Het Amsterdam Universitair Medisch Centrum is in een juridische strijd verwikkeld met oud-hoogleraar immunologie Tom Würdinger over de verkoop van zijn B.V. aan het Amerikaanse biotechnologiebedrijf Illumina. Dat blijkt uit een vonnis van de rechtbank Amsterdam, dat op 20 juli 2022 werd gewezen en waarover Argos Medialogica beschikt. De zaak gaat over vele miljoenen waarvan Amsterdam UMC zijn deel opeist.

De B.V. ThromboDx werd vanuit het ziekenhuis opgezet en verkreeg de exclusieve rechten op een vinding die de hoogleraar deed. In een overeenkomst tussen Amsterdam UMC en Würdinger werd de verdeling van de eventuele opbrengsten vastgelegd. 

De vinding, een kankertest die in slechts één druppel bloed in een vroeg stadium de ziekte zou kunnen opsporen, werd in 2016 verkocht aan de Amerikanen. De interesse van het bedrijf werd gewekt na uitgebreide media-aandacht voor de test, vertelde Würdinger op een congres. In Nederland was de uitvinding de opening van het NOS Journaal in oktober 2015. De test zou in potentie miljarden aan zorguitgaven kunnen besparen, door kanker in een vroeg stadium te ontdekken, voordat die is uitgezaaid.

De eigenaren, onder wie Würdinger, ontvingen dertien miljoen dollar en een pakket Grail-aandelen voor ThromboDx. De aandelen werden vervolgens pas echt waardevol toen Grail in 2021 voor acht miljard verkocht werd aan Illumina. 

Amsterdam UMC eist betaling van de hoogleraar en één van zijn compagnons, maar die willen niet prijsgeven hoeveel zij hebben verdiend met de aandelen. De waarde van de aandelen zou kunnen uitkomen op tientallen miljoenen. In de zaak loopt inmiddels een hoger beroep. Afgelopen zomer verliet de hoogleraar de universiteit en startte een investeringsfonds. 

Met de bloedtest liep het niet goed af. Illumina stopte in 2020 met het ontwikkelen van de technologie en zegde de licentieovereenkomst met Amsterdam UMC op, blijkt uit het vonnis. Volgens Prof. Eleftherios Diamandis, hoogleraar biochemie aan de Universiteit van Toronto, levert de test teveel foute resultaten waardoor hij in de dagelijkse praktijk ‘onbruikbaar’ is, zegt hij in Argos Medialogica.

Tom Würdinger bevestigt dat de test in de praktijk vooralsnog onbruikbaar is gebleken. Daarvoor is ‘doorontwikkeling van de technologie’ nodig, zegt hij. Op de financiële en juridische kant van de zaak wil hij niet ingaan. 
 
Woordvoerder Daniela Cohen van Amsterdam UMC laat weten: "Tot op heden hebben wij geen percentage afdracht gekregen over de opbrengsten van de verkoop van ThromboDx. Hierover dient in 2023 een hoger beroep. Vanwege deze procedure geven wij niet meer informatie.”
 
Het vonnis van de rechtbank Amsterdam is hier te lezen.

Nooit meer kanker

Zondag 18 december om 22.05 uur op NPO 2

Media doen regelmatig verslag van vermeende doorbraken in kankeronderzoek. De ziekte blijkt al decennialang lastig te verslaan en nieuwe ontwikkelingen mogen daarom rekenen op de belangstelling van journalisten. Maar zijn de ontwikkelingen wel echt doorbraken te noemen? Argos Medialogica onderzoekt de totstandkoming en invloed van media-aandacht voor doorbraken in kankeronderzoek.