Stef Aupers over complottheorieën rond het coronavirus

Corona is een complot: waar komt dit beeld vandaan?

Complottheorieën over de oorsprong van het coronavirus, waar komen ze vandaan? Daar heeft Clairy Polak het in deze uitzending over met cultuursocioloog Stef Aupers: "Over elk virus bestaat een vergelijkbaar verhaal, dat het in een laboratorium is gemaakt."

'Corona is een complot.' 'Een biowapen dat is ontwikkeld in het Wuhan National Biosecurity Laboratory.' 'De Chinezen lieten het virus expres ontsnappen.' Het zijn theorieën die op internet rondgaan. Sommige video’s zijn meer dan een half miljoen keer bekeken.

In maart peilde onderzoeksinstituut PEW de mening van Amerikanen. Ongeveer drie op de tien mensen gaf aan te geloven dat het virus in een lab is ontwikkeld. Het heeft volgens Aupers te maken met  de Watergate-affaire in 1972. "Na die Watergate-affaire zijn de Amerikanen in toenemende mate gaan denken dat hun overheid corrupt is. Dat is een voedingsbodem voor complottheorieën."

Een bekend genre onder complottheorieën

Aupers legt uit: "Een virus gemaakt door mensen, is een bekend genre als het gaat om complottheorieën. Over alle virussen die je maar kunt verzinnen - van aids tot ebola tot het Mexicaanse griepvirus - zijn er al vergelijkbare verhalen: het zou een biologisch wapen zijn dat ingezet wordt tegen de bevolking."

Anti-institutionele houding

"Daaronder ligt heel sterk een anti-institutionele houding of een wantrouwen ten opzichte van maatschappelijke instituties. Je ziet tegelijkertijd dat media daarin een belangrijke rol spelen. Volgens de complotdenkers worden media voor het karretje gespannen," zegt Aupers.

Media hebben te maken met een lastig dilemma: moeten ze de beweringen van complotdenkers ontkrachten of niet? "Journalisten zijn veel bezig om kleine complotjes en doofpotaffaires boven tafel te krijgen. Je zou daarom kunnen zeggen dat traditionele media ook hebben bijgedragen aan de verspreiding van complottheorieën of de populariteit daarvan."

Over Medialogica Kort

In Medialogica Kort ontleedt Clairy Polak samen met een ervaringsdeskundige of expert, beelden die door media worden voorgeschoteld. Samen scheiden zij zin van onzin tijdens de coronacrisis. Wanneer is er sprake van nepnieuws? Wat is het verschil tussen beeld en werkelijkheid? Waar is de beeldvorming cruciaal?

Medialogica Kort is een op de actualiteit toegesneden vertakking van het reguliere televisieprogramma Medialogica, dat sinds jaar en dag op kritische en verdiepende wijze het verschil tussen beeld en werkelijkheid onderzoekt. Centrale vraag is steeds: hoe komt publieke opinie tot stand en welke invloed heeft deze op het handelen van bestuurders, journalisten en burgers?