Cold case wordt warmer

Eind 2002 werd de 36-jarige tennisleraar Patrick van der Bolt vermoord in zijn flat in Heerlen. De politie zette twintig rechercheurs in, maar de dader werd nooit veroordeeld. Jarenlang lag de zaak als cold case op een plank, tot Argos-journalist Sanne Boer besloot om de moord op Patrick opnieuw te onderzoeken. Niet per se om hem op te lossen, maar om te laten zien welke structurele problemen er bestaan bij de opsporing. ‘Je hoort al jaren dat er veel bezuinigd wordt bij de recherche, waardoor er een tekort aan mankracht is,’ vertelt Boer. ‘Ik wilde laten zien wat daar nu concreet het gevolg van is.’ Ze doet dat op een andere manier dan de vaste Argos-luisteraar gewend is: met een vervolgverhaal in podcastvorm. ‘Door de zaak helemaal te reconstrueren en uit te diepen, voel je als luisteraar wat zo’n onopgeloste moord echt betekent.’

Hoeveel afleveringen de podcast gaat tellen, is nog niet bekend; dat hangt af van welke informatie Boers onderzoek allemaal oplevert. De eerste twee afleveringen van De moord op Patrick verschenen afgelopen juni; zaterdag wordt de derde uitgezonden in Argos. In de tussentijd heeft Boers spitwerk ervoor gezorgd dat de zaak opnieuw in de belangstelling is komen te staan. Zo bleek dat er in 2013 nieuwe ontwikkelingen waren, maar dat daar niets mee is gedaan. ‘Onder leiding van rechtspsycholoog Robert Horselenberg hebben studenten aan de Universiteit Maastricht de zaak toen opnieuw onderzocht. Ze kregen het hele politiedossier te zien en baseerden daarop nieuwe bevindingen. Dat rapport is echter altijd in een la blijven liggen en verder heeft niemand het in mogen zien.’

Misschien staan er in dat rapport nieuwe aanwijzingen over de belangrijkste verdachte: de ex van Patricks vriendin José. Na het beluisteren van de eerste twee afleveringen lijkt het namelijk dat deze Duitser van Turkse afkomst het wel gedaan moet hebben. Hij kon er niet mee omgaan dat zijn ex-vriendin een nieuwe relatie had en hij had kort voor de moord nog contact met Patrick. De man werd ook gearresteerd, maar uiteindelijk bleek dat het DNA dat was gevonden in het appartement van Patrick niet overeenkwam met dat van de verdachte. Hij werd vrijgelaten en het onderzoek liep vast.

‘Alles leek er inderdaad op te wijzen dat de ex van José de moord heeft gepleegd,’ zegt Boer. ‘Maar dat wil niet zeggen dat hij het ook heeft gedaan. Misschien heeft hij iemand de opdracht gegeven. De dader kan ook nog totaal iemand anders zijn; in cold cases is vaak sprake van tunnelvisie. De man die toen verdacht werd, is nog in beeld en ik heb contact met hem gezocht. Tot nu toe wil hij niet praten, maar ik sluit niet uit dat hij dat nog gaat doen. Dat hij gewoon rondloopt, maakt het voor sommige betrokkenen ook moeilijk om te praten. Ze zijn bang.’

Inmiddels weet Boer wel meer over de man, maar wat wil ze nog niet zeggen. ‘Tijdens mijn onderzoek passeren in mijn hoofd ook allerlei scenario’s de revue. Ik spreek heel veel mensen en dacht steeds vaker: wat nou als ik de dader aan het interviewen ben? Op een gegeven moment heb ik besloten niet meer bij mensen thuis af te spreken, maar op openbare plekken. Mijn eindredacteur weet altijd waar ik ben en kan bellen als hij een tijd niets van me hoort. Je weet maar nooit.’

Ondanks alle nieuwe aanknopingspunten is de moord op Patrick alweer jarenlang een cold case. Er zijn in Nederland officieel 1774 onopgeloste moorden en zware zedenzaken. ‘En nog niet alle zaken zijn gedigitaliseerd, dus het zijn er in totaal zeker meer dan 2000,’ zegt Boer. Er zijn coldcaseteams, maar er komen natuurlijk ook steeds weer nieuwe zaken op het bordje van de politie. ‘Als je het hebt over een oude zaak, lijkt die minder belangrijk. Maar een misdaad die vandaag niet opgelost wordt, kan morgen een cold case zijn. Misschien speelden er in een regio toevallig twee grote zaken tegelijk en waren er te weinig rechercheurs beschikbaar. Ze hebben er dan niet alles aan kunnen doen, en toch belandt zo’n zaak op de plank. Nu ik veel contact heb met de familie en vrienden van Patrick, begrijp ik pas echt wat zo’n onopgeloste moord voor impact heeft. De cold cases zijn voor mij meer dan een getal.’ Half september maakte Boer naar aanleiding hiervan een item voor Argos.

‘Na de eerste afleveringen van de podcast zijn er Kamervragen gesteld over cold cases. Het is als onderzoeksjournalist natuurlijk altijd mooi als je dat kan bewerkstelligen. De Kamer was niet tevreden met de antwoorden van minister Grapperhaus, dus het onderwerp blijft op de agenda staan. En door de zaak-Nicky Verstappen zijn cold cases weer helemaal actueel. Ook in de zaak van Patrick zou nieuw DNA-onderzoek tot nieuwe feiten kunnen leiden. Er is nu veel meer mogelijk op dat gebied dan in 2002.’

Toen Patrick net dood was, bleef zijn familie bewust uit de media. ‘Ze zijn destijds wel benaderd door Peter R. de Vries,’ zegt Boer, ‘Maar ze wilden buiten de publiciteit blijven en vertrouwden op het OM en de politie. Maar na al die jaren was Patricks broer Ron teleurgesteld in het politieonderzoek en wilde hij wel over de zaak vertellen.’ Boer drukte hem wel op het hart dat hij niet moest hopen dat de zaak nu wel opgelost zou worden. De journalist wilde zich vooral op de het onderzoek richten. ‘Mijn doel is eerst dat ik de vinger kan leggen op alles wat er mis is gegaan en kijken of dat ook voor meer zaken geldt. Ik blijf de zaak net zo lang volgen tot ik weet wie het gedaan heeft, dat wel. Ik hoef de moord niet zelf op te lossen, maar ik wil wel dat er een oplossing komt.’

De eerste uitzendingen riepen allerlei reacties op. Boer kreeg berichtjes van mensen die Patrick gekend hadden, deskundigen met ideeën over de zaak, en ook vanuit de politie. ‘Ik krijg vrij veel berichten op persoonlijke titel van rechercheurs die het fijn vinden dat ik in deze kwestie ben gedoken, maar dat niet on the record willen zeggen.’

Boer kan niet bewijzen dat het door de podcast komt, maar sinds er weer aandacht is voor de moord op Patrick zegt het OM dat men overweegt de zaak te heropenen. Zo lang er steeds weer iets te vertellen is, blijft ze nieuwe afleveringen maken. ‘Dat is een experiment,’ zegt Boer. ‘Ik weet niet wanneer ik klaar ben. Ik hoop natuurlijk dat er beweging in de zaak komt, of dat er dingen veranderen binnen de politie waardoor er meer aandacht komt voor cold cases. Elke aflevering moet iets bloot leggen, zo werken we bij Argos. Als ik denk: dit moet de luisteraar ook nog weten, komt er een nieuwe uitzending.’

Wat komen we deze week aan de weet? ‘In de derde aflevering gaan we op zoek naar José. Doordat haar ex de hoofdverdachte was, kan ze een sleutelfiguur in de zaak zijn. Weet zij meer over de moord?’