Argos
Kleine-bouwfraude
Het bouwfraude-schandaal is weer volop opgelaaid, sinds twee weken geleden naar buiten kwam dat ook bouwers van ziekenhuizen, scholen en kantoren er een schaduwboekhouding op nahielden. Net als de grote bouwbedrijven in de grond-, weg- en waterbouw, die in november 2001 door het de tv-programma Zembla aan de kaak werden gesteld. Niks nieuws, aldus de bouwsector. Het betreft allemaal oude zaken van voor de Zembla-uitzending en de daarop volgende parlementaire enquete. Daarna hebben de bedrijven definitief gebroken met het verboden systeem van prijsafspraken, zo maakte Elco Brinkman, voorzitter van het Algemeen Verbond Bouwbedrijf (AVBB), vorige week duidelijk in het Radio 1-Journaal.
Zijn die praktijken werkelijk verleden tijd? En beperkt de bouwfraude-affaire zich tot de grote weg-, water- en wegenbouwers en de nu in het nieuws gekomen bouwers van grote gebouwen Of maakten nog meer sectoren van de bouw zich eraan schuldig?
Wij onderzoeken vandaag de aannemers die de particuliere markt bedienen - over het algemeen kleinere en middelgrote ondernemingen.
Worden er bijvoorbeeld bij dakkapellen, serres en andere particuliere verbouwingen ook geheime prijsafspraken gemaakt? Ja, zo blijkt uit ons onderzoek. En – in tegenstelling tot wat AVBB-voorzitter Brinkman beweert - dat systeem is nog steeds niet gestopt. Dat vertelt een aannemer uit deze sector in dit programma.
Ook moet de sector van deze voortdurende praktijken op de hoogte zijn, zo blijkt uit een memo, waarover wij beschikken. Het memo is een intern discussiestuk uit een van de bouwondernemersorganisaties die bij de AVBB zijn aagesloten. In het stuk valt onder andere te lezen:
“De complexiteit van de materie is dermate groot, dat tot heden geen grote vorderingen worden geboekt.”
In Argos vertelt vandaag een ingewijde hoe verboden prijsafspraken er bij kleine en middelgrote aannemers uitzien. En dat gaat nog steeds via vereffening met ‘pepernoten’, de ‘valuta’ in een onderling verrekeningsysteem dat zich uitstrekt over een lange keten van bouwopdrachten. Dat blijkt uit een memo dat in het VIANED-bestuur werd besproken. VIANED, waarvan zo’n 500 aannemers lid zijn, is een van de 17 bouwondernemersorganisaties die bij de AVBB zijn aangesloten. In het memo wordt beschreven hoe het ‘systeem’, zoals het wordt genoemd, bleef voortbestaan na 1992. En ook na 1998. Want na het verbod vanuit Brussel volgde in 1998 ook nog een nieuwe Nederlandse Mededingingswet, waarin staat dat handelingen die de concurrentie beperken, uit den boze zijn.
“Aangezien in 1998 geen egalisatie van de ‘pepernoten’ tussen de bedrijven is bereikt, is het systeem doorgegaan. Bedrijven welke tegoeden hadden en hoogstwaarschijnlijk dit al hadden ingezet bij andere onderbiedingen, konden er niet in berusten dat doorgaans grotere bedrijven hun verplichtingen niet nakwamen. Grote bedrijven zijn in 1998 niet in staat gebleken om het systeem te verbannen.”
De kleinere bouwbedrijven krijgen in dit memo dus zelfs de rol toebedeeld van drijvende krachten om het systeem in stand te houden. Het memo concludeert:
“In 1998 was geen egalisatie bereikt tussen de verschillende bedrijven en dit werkte uiteindelijk als een dwangbuis om het systeem te continueren.”
Met een reactie van Adri Duivesteijn, voormalig lid van de parlementaire enquetecommissie bouwfraude.
Klik op de luidspreker om de hele uitzending van Argos te beluisteren
En verder: Op donderdag 26 februari is president Trajkovski van Macedonie bij een vliegtuigongeluk in Bosnië om het leven gekomen. Wat betekent het overlijden van de man die in 2001 een burgeroorlog heeft voorkomen tussen Macedoniërs en Albanezen voor de toekomt van Macedonië? Een gesprek daarover met topdiplomaat Biegman. Biegman heeft Boris Trajkovski persoonlijk gekend.