De Plek 15-06-1999
Heeten (in Raalte)
In deze aflevering aandacht voor het dorp Heeten in de gemeente Raalte, waar vijf jaar geleden bij bouwwerkzaamheden de restanten van een nederzetting van Salische Franken uit de vierde eeuw na Christus werd gevonden.
Bij bouwwerkzaamheden in Heeten bij Raalte (O.) ontdekte amateur-archeoloog Bert Terlouw in 1994 een nederzetting van Salische Franken uit de vierde eeuw na christus. De opgravingen werden overgenomen door professionals van de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek: Op een ommuurd gebied ter grootte van een voetbalveld is er tussen 380 en 420 na Chr. 15.000 ton smeedijzer uit moeraserts gewonnen. Er zou op deze plek sprake kunnen zijn van een industrieterrein waar de grondstof voor zwaarden werd gewonnen. Wapens die gebruikt werden in de Noordwesteuropese bevrijdingsstrijd tegen de Romeinen.
Uit het afval van de ijzerovens zijn monsters gehaald die PAK bevatten. Bestudering van bijvoorbeeld Corogeen, een PAK met zeven benzeenringen, ondersteunt nu de allermodernste risico-analyse van het milieu, zoals nodig bij de aanleg van Vinex- en andere nieuwbouwprojecten.
TXT 1
In Heeten is op een doordeweekse gewone dag eigenlijk weinig te doen. Het Raaltense kerkdorp ligt lieflijk in het coulissenlandschap te genieten van rust. Ook in het nieuwbouwwijkje aan de oostkant heerst kalmte. De laatste opwinding van Heeten was vijf jaar geleden toen de Stelmolen werd afgebroken en in de sleuven die gegraven werden voor de nieuwbouwhuizen dingen werden gevonden: scherven en klompjes ijzer. Liefhebbers van vroeger gingen graven en alarmeerden de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek. Marjoke Roorda hopt vandaag tussen het hoofdkantoor van het R.O.B. en het Heetense woonwijkje waar in de vierde eeuw van onze jaartelling misschien wel de Salische Franken hun opstand tegen de Romeinen voorbereidden. Zij wordt gegidst door Bert Terlouw, amateur-archeoloog:
JAZ : Uitzendblok 1 E.W.: "Nou ik werd gebeld…..
L.W.: …….niets veranderd." 29.09
Tussen 11 en 12 uur
TXT 2
Niks te beleven in Heeten. En toch 1600 jaar geleden was er een industrieterreintje waar voorlopers van de Hoogovens actief waren. Uit de verslagen van het R.O.B. blijkt dat de basis van de staalindustrie sinds het begin van de ijzertijd nog immer dezelfde is: met gestookt vuur wordt ijzererts verhit. In het vuur vinden chemische processen plaats waardoor het element Ferro (ijzer dus) vrij komt. En ook bijprodukten: zoals slak, stoom, en roet maar ook PAK: Policyclische Aromatische Koolwaterstoffen. Monsters van deze resten in de grond kreeg Geochemicus Pim Middelhof:
JAZ : Uitzendblok 2 E.W.: "PAK staat voor…..
L.W.: ……..risico's beter inschatten." 6.18
Tussen 12 en 1 uur
TXT 3:
Eerst hoorden we hoe de Heetense amateur-archeoloog Bert Terlouw zijn fantasie in bedwang moest houden toen hij al gravend de grond ging lezen. Wie waren dat en waarom woonden die mensen toch op zo'n mooie heuvel in het moerasrijke gebied. En wat waren ze van plan, en hoe kwamen ze erbij. Marjoke Roorda ziet ondertussen al een nederlandse film voor zich met de Salische Franken in de hoofdrollen van Asterix en Obelix. Bij de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Onderzoek zit archeo-zoöloog Roel Lauwerier en probeert zijn en haar hoofd koel te houden.
JAZ : Uitzendblok 3 E.W.: "We maken…..
L.W.: ……..iets ritueels zijn." 5.09