Zuiderzeefilm (Acte 4a)
Orion, D.J. van der Ven, 1928
Vierde akte, 1ste deel van 7-delige filmreeks over de Zuiderzee en de plaatsen rondom. In dit deel: de Pinkstergebruiken in Genemuiden, de Zaanstreek, Edam en Marken. BESCHRIJVING: 00.00 Zingend trekt de jeugd met versierde ladder door een smalle straat in Genemuiden. Bij elke huisdeur wordt naar binnen geroepen: Luie motte, op gaan staan (luie motte = lui varken). 00.18 De in hansop gestoken jongen, die het laatst is opgestaan, wrijft zich de slaap uit de ogen 00.23 en kruipt op de rijk versierde ladder. 00.33 De stoet poseert voor de camera en vertrekt 00.40 voor een rondgang over de "greente", het gemeenschappelijk weiland. Op de achtergrond een wal van hooibergen, die de plaats Genemuiden omsluiten. 00.51 Jongen trekt aan het touwtje, dat door het slaapkamerraam naar buiten hangt en vastgemaakt is aan de grote teen van de slaper. 00.55 De Zaankantse Looielak (=luilak) in zijn korrie, een wagen op lage wieltjes, waarin het wordt rondgereden. 01.02 Langs de vaart en tussen de huizen door naar de waterkant, waar hij ondanks tegenstribbelen even met het hoofd onder water geduwd wordt. Dan rennen ze weer weg. 01.28 Luilak jongens in gevecht met gestolen stokken, meisjes beeindigen het gevecht met hun takken. Op de achtergrond de molen Sint Willebrord in Bruidsstand (i.p.v. Luilakstand) aan de overkant van de Zaan 01.49 Houtzaagmolen 'De Pet' achter het station van Zaandam, zaagselmand wordt leeggestort 01.52 Lange takken worden de molenomloop opgetrokken. 02.04 De wielen draaien rond, versierd met takken en manden. 02.09 De meisjes-luilak in haar met brandnetels versierde draagstoel. 02.12 Gezamenlijke rondgang van de meisjes met hun takken, gevolgd door de jongens met hun stokken. 02.31 Jongen schrijft op houten voordeur met krijt Looielak. 02.38 Zaankanter huisvrouwen aan de schoonmaak op luilakochtend terwijl een luilakstoet voorbij trekt. 02.50 Hardhollend rennen jongens, lawaaimakend materiaal achter zich aanslepend, door smalle straat. 02.58 Politieagenten grijpen de herrieschoppers in hun kraag, die de troep blik op een handkar onder geleide moeten afvoeren. 03.19 Reinigingswagen van de gemeente nadert afsluitpaal op de Bloemgracht; als de voerman van de met blikken behangen wagen tol betaald heeft, wordt de paal weggehaald en kan de wagen doorrijden. 03.36 Jongens stoken vuurtje van afvalhout. 03.41 Bakker blaast op zijn hoorn ten teken dat de luikbollen kunnen worden afgehaald. Direkt daarna gaan bakkergezellen de winkel binnen en stromen tientallen kopers met hun lekkernij de winkel uit. 04.01 De burgemeesterstafel met de socialistische burgemester Klaas ter Laan en de Zaanse oudheidkenner G.J. Honing. De gasten doen zich te goed aan de Luilakbollen 04.10 De luilaktafel voor het tehuis van ouden van dagen met professionele luilakbolleneters. 04.16 Op het schoolplein van Westzaan knopen jongens stukken touw aan elkaar. 04.31 Massaal rondhollend over het plein wordt het touw beproefd. 04.38 Daarna gaat het in optocht elkeen houdt zich aan het lange touw vast over smalle weggetjes en bruggetjes langs de woningen ((zie noot 1 )). 04.50 Volendammer Pinkstermeisjes op het plein voor het Centraal Station te Amsterdam. 05.03 Zij gaan het Noordhollands Tramhuisje binnen. 05.10 De kaartjes controle bij het tramhuisje, waar de boot naar Volendam afvaart. 05.16 Close-ups van Volendamse meisjes op de boot, die het IJ oversteekt. 05.30 Volendams a.s. bruidspaar in Edam-waar aantekening van huwelijk werd gedaan onder de klokpaal waaraan een klok is opgehangen waarop een jongen met een hamer slaat. 05.35 Schenkster presenteert het paar een dronk uit een versierde fles; de man slaat twee glaasjes achterover, zijn a.s. vrouw een. Daarna neemt hij er nog een. 06.12 De met bloemetjes en groen versierd fles. 06.19 Marker jongen, geflankeerd door twee meisjes, toont de camera een groter Pinkster tulband. 06.25 Beschuitbollen worden uit de vormen gehaald. 06.32 Beschuitbollen op de bakplaten. 06.36 Bakker snijdt beschuitbol in tweeen. 06.40 Marker meisje bezorgt in een grote mand beschuitbollen aan huis. 06.51 5-rozetten borduursel op de rugzijde een zgn. rijglijf. 06.56 Een 7-rozetten borduursel. 06.59 Het borduursel op het rugpand van twee meisjes 07.00 die langzaam naast elkaar over de smalle steiger op de camera toelopen. 07.10 Meisje toont het witte Pinksterdoekje met de zilveren akertjes. 07.15 Het doekje, zoals het er op de rug uitziet. 07.18 Marker meisjes en jongen in klederdracht van voren, daarna op de rug gezien. 07.29 Het zgn. "generale bas lopen" op de middag van Pinksterzondag langs de haven Toeristen bezien het langsflaneren van de inwoners in hun schitterende klederdracht. 07.57 Een drietal Marker meisjes bij de haven in het naderend schemerlicht. 08.05 Einde.