Effectief controlesysteem alcoholverkoop geweerd uit supermarkten

De Autoriteit Consument & Markt heeft informatie opgevraagd om te kijken of supermarkten mogelijk verboden afspraken maakten om een goed werkend systeem voor leeftijdscontrole dat alcoholverkoop aan jongeren voorkomt, uit hun winkels te weren.

Dat blijkt uit een reportage van radioprogramma Argos die vanmiddag wordt uitgezonden.

Het gaat om het systeem Ageviewers. Daarbij wordt de leeftijdscontrole op afstand gedaan en zodoende uit de handen gehaald van de caissières.

Jan Hovers, oud-topman van C1000, is zo bezorgd dat hij in februari een persoonlijke mail stuurde naar staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid. Daarin vergelijkt hij de afstemming tussen supermarkten met de praktijken in de bouwwereld, ten tijde van de bouwfraude. Letterlijk schrijft Hovers: “In de bouw betrachtten destijds partijen ten aanzien van bepaalde handelspraktijken een grote mate van stilzwijgende loyaliteit naar elkaar. Een vergelijkbare situatie is aan de orde in de supermarktbranche ten aanzien van de leeftijdscontrole. “
Hovers was voorzitter van de Regieraad Bouw, een orgaan dat na de bouwfraude de relatie tussen de overheid en bouwsector moest proberen te herstellen. Daarnaast was hij onder meer bestuursvoorzitter bij machinebouwer Stork en bij Océ. Hij  is toezichthouder bij De Nederlandsche Bank. En bij Ageviewers.

Uit onderzoek in opdracht van staatssecretaris Van Rijn bleek recent nog dat de controle bij supermarkten onvoldoende is. Bijna de helft van de pogingen tot aankoop van alcohol lukten.  De wet verbiedt de supermarkten echter om alcohol aan jongeren mee te geven. Maar uit vrees voor een omzetdaling verzetten zij zich tegen de komst van het praktisch waterdichte camerasysteem Ageviewers, vermoeden enkele van hun eigen franchisers.

Onderzoek door de Universiteit Twente toont aan dat dit systeem, waarmee medewerkers op afstand de leeftijd van klanten controleren, vrijwel waterdicht is. Onder meer doordat deze medewerkers in tegenstelling tot caissières niet vatbaar zijn voor intimidatie door (te) jonge klanten. Ervaringen van zo’n honderd slijters van de Slijtersunie en de buurtsupers van Support & Co bevestigen dat het camerasysteem goed werkt.

Brancheorganisatie CBL, het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, waar onder meer Albert Heijn, C1000 en Jumbo lid van zijn, neemt officieel geen standpunt in over oplossingen voor de zeer gebrekkige controle. Maar achter de schermen, bijvoorbeeld in gesprekken met de overheid en de drankindustrie, laat zij zich negatief uit over Ageviewers, blijkt uit mails waarover Argos beschikt.

In een mail verwijzen C1000 en Jumbo naar een proef bij een supermarkt in Alphen aan den Rijn, waaruit zou blijken dat Ageviewers ‘extreem veel irritatie’ bij klanten oproept. De betrokken ondernemer Edwin ten Brink heeft een andere lezing. Er was irritatie bij een relatief kleine groep klanten. “consumenten waren op een redelijk eenvoudige manier te bewegen om daar af te rekenen.” Het systeem voldeed uitstekend bij hem.

Inkopers van Albert Heijn en C1000, die het systeem in 2007 bekeken, waren enthousiast over Ageviewers. Intern vonden zij echter geen gehoor, zo verklaart oud-directielid Arjan Both van Albert Heijn. Net als verschillende franchisers vermoedt hij dat de supermarkten vrezen dat een waterdichte controle tot fors omzetverlies leidt.

De ACM heeft informatie opgevraagd om te kijken of de handelwijze van de supermarkten mogelijk strijdig is met de mededingingswet, door een kartel te vormen dat de komst van een effectief systeem tegenhoudt.