Cybercriminelen zien hun kans schoon om met ‘coronaphishing’ mensen te beroven van hun geld. Zo zou Rabobank oproepen om een zogenaamde antibacteriële betaalpas aan te vragen om niet besmet te raken met het coronavirus. Daniel Verlaan, journalist bij RTL nieuws, doet onderzoek naar de duistere kant van het internet. “Als je goedgelovig en bang bent, klik je erop.”

Phishing is een vorm van internetfraude waarbij mensen worden gelokt naar een valse website, en te laten inloggen met hun inlognaam en wachtwoord of hun creditcardnummer. Verlaan: “Er gaat nu een sms-bericht rond dat je bank-app in quarantaine is geplaatst, dat is een klassiek voorbeeld van phishing.”

Een andere vorm van phishing gebruikt onze behoefte aan nieuws en informatie. “Criminelen zouden ransomware in een malafide document kunnen stoppen, zoals een lijstje met tips om je voor het coronavirus te beschermen. Je denkt dat je een artikel opent over hoe je je handen moet wassen, maar in feite infecteer je daarmee je hele computer. Soms wordt hij dan op slot gezet met ransomware en dan moet je een paar honderd euro betalen om weer toegang te krijgen tot je documenten.” 

Angst en nieuwsgierigheid maken goedgelovig

Het coronavirus is een onderwerp dat heel Nederland domineert. Verlaan: “Je ziet dat criminelen daar gebruik van maken. Het coronavirus gaat iedereen aan. Hoe meer angst, hoe makkelijker voor criminelen om misbruik te maken van de situatie. Het gevaar van het coronavirus is dat mensen bang en nieuwsgierig zijn. Iedereen zoekt naar informatie. Daardoor zijn ze sneller geneigd om dingen te geloven.”

Een voorbeeld waarin angst een grote rol speelt, is volgens Verlaan een brief over voedselpakketten: “Mensen krijgen dan een brief door de bus waarop staat dat de supermarkten worden gesloten. Als ze een envelop met geld aan de deur hangen, zouden ze voedselpakketten krijgen. Daar zullen heus mensen intrappen, vooral ouderen.”

Verschil tussen nepnieuws en phishing

We moeten wel een onderscheid maken tussen nepnieuws en phishing, benadrukt Verlaan. “Het doel van phishing is financieel. Criminelen verspreiden berichten niet om angst of verwarring te veroorzaken, maar om bankgegevens te verkrijgen.”

Het beste wat je volgens Verlaan kunt doen wanneer je twijfelt aan een bericht, is de organisatie van waaruit de boodschap komt, zoals het RIVM of je eigen bank, contacteren. “Gebruik niet de contactgegevens uit het bericht, maar zoek zelf het officiële telefoonnummer op. Volg daarnaast de officiële kanalen van de overheid en houd grote nieuwsmedia in de gaten.”

De Volkskrant waarschuwt ook voor valse berichten en malware. 'Hackers en verspreiders van desinformatie spelen handig in op de enorme informatiebehoefte over het virus. Via sociale media en speciaal opgezette websites proberen zij kwaadaardige software te verspreiden. Ook doen veel valse berichten de ronde.'

HALT-methode

We besteden de komende weken extra aandacht aan verspreide informatie over het coronavirus. Veel mensen delen onjuiste informatie zonder te weten of het bericht klopt. Zo verspreiden ze onbewust nepnieuws. Daarom is het van belang om altijd zelf een korte check te doen voor je op de 'share' of 'retweet'-knop drukt. En die controle hoeft maar een paar minuten te duren! Check hier de HALT-methode.