Er moet nieuw onderzoek komen naar ritueel misbruik in Nederland. Dat zegt de voormalig voorzitter van de werkgroep Ritueel Misbruik, oud-advocaat generaal Joost Hulsenbek in het Radio1-programma Argos. ‘Vaststaat dat mensen die met deze verhalen komen ernstig geleden hebben en geholpen dienen te worden.’

Vorig jaar april startte Argos een onderzoek onder slachtoffers van georganiseerd seksueel misbruik. Meer dan tweehonderd mensen deelden hun verhaal via een online vragenlijst, die met behulp van verschillende experts is opgesteld. Deelnemers spreken openhartig over misbruik op sportclubs en internaten, over loverboys en sekten. Argos heeft ook honderdveertig verklaringen ontvangen over georganiseerd misbruik met rituele kenmerken. Bij verdere analyse stuitte Argos op opvallende overeenkomsten in tijd, plaats en personen in de verhalen van de respondenten. 

‘Het lijkt mij van belang dat daaraan aandacht moet worden besteed en dat het goed zou zijn opnieuw een onderzoek te starten door de overheid’, zegt oud-advocaat generaal Joost Hulsenbek die in de jaren negentig namens de Nederlandse overheid al onderzoek deed naar ritueel misbruik.

In de uitzending komen ook buitenlandse experts aan het woord. ‘Ik geloof de slachtoffers dat ritueel georganiseerd seksueel geweld bestaat’, zegt Johannes Rörig, die door de Duitse regering is benoemd als nationaal commissaris tegen kindermisbruik. Criminoloog Michael Salter die de Australische politie adviseert bevestigt het bestaan van dergelijke vormen van misbruik. ‘Ik heb zelf crime-scenes gezien waar dierenbloed over de muren was gespoten en er overal symbolen getekend waren. In sommige gevallen waren dezelfde symbolen op de lichamen van de slachtoffers gebrand.’  

Hulpverleners zijn kritisch over de houding van Nederlandse opsporingsinstanties. Aangiftes van misbruik met ‘rituele kenmerken’ komen terecht bij de Landelijke Expertisegroep Bijzondere Zedenzaken, LEBZ. Die wil vooral ‘onjuiste beschuldigingen van seksueel misbruik herkennen om onterecht beschuldigden te beschermen tegen vervolging’ en neemt daarmee volgens critici de slachtoffers niet serieus.

De afgelopen zeven jaar heeft de LEBZ maar drie zaken met mogelijk ritueel misbruik beoordeeld. Sinds de oprichting van de expertisegroep in 1999 heeft niet een aangifte geleid tot een strafzaak. De LEBZ laat weten zich niet in het beeld te herkennen en aangiften met aspecten van ritueel misbruik wel degelijk serieus te nemen. ‘Wel wijzen we erop dat het in opsporingsonderzoeken, en zodoende ook in het werk van de LEBZ, gaat om waarheidsvinding, feiten en bewijzen. De focus ligt op het onderzoeken van de objectieve werkelijkheid.’

‘Deze verhalen zijn te gruwelijk voor woorden. Verschrikkelijk ook dat slachtoffers niet worden geloofd’, zegt Tweede Kamerlid Attje Kuiken (PvdA) in reactie op de Argos-uitzending. ‘Er is nieuw en grondig onderzoek nodig naar Ritueel misbruik in Nederland. We moeten niet wegkijken maar onderkennen dat dit ook in ons land gebeurt. Wij zullen dit ook aan minister Grapperhaus vragen. Hij moet in actie komen om slachtoffers een stem te geven en daders op te sporen.’

Lees hier de Kamervragen die door Attje Kuiken (PVDA) en Michiel van Nispen (SP) zijn ingediend naar aanleiding van de uitzending. 

Meer over dit onderwerp

Dit expertinterview is onderdeel van het dossier georganiseerd seksueel misbruik. Het afgelopen jaar verzamelde Argos de ervaringen van meer dan tweehonderd slachtoffers. Honderdveertig van hen vertelden over geritualiseerd geweld.