Ontluisterd land / The rape of a country
Nederlandsche werkgemeenschap voor filmproductie, 1945/46 (Herman van der Horst)
Na de Tweede Wereldoorlog blijft Nederland verminkt achter met Duitse bunkers, mijnenvelden, vernietigde havens en gebouwen. In zijn film Ontluisterend land uit 1947 laat cineast Herman van der Horst zien hoe het herstel ter hand wordt genomen en vooral hoe de natuur de kans krijgt haar wonden te helen. Deel 1: De aanleg van Duitse verdedigingswerken in de Nederlandse kustgebieden in de vorm van de zogenaamde Atlantikwal en de gevechtshandelingen in de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog hebben grote schade aangericht aan het Nederlandse landschap en het daarin aanwezige natuurschoon. Met name de kwetsbare duinen en de bossen hebben veel geleden. Het herstel van de verwoestingen en het opruimen van bunkers, asperges, prikkeldraadversperringen achtergebleven vernield oorlogsmateriaal en landmijnen vormt het onderwerp van deze film. MAKER-FUNCTIE: Horst, Herman van der {regisseur} Horst, Herman van der {camera} TECHN-GEGEVENS: filmrol (7min 20sec) : ZW/W, Geluid: CO ; 35mm ANNOTATIES: Commentaar: Nederlands Tijdcodes in het veld Beschrijving zijn van film. BESCHRIJVING: 00.00 Tekst: De Nederlandsche Werkgemeenschap voor filmproductie brengt in de serie WEDEROPBOUWFILMS-ONTLUISTERD LAND Een film van Herman van der Horst 00.26 Schoolklas met kinderen 00.31 Schooljuffrouw schrijft op het schoolbord 00.41 Op het schoolbord staat de tekst van het "Hollands liedje" 00.44 Zingende kinderen 00.49 Herkauwende koeien in de weide 00.54 Weerspiegeling van grazende koe in water van een sloot 01.02 Wuivend riet 01.04 Kerktorentje 01.07 Bloeiende vruchtenbomen 01.11 Weerspiegeling in het water van maaiende man 01.15 Door paard getrokken hooischudder in bedrijf 01.22 Schooljuffrouw geeft met lineaal teken aan de klas voor het inzetten van het tweede couplet. Close-up van zingende kinderen 01.31 Wolkenlucht 01.34 Gezicht op een rivier 01.37 Wuivend korenveld 01.41 Heidelandschap 01.46 Oude bomen 01.54 Tekst: Mei 1940 01.56 Duitse gemotoriseerde legereenheden, waaronder tanks trekken voorbij 02.07 Uit Duitse vliegtuigen springende valschermjagers 02.10 Neervallende vliegtuigbommen en de explosie daarvan 02.20 Achtereenvolgens verschijnen de getekende jaartallen 1941 1942 1943 02.34 Close-up van affiche met tekst ATLANTIKWAL 02.40 Mannen verrichten werkzaamheden voor het aanleggen van verdedigingswerken. Er worden greppels en sloten gegraven, bomen gehakt en - gezaagd, kipkarretjes met grond gevuld, gebouwen gesloopt 02.52 Afgebroken gedeelte van een kustplaats 02.59 Stompen van omgezaagde bomen in Middachter Allee 03.01 Werkzaamheden voor het bouwen van een betonnen bunker 03.20 Zware betonnen muur van bunker in aanbouw met bekistingsresten 03.25 Leuze op bunker : Durch Kampf zum Sieg 03.27 Camouflagenet 03.30 Zeemijnen 03.40 Prikkeldraadversperring rondom bunker in duinen 03.48 Waarschuwingsbord bij prikkeldraadversperring met opschrift : MINEN - LEBENSGEFAHR 03.54 Waarschuwingsbord met tekst : HALT. Wer weiter geht wird erschossen 03.57 Met geweer gewapende gehelmde schildwacht bij nacht 04.00 Op betonnen bunker geschilderde of gekalkte figuurtjes van bomen en hazen 04.04 Leuzen op voorgevel van een huis 04.13 Op betonnen bunker geschilderde afbeeldingen van huisdeuren, boerenvrouwen met neepjesmutsen en van een huisgevel 04.27 Afbeelding van een bladerloze boom op bunkermuur 04.36 Tekst: SEPTEMBER 1944 04.38 Flitsen van gevechtshandelingen 05.11 Groot oorlogskerkhof + Margaten ? 05.30 Rij afgeknotte bomen in Middachter Allee 05.50 Vernield oorlogsmateriaal; tanks, granaten 06.00 Provisorische graven van gevallen militairen met kruis en helm 06.06 In puin geschoten dorp; op voorgrond verwoest Christusbeeld 06.12 Vernielde bossen 06.26 Achtergebleven en vernield oorlogsmaterieel 06.44 Waarschuwingsbord in gras met tekst: MINES 06.46 Het opsporen en onschadelijk maken van landmijnen 07.20 Einde Deel 2: 00.00 Een stapeltje gevonden landmijnen explodeert; kuikens en lammeren rennen verschrikt weg 00.11 Close-up van lammeren en bloemen plukkende kinderen 00.16 Een klein meisje legt bloemen bij een voorlopig soldatengraf 00.21 Close-up van een roffel van een padvinders-tamboercorps 00.23 feestelijke boomplant-ceremonie 00.55 Duitse bunkers worden opgeblazen 01.46 Het puin van opgeblazen bunkers - beton en verwrongen betonijzer- wordt met drillboor en ijzerschaar bewerkt en afgevoerd 02.13 Overblijfselen van een bunker in de duinen 02.17 Prikkeldraadversperringen in de duinen worden voor een deel door de storm weggeblazen 02.30 Aan de vloedlijn aangebrachte versperringen worden door het zeewater overspoeld 02.37 Rommelasperges op het strand 02.44 De Rommelasperges worden uit het zand getrokken met een trekker 03.28 Prikkeldraadversperringen in de duinen worden met een van rupsbanden voorziene trekker omver en weggetrokken 04.22 Door water en wind aangevreten duinhelling en gezicht op verwaarloosde en beschadigde duinen 04.35 Arbeiders graven helm uit 04.46 De uitgegraven helm wordt in bundels gebonden en naar kale zandplekken gebracht, waar het ingeplant wordt 05.26 Op lege zandplekken worden boompjes en heesters geplant en zaden gezaaid 05.56 Wolkenlucht, waaronder zandvlakte met boompjes 06.15 Natuurtaferelen 07.12 Boerenerf met achterhuis van Saksische boerderij 07.15 Landbouwschuur met boerenwagen 07.17 Klein meisje met troep ganzen op boerenerf 07.23 Zingende kinderen in schoollokaal 07.26 Einde