De Plek 22-04-1997
Nijverdal, X=227/228, Y=487/486
Op de doorwaadbare plek waar de weg tussen Almelo en Zwolle en het riviertje de Regge elkaar kruisten werd rond 1836 een textielfabriek gevestigd. De plek kreeg zijn naam: Nijver(heid in het)dal. De textiel beleefde zijn groei en bijna-ondergang, maar Nijverdal bleef en de weg werd een belangrijke verbindingsroute met een belangrijk obstakel: het centrum van Nijverdal en zijn stoplichten.
Al 25 jaar geleden bedacht ideeënbedenker Leo ten Brinke dé oplossing voor de toenemende filevorming. Er moest een tunnel komen. Ten Brinke werd voor gek versleten en vele jaren werd gepiekerd en gediscussieerd over alternatieven.
Eén zo’n alternatief was de zogenaamde Hankate-route. Gedreven actievoerder Twilhaar verkondigde tijdens de inspraakavond - niet gehinderd door enige kennis van zaken - dat voor die weg slechts 40 ha. grond hoefde te worden onteigend. De boeren langs de geplande route voorzagen grote problemen met de bereikbaarheid van hun landerijen en dus werd niet gekozen voor deze oplossing. Drie vrouwelijke ministers voor Verkeer zijn inmiddels hun licht komen opsteken over knelpunt Nijverdal, en ja hoor, de tunnel gaat er komen. Als tenminste niet die paar bewoners, die het hakken en heien voor hun deur vrezen, roet in het eten gooien.
Tussen Münster/Gronau/Hengelo/Enschede/Almelo/Oldenzaal enerzijds en Zwolle anderzijds is de verbinding niet zo best.
De bevolking van Hellendoorn zag dát er een verbinding moest komen, en omdat ze die liever niet langs hun huis wilden hebben legden ze die een paar kilometers zuidelijker aan.
Op de toen nog doorwaadbare plek waar men de rivier de Regge overstak, ontstond enige industriële activiteit, die later zou uitgroeien tot de textielindustrie waar de streek bekend om staat. En rond die industrie ontstond Nijverdal, een samenvoeging van Nijver(heid in het Regge)dal. Al in de jaren '70 waren er plannen voor een snellere verbindingsweg naar Zwolle. Die zou dan moeten lopen via Wierden, afbuigen naar het noordelijker gelegen Hankate en dan langs het Overijssels kanaal naar Zwolle. Vooral boerenprotesten voorkwamen dat deze plannen werden voortgezet. Er waren in totaal vier varianten, een noordelijke rondweg, een zuidelijke rondweg en tenslotte de huidige weg handhaven, maar dan gedeeltelijk ondergronds (600 m.), het zogenaamde tunnelplan, iets noordelijker het spoor volgend. De bedenker van dat plan werd indertijd voor gek verklaard, maar nu zijn alle betrokkenen (Rijkswaterstaat, Provincie en gemeente) voor, behalve enkele bewoners, die dat gehei en gehak voor hun deur helemaal niet zien zitten, en als argument gebruiken dat die tunnel binnenkort weer te klein zal zijn voor al dat verkeer.
Ook in onze vierkante kilometer ligt - in een oud schoolgebouw op een bijna a-lokatie - de Kringloopwinkel, die nu zo'n 13 jaar bestaat. Sinds 1987 loonvormend. Zo'n 20 mensen hebben daar 14,5 betaalde baan. Geen subsidies. Overigens moet de Kringloopwinkel waarschijnlijk over een jaar of twee verkassen. Zij halen al het groot afval op (1600 ton per jaar), halen eruit wat nog bruikbaar is en de rest storten ze. Daarvoor krijgen ze een hoeveelheid geld van de gemeente. Ook betaalt de gemeente hen voor het ophalen van alle KCA (Klein Chemisch Afval). En ze verdienen aan hun winkel. Dagelijks komen er zo'n 100 betalende klanten. Ze hopen over twee jaar een jaaromzet van 1 miljoen te halen. Jan Sterk is nu sinds 4 jaar bedrijfsleider van deze Kringloopwinkel, die twee filialen heeft (de andere in Wierden). 1 x in de maand rijden ze in een wijk rond en zamelen dan in.
Ze zijn nu bezig met het opzetten van een groot regionaal depot voor wit- en bruingoedverwerking voor de gehele regio Overijssel. Nu doen er 10 Kringloopwinkels mee, en Sterk verwacht dat dat zal uitgroeien tot alle 23 bedrijven in Overijssel. Het is de bedoeling dat alles daar bekeken wordt op de mogelijkheid tot reparatie, gebruikmakend ook van onderdelen die ze daar kunnen opslaan. Zo mogelijk wordt gerepareerd en er worden garanties gegeven op de reparatie. De handel wordt dan vervolgens gedistribueerd naar de verschillende winkels. Het depot is een antwoord op het zogenaamde Apratoer-project (??). Dit is een project opgezet door Philips, die ook alle apparatuur wil inzamelen, maar natuurlijk veel meer als onreparabel wegknikkert. De bedoeling van de Kringloopwinkels is dat de levensduur van alle apparatuur wordt verlengd, wat natuurlijk het milieu ten goede komt.
Aardig is dat de Kringloopwinkel een Wereldwinkel als buurman heeft. En verder doen ze nog wat sympathieke projectjes in Roemenië.
RESEARCH:
- Adrie Twilhaar, 10.30 uur, in café-rest. Buursink, Grotestraat 53 (tel. 612618) voorstander van het tunneltracé en al actievoerder van het eerste uur (zo’n 20 jaar terug). Hij vertelt o.a. het verhaal van de 40 ha. grond die moest worden onteigend van boeren ten bate van het zogenaamde Hankatetracé. En verder heeft hij een mooi verhaal van een vergadering van de CDA-gemeenteraadsfractie waar hij bij was. Staande de vergadering riepen mensen dat het tunneltracé niet kon en anderen dat het wel kon. Iemand ging toen met een meetlintje kijken en kwam terug met de mededeling dat het inderdaad kon. Vanaf dat moment was ook de CDA-fractie voor. Overigens: Twilhaar is voorzitter van de Milieuraad aldaar en verzet zich om milieuredenen tegen routes die bos en heide verder aantasten. Voor het geval je dat aardig vindt: een eindje terug langs de Grotestraat - buiten onze kilometer - staat een prachtig monumentaal fabriekspand van Nijverdal textiel. Binnen afzienbare tijd gaat dat ontmanteld worden, maar er is absoluut nog geen beleid ontwikkeld over wat met dat monument gaat gebeuren. Er is een monumentenlijst van Nijverdal, maar daar staat dit - nog - niet op. Twilhaar maakt zich er erg druk over. Als er gaat kijken zie je zo dat het prachtig verbouwd zou kunnen worden tbv woningbouw.
- 13.00 uur: Jan Eikenaar, voorzitter van de ondernemersvereniging in Hotel-rest. Buursink, Grotestraat 53 . Het kan zijn dat hij iets verlaat is, maar dan belt-ie naar het hotel.
Hij is dol op de Kringloopwinkel, want hij is zeer voor het milieu. Hij is oud-vz. van de Milieuraad. Hij ziet het niet als concurrentievervalsing voor de andere winkels, meer als aanvulling.
Hij is heel erg voor het tunneltracé. De vraag aan hem is wat dit voor de ondernemers gaat betekenen. De veiligheid wordt verbeterd, ook bij het bedrijventerrein met zo’n 120 bedrijven, waar veel vrachtverkeer de veel te drukke weg - bijgenaamd het karrespoor - moet opdraaien.
- 14.00 à 14.30 uur. Jan Sterk van de Kringloopwinkel - Bedrijfsleider Stichting Kringloopbedrijf Hellendoorn, p/a Grotestraat 140, 7443 BN . Om halftwee gaat de winkel open. Sterk is heel erg opgelucht want ze hebben een pand op het industrieterrein voor de reparatie van bruingoed, plus een bankgarantie, zodat ze van start kunnen gaan met hun nieuwe project.
- 16.00 uur, Adrie van de Broek, vd Steen van Ommerenweg 15a. Heeft ook buurman Deurloo - zonder overleg - opgetrommeld. Wethouder Hekking-achtige manier van praten. Hij woont aan de weg waar de tunnel moet komen. Ze hebben vorig jaar een vereniging opgericht: de Belangenvereniging Bewoners en Omwonenden tegen het Tunneltracé (de BBOT, dus), notarieel vastgelegd. Zo’n 150 woningeigenaars in heel Nijverdal zijn er lid van. Volgens hen is de tunnel een heilige koe en stokpaardje van o.a. de wethouder, gemeente, RWS en Provincie. Ze hebben een zwartboek geproduceerd (juni ’96) en een boze brief geschreven aan de gemeente, ze proberen op allerlei manieren druk uit te oefenen op alle autoriteiten, ze hebben in een doodskist het tunneltracé ten grave gedragen, lokale omroep en televisie ingeschakeld en de hele kwestie heeft nu prioriteit nul van het Rijk. Volgens hen. Hij vindt het belachelijk om zoveel geld uit te geven aan een tracé die binnen de kortste keren weer vastloopt. Hun alternatief kan een derde goedkoper: de noordelijke route. Die begint in Haarle, loopt tussen Nijveldal en Hellendoorn door, ten noorden langs de Kruidenwijk naar de provinciale weg naar Wierden. Bezwaar natuurlijk is dat het bos kost. (Remember Amelisweerd) Ze hebben de TU Twente gevraagd te boel door te rekenen en die staat aan hun kant. Kijk mevrouw, ze denken dat er een oase van rust boven de tunnel komt waar leuk gewinkeld kan worden, maar waar denkt u dat het vervoer gevaarlijke stoffen door heen moet komen?
Overigens: de discussie over de noordelijke rondweg is een gepasseerd station. De tunnel gaat in elk geval door. Het wordt een tracé van 900 meter (volgens meneer Bergmans van RWS en wethouder Metscher). Metscher maakt zich geen zorgen over het zwembad en de toenemende verkeersdruk. Ze zijn nu bezig met de exacte voorbereiding van het tracé van ca. 5,5 kilometer . Er komt een enkelbaansweg met twee rijstroken. De trein gaat níet door de tunnel. Wat de gevaarlijke stoffen betreft: die mogen gewoon door de tunnel, behalve extreem explosief vervoer, zoals bijv. munitie.