Als wij, levenden, sterven (Acte 2)
Propagandafilm van de Arbeiders-Vereeniging voor Lijkverbranding. Jo de Haas, Visiefilm, 1938
Tweede deel van een propagandafilm voor lijkverbranding gemaakt in opdracht van de Arbeiders Vereeniging voor Lijkverbranding. In dit deel worden beelden getoond, verbonden aan het onderhoud van begraafplaatsen. Voorts de schone en strak geregisseerde uitvaart in de aula van een crematorium, gevolgd door de lijkverbranding in de oven van het crematorium BESCHRIJVING: 18.52 Bordurende weduwe neemt foto van overleden echtgenoot van tafel om hem peinzend te bekijken, in gedachten ziet zij een kronkelende worm en kijkt dan ontzet voor zich uit. Close-ups van de 3 kleinkinderen bij het doodsbed van hun grootvader (zie vorige fragment), van een bejaarde vrouw en van een jonge vrouw, die haar angstige gezicht in haar handen verbergt 19.27 Tekst : Waarom de nagedachten aan lieve dooden zoo ontluisteren? Beeld : Horizontale grafstenen nat in de neervallende regen. Interieur van een huiskamer waarin de bejaarde vrouw voor het raam zit. Close-up van de oude dame, die met wazige ogen naar buiten kijkt waar het regent op de straatstenen, op de dode takken van een boom, op een grafsteen met opschrift RIP, op een stenen crucifix, op grafmonumenten, op scheefgezakte grafstenen 20.35 Beschadigde en onbeholpen gerepareerde post van het toegangshek van een begraafplaats. Verwaarloosde begraafplaats met scheefgezakt kruis, gescheurde grafdeksels, een uitgebloeide potplant. Doodgraver delft een graf in de zompige bodem, zodat assistent het opkomende grondwater telkens met een emmer moet wegscheppen 21.10 Skelet in een opengelegd graf, met een schop worden de beenderen op een hoop geharkt, restanten hout van de kist er bij gegooid evenals het hoofd Tekst : Waarom niet de herinnering alleen ? Beeld : de bejaarde dame zittend in een stoel voor het prieel, trekt een plaid over haar benen en ziet in gedachten, hoe zij die over de benen van haar man legde en hem goed instopte. De voor zich uitstarende weduwe 22.14 De jonge moeder legt haar hoofd achterover tegen de hoge rugleuning van haar stoel en ziet weer haar kindje spelend in haar bedje. Close-up van de jonge in rouw gedompelde vrouw. Tekst : En zoo kan het beeld van wat eens het liefste was, zonder pijnigende bijgedachte in de herinnering blijven voortbestaan 22.48 Doorkijk tussen oude bomen op de koepelvormige aula van een crematorium. De entree van de aula met rechts de schoorsteen van de verbrandingsoven. Het hof achter het hoofdgebouw overgaand in een tuin, het columbarium met een beeldhouwwerk, het bronzen beeld voorstellende een op de grond zittend naakt, het hoofd gesteund op de rechterhand, peinzend starend in het niets. De galerij van het columbarium ; de vijver met een tinkelend spuitend fonteintje 23.37 De met een bed van bladerende bedekte boslaan, waarop steeds meer bladeren neerdwarrelen, van de takken vallende esdoornbladeren, begrafenisstoet op weg door het park naar de aula. De dragers zetten de baar met de kist neer, dragen de kist de hoge trappen op naar binnen, even later gevolgd door de familie en bekenden 25.02 Het gordijn bij de ingang van de aula wordt weggeschoven, de aanspreker gaat de familie voor bij het betreden van de zaal en laat hen plaatsnemen. Een jonge blonde dame komt naar voren en legt een bloemstuk op de kist. Heer, op de rug gezien, houdt een toespraak 26.22 Close-ups van een dame en een heer, heer beklimt de katheder en richt zich tot de aanwezigen. Close-ups van de nabestaanden, de heer gaat naar de kist en buigt het hoofd. De met bloemstukken bedekte kist zakt langzaam weg, terwijl gewijde muziek weerklinkt. Close-ups van de strakke gezichten van enige der aanwezigen. Een luik sluit automatisch de opening in de vloer 28.04 Gezicht op het omringende bos, het hefplateau met de kist komt langzaam omlaag in de kelder, waar de kist automatisch weggedraaid wordt tot voor de met een ketting en hangslot gesloten ovendeuren. Een geuniformeerde employee neemt de bloemstukken en het rouwkleed van de kist, waarna twee man het deksel van de buitenkist afnemen. De zegels van de binnenkist worden vergeleken met de gegevens op het crematieformulier en losgeknipt en met de banden verwijderd 30.03 Employee opent het hangslot en verwijdert de ketting van de ovendeuren, die hij vervolgens opent, waarna een de opening afsluitend vuurvast scherm omhooggaat en de kist op een slede naar binnen geduwd wordt, die na het lossen van de kist weer naar buiten gehaald wordt, terwijl het scherm neerdaalt, waarna de deuren gesloten en ketting en hangslot weer aangebracht worden 30.50 Mannenhanden omvatten een eenvoudige urn. Tekst : eens een voorrecht van welgestelden... Beeld : Beringde dameshanden omvatten een luxueuze urn. Tekst: is thans ook binnen het bereik der arbeidersklasse gekomen Beeld : De luxueuze urn met de dameshanden maakt plaats voor de urn met de mannenhanden met even een beeld van een arbeidersmanifestatie 31.30 Met bladeren bedekte boslaan waarop de tekst : Arbeidersvereeniging voor Lijkverbranding. Mannen- en vrouwenhand worden boven de met bloemstukken bedekte kist gehouden; oplaaiende vlammen waarin het beeld van de urn verschijnt en weer verdwijnt en waaruit een witte duif opstijgt. 32.11 De urn met achtergrondbeelden van een eeuwig aanrollende zee 32.24 Einde