Vrijwel alle aandacht is naar het overlijden van de 90-jarige George Martin gegaan, de ‘vijfde Beatle’. Maar er is gisteren nóg een beroemd persoon overleden, de Braziliaanse percussionist Naná Vasconcelos. Hij is slechts 71 jaar geworden. Als het aan hem had gelegen was hij op zijn honderdste nog actief – maar helaas, hij is na een kort ziekbed gestorven aan longkanker.
Vorig jaar heb ik hem nog gezien op het carnaval in Recife (Noordoost Brazilië). In het openingsspektakel had hij leiding over 700 batuqueros onderverdeeld in nações de maracatu (drumverenigingen). Hoog op het podium gaf hij aanwijzingen aan die hon-der-den drummers, het was geweldig om te zien. Ook de samenwerking met de Kaapverdiaanse zangeres Lura, waarbij gevierd werd dat de Afrikaanse ritmes aan de basis van de muziek uit Brazilië en Kaapverdië liggen, was een groot succes. Ze hebben de voorstelling tijdens het carnaval op verschillende podia gedaan, ook in de achterbuurten.
Naná Vasconcelos (geboren in Recife, 1944) is begonnen als drummer bij de lokale maracatu. Ook zat hij op zijn twaalfde bij de fanfareband samen met z’n pa. Maar de berimbau was zijn lievelingsinstrument. Deze eensnarige boog, oorspronkelijk uit Angola, wordt gewoonlijk gebruikt ter begeleiding van capoeira (vechtdans). Naná haalde er echter veel meer klankkleuren uit en bracht het instrument op een hoger niveau. Volgens hem hebben instrumenten geen beperkingen.
Eind jaren zestig verhuisde hij naar Rio de Janeiro waar hij intensief samenwerkte met Milton Nascimento en Egbert Gismonti. Als free-jazzist heeft hij op internationale podia gespeeld met onder meer Pat Metheny, David Byrne, BB King, Jan Garbarek, Don Cherry en Jean-Luc Ponty (zie video onder). Naná is door het Amerikaanse tijdschrift DownBeat acht keer gekozen als de beste percussionist ter wereld. En hij heeft acht Grammies gewonnen.
Naná Vasconcelos heeft zich altijd bezig gehouden met natuur en spiritualiteit. In de documentaire ‘Diário de Naná’ (2006) gaat hij in Recôncavo Baiano op zoek naar religie (candomblé), natuur en cultuur. In het filmpje hieronder is Naná op z’n best, soleren in z’n uppie in de openlucht.