Nederlandse militairen op de grond niet wordt uitgesloten, concludeert Defensie-deskundige De Wijk van het Instituut Clingendael.
Tekst 10
Niet alleen in de Golfoorlog in 1991 opereerden commando’s van de S.A.S. achter de linies. Ook tijdens de oorlog in Bosnië en tijdens de val van de moslim-enclave Srebrenica in juli 1995 waren zij actief. Dat onthulde Argos in juli vorig jaar. Wij spraken toen onder anderen met generaal buiten dienst Couzy, die ten tijde van de val van Srebrenica bevelhebber van de Nederlandse Landstrijdkrachten was. Couzy bevestigde dat de S.A.S. in Bosnië inderdaad buiten alle structuren om heeft geopereerd. De eerste keer dat hij daarvan hoorde, was hij erg verbaasd, vertelde hij in onze uitzending van 10 juli 1998.
Tekst 11
Defensie-deskundige De Wijk:
TEKST BREAK
U luistert naar radio 1, VPRO aan de Amstel, het programma Argos.
Daarin vandaag de vraag: Raakt Nederland, ondanks alle ontkenningen, sluipenderwijs verzeild in een grondoorlog om Kosovo? En: heeft de Nederlandse politiek daar nog wel enige grip op?
Tekst 12
Ook met VVD-fractieleider Dijkstal blikten wij deze week terug op de kamerdiscussie over de Nederlandse deelname aan de Kosovo-oorlog.
Tekst 13
Wel grondtroepen of geen grondtroepen, de Nederlandse eenheden die déze week naar de regio zijn gestuurd, hebben volgens de ministers van Aartsen en De Grave een puur humanitaire taak. Defensiedeskundige De Wijk is het daarmee eens.