Achtenzestig oranje pillen
Wandelaarsonderzoek in Nijmegen
Een vier dagen lange mars rondom Nijmegen, met een beetje pech in de brandende zon. Klinkt onaantrekkelijk, toch tekenen elk jaar ruim veertigduizend Nederlanders ervoor en lopen vol enthousiasme mee in de Nijmeegse Vierdaagse. Maar dit is niet zonder gevaar. Vorig jaar kwamen veel lopers tijdens de zonovergoten tocht in de problemen, als gevolg van de hitte en uitdroging. Om dit bij volgende edities van de vierdaagse te voorkomen, probeert de organisatie de lopers zo goed mogelijk te adviseren over hoeveel ze moeten drinken en welke kleding ze het beste kunnen dragen. Rondom Nijmegen zijn weerstations geplaatst om precies te weten hoe het weer tijdens de vierdaagse is. Maar de belangrijkste informatie is nog onbekend, volgens inspanningsfysiologe Maria Hopman van de Nijmeegse Radboud Universiteit: "Want wat gebeurt er nou eigenlijk met de wandelaar, de mens die de fysieke inspanning levert?" De onderzoekster probeert, door over meerdere jaren inspanningsgegevens van lopers te verzamelen, een database aan te leggen waarop de vierdaagseorganisatie adviezen aan haar deelnemers kan baseren. Hopman: "Een hoge temperatuur en veel vochtverlies zijn een gevaarlijke combinatie. En wanneer spieren hard aan het werk zijn wordt een lichaam alleen maar warmer. Die warmte moet je kwijtraken." Dat kan via zweten, maar bij een hoge luchtvochtigheid of als het erg warm is, wordt dat moeilijk. "Als je temperatuur oploopt tot veertig graden voel je je niet lekker meer. Je krijgt hoofdpijn, je wordt een beetje misselijk en dit alles gaat gepaard met vochtverlies," vertelt Hopman. Op een gegeven moment, als een lichaam veel vocht verloren heeft, daalt de bloeddruk. "Het lichaam kiest ervoor de bloeddruk te handhaven ten koste van de temperatuur. Je houdt dan op met zweten en de doorbloeding van de huid neemt af. De temperatuur loopt dan snel op." Als dit te lang doorgaat kan een persoon in coma raken en zelfs overlijden. Hopman selecteerde achtenzestig mensen die met de vierdaagse meelopen. In de groep zijn mensen van verschillende leeftijden vertegenwoordigd die afstanden van dertig, veertig of vijftig kilometer lopen. De onderzoekster is vooral geïnteresseerd in de vochthuishouding en de temperatuursveranderingen in het lichaam tijdens het lopen. Van tevoren liet Hopman de deelnemers een pil slikken. Deze pil maakte een reis door het lichaam en mat de temperatuur van een persoon. Een zender stuurde deze informatie vanuit het lichaam door naar de onderzoekers. Aan het begin en aan het eind van de dagtocht woog ze de mensen. "Ze moeten niet teveel aankomen gedurende zo'n dag, dan hebben ze teveel gedronken. Maar als ze afvallen is het ook niet goed, dan hebben ze veel vochtverlies geleden," legt Hopman uit. Verder mat de onderzoekster de bloeddruk en het zoutgehalte en de dikte van het bloed, waaraan je ook goed kan zien of een loper uitgedroogd is. De lopers werden ook gevolgd tijdens het lopen. Hopman: "We maten hun hartslag en lichaamsactiviteit met een activiteitenmonitor, een soort geavanceerde stappenteller." De onderzoekster was niet van plan in te grijpen wanneer ze bij een deelnemer alarmerende meetgegevens zou registreren. Maar dat was ook niet echt nodig. "Als iemand een temperatuur van veertig graden heeft, loopt die echt niet meer fris en fruitig rond, die voelt zich echt niet lekker." De eerste voorlopige resultaten laten al zien dat geen van de lopers een te hoge temperatuur kreeg tijdens het lopen. Hopman: "Bij een temperatuur van 21 tot 26 graden blijken mensen prima in staat vijftig kilometer te lopen," vertelt Hopman. Wel dronk bijna twintig procent van de deelnemers maar mondjesmaat. "Sommigen dronken maar één liter vocht op een dag, dat is echt veel te weinig als iemand negen uur wil lopen." Met haar onderzoek hoopt Hopman de adviezen die de vierdaagse aan haar deelnemers geeft eindelijk wetenschappelijk te kunnen onderbouwen. De vierdaagse begon dit jaar zonnig maar eindigde met wat flinke buien. Voor het onderzoek maakt het gelukkig niets uit dat het niet de hele vierdaagse mooi weer was. Hopman: "Hoe meer verschillende weersomstandigheden er zijn, hoe interessanter het voor ons is." Lemke Kraan