Caféhouders, slijters en supermarkten verkopen nog volop aan minderjarigen

Opnieuw blijken verkopers van alcohol en tabak zich zeer slecht aan de wet te houden en op grote schaal bier, sterke drank en rookwaren te verkopen aan jongeren onder de 18 jaar. De cijfers die staatssecretaris Van Rijn van VWS eind vorige week naar de Tweede Kamer stuurde, laten zien dat de naleving door slijters, caféhouders, sportkantines en supermarkten nog slechter is dan het jaar ervoor. Toch ziet Van Rijn hierin geen aanleiding om de regels aan te scherpen.

Argos wijdde vorig jaar meerdere uitzendingen aan de verkoop van alcohol aan jongeren. Ook toen al was duidelijk dat de naleving van de wet zeer te wensen overlaat. Argos toonde onder meer aan dat supermarkten een effectief systeem om de leeftijd van klanten te controleren links laten liggen. Volgens de Autoriteit Consument en Markt (ACM) was er sprake van een branchebrede boycot van dit systeem, Ageviewers genaamd.
In zijn brief aan de Kamer noemt staatssecretaris Van Rijn de nieuwste cijfers ‘ronduit teleurstellend’. Supermarkten houden zich bij iets meer dan de helft van de alcoholaankopen aan de wet. Van de slijterijen voldoet ongeveer een derde aan de regels. In de horeca hield 16 procent zich aan de wet. De resultaten bij de verkoop van tabak tonen ongeveer hetzelfde beeld.

‘Wat betreft het product alcohol is de naleving (…) er (soms zeer) op achteruitgegaan ten opzichte van 2013’, schrijft Van Rijn. ‘Teleurstellend vind ik ook dat uit het rapport blijkt dat, met uitzondering van keten supermarkten, er in het merendeel van de aankooppogingen bij de verschillende verkoopkanalen niet adequaat door de verkoper naar het ID is gevraagd. Ook blijkt dat bij een deel van de aankooppogingen waar wel adequaat naar ID is gevraagd, het product alsnog is verstrekt.’ Desondanks maakt Van Rijn geen gebruik van de mogelijkheid om te eisen dat verkopers van alcohol en tabak de controle op leeftijd uitvoeren met middelen die bewezen effectief zijn. Supermarkten laten het vaststellen van de leeftijd op dit moment over aan de kassamedewerker. Die heeft daar vaak grote problemen mee, blijkt uit de nalevingscijfers. Controlemethoden waarbij de leeftijd van de klant op afstand wordt geverifieerd aan de hand van de gezichtskenmerken van de klant, blijken vrijwel waterdicht; supermarkten die dit systeem hanteren, scoren een naleving van bijna 100 procent. Toch weigeren alle supermarktketens die zijn aangesloten bij het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) dit systeem in te zetten.

Tweede-Kamerlid  Joël Voordewind van de ChristenUnie pleitte vorig jaar al voor een aanscherping van de Drank- en Horecawet. Voordewind wil dat de regering verkopers wettelijk verplicht om bewezen effectieve controlemiddelen in te zetten.
Van Rijn wil zo ver nog steeds niet gaan, blijkt uit zijn brief aan de Kamer. ‘Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek heb ik van diverse verstrekkers op het terrein van tabak en alcohol concrete maatregelen gevraagd om de naleving van de leeftijdsgrens substantieel te verbeteren, voorzien van een duidelijk tijdpad. De betrokken organisaties hebben aangegeven hun verantwoordelijkheid daarvoor te willen nemen en op korte termijn met voorstellen te zullen komen.’
Opmerkelijk genoeg is dit precies wat Van Rijn ook al meldde in 2011. Ook toen bleken de nalevingscijfers zwaar tegen te vallen.

"Op dit moment worden concrete plannen ontwikkeld door de betrokken branche om dit te verwezenlijken."

staatssecretaris Van Rijn

‘Er heeft een gesprek plaatsgevonden met het Centraal Bureau Levensmiddelen en met Koninklijke Horeca Nederland’, schreef Van Rijn. ‘Daarbij is aangegeven dat de recente nalevingscijfers ver beneden de maat zijn en dat er snel sprake moet zijn van een significante verbetering. In reactie daarop hebben zowel Centraal Bureau Levensmiddelen als Koninklijke Horeca Nederland toegezegd de inspanningen op dit gebied te verhogen. 'Op dit moment worden concrete plannen ontwikkeld door de betrokken branche om dit te verwezenlijken.’
Van Rijn wil nu wachten met nieuwe maatregelen tot de wet is geëvalueerd. Die evaluatie is gepland in de loop van 2016.