Argos
Methadonverstrekking
Aandacht voor de methadonverstrekking in gevangenissen, waar de willekeur soms tot dodelijke slachtoffers leidt. Een verslaafde kan overal in Nederland methadon krijgen. Tenminste, zolang hij buiten de gevangenis blijft. Komt hij achter de tralies, dan is hij overgeleverd aan de willekeur van de inrichting, waarin hij zit. In sommige strafinrichtingen krijgt de gedetineerde een onderhoudsdosis, in andere na een week niets meer en er zijn ook inrichtingen die helemaal geen methadon verstrekken. Argos over methadonverstrekking in gevangenissen, waar de willekeur soms tot dodelijke slachtoffers leidt.
------
Deze aflevering een reportage over het (niet) verstrekken van methadon in gevangenissen. Hoewel het ministerie van Justitie evenals de belangenverenigingen van drugsverslaafden wil komen tot een uniforme regelgeving, zijn de belangenverenigingen bang dat dit beleid zal leiden tot onthouding van methadon aan gevangenen.
Het programma bevat gesprekken met verslaafden en advocaten van verslaafden, een stafmedewerker van de MDHG in Amsterdam, oud-hoogleraar huisartsengeneeskunde Van Aalderen, gevangenisarts Sieben uit Amsterdam, het plaatsvervangend hoofd van de afdeling beleidsvoorbereiding van de dienst justitiële inrichtingen van het Ministerie van Justitie.
Het programma bevat tevens geluidsfragmenten van de arrestatie van een heroïnehoer in Rotterdam, zingende mensen in de koffiekamer van de MDHG in Amsterdam en een fragment uit de verklaring van het Openbaar Ministerie over de zaak rond een vrouw die in de gevangenis overleed doordat zij geen methadon kreeg.
------
Inleidende teksten:
Tekst 1
De arrestatie van een heroïne-hoertje in Rotterdam. Ze smeekt om methadon. Alleen met methadon, een vervangend middel bij heroïne-verslaving, denkt ze het in de cel te kunnen uithouden. De vraag is of ze daadwerkelijk methadon krijgt. Want in iedere politie- of gevangeniscel worden weer eigen regels gehanteerd. In sommige strafinrichtingen krijgt de verslaafde gedetineerde wel en in andere geen methadon. Buiten de gevangenis kan iedere verslaafde methadon krijgen. Maar in de bajes beslist de gevangenisarts.
Argos over methadonverstrekking achter tralies, waar willekeur zelfs tot dodelijke slachtoffers kan leiden.
Tekst 2
Amsterdam, afgelopen vrijdag. De koffiekamer van de Belangenvereniging voor drugsgebruikers, MDHG. Een grote, hoge ruimte in een eeuwenoud grachtenpand. Er staat een voetbalspel, er liggen tijdschriften en kranten, d'r is koffie en thee. Verslaafden lopen hier dagelijks binnen om koffie te drinken, wat te praten en te zingen.
Tekst 3
Je wordt dubbel gestraft, vinden deze verslaafde ex-gedetineerden als je in de bajes je methadon niet meer krijgt. In Nederland wordt methadon, buiten de gevangenis, sinds de jaren '70 gratis verstrekt. Door huisartsen, CAD's en GGD's. Met de methadonverstrekking hoopt men de gezondheidssituatie van de verslaafde te verbeteren en te zorgen dat hij of zij een geregeld leven kan leiden. Ruim 14.000 mensen in Nederland krijgen methadon. De meesten krijgen een zogenaamde onderhoudsdosis, dat wil zeggen gedurende langere tijd elke dag dezelfde dosering.
Binnen de gevangenis ontbreekt het aan een uniform beleid, zegt Angelique van der Meer, stafmedewerker bij MDHG, de Belangenvereniging voor drugsgebruikers in Amsterdam.
Tekst 4
Voor de verslaafden is de methadon meteen een grote zorg, zo gauw ze met de politie in aanraking komen, vertelt verslaafde Alfons.
Tekst 5
Methadon wordt achter de tralies gebruikt als drukmiddel, vertelt deze verslaafde. Dat dat kan komt door het al eerder geconstateerde ontbreken van een uniform beleid. Dat beleid is er niet door de autonome positie die de gevangenisartsen innemen bij de methadonverstrekking binnen de gevangenismuren. Vaak is die gevangenisarts gewoon de plaatselijke huisarts, die niet gewend is om met drugsgebruikers om te gaan. En aan diens willekeur is de gedetineerde overgeleverd, zegt Angelique van der Meer van de MDHG.
Tekst 6
Johannes van Stiphout werd in 1995 opgepakt op verdenking van het plegen van een serie overvallen. Hij kwam terecht in het huis van bewaring in Breda, waar hij zeven maanden lang een onderhoudsdosis methadon kreeg. Maar toen Van Stiphout in juli werd overgeplaatst naar het huis van bewaring De Oosterhoek in het Oost Brabantse Grave, werd de methadonverstrekking binnen een week afgebouwd en daarna helemaal gestopt. Met alle gevolgen van dien, vertelt Van Stiphout vanuit de telefooncel in de gevangenis.
Tekst 7
Van Stiphout was zo ten einde raad zonder methadon dat hij afgelopen augustus een kort geding aanspande tegen de staat.
Tekst 8
Verslaafde Van Stiphout, via de telefoon vanuit het Huis van Bewaring in Rotterdam.
Zijn gewonnen kort geding voor de president van rechtbank in Den Haag wordt beschouwd als een doorbraak. Zijn raadsman, de Maastrichtse advocaat Caumans, legt uit waarom Van Stiphout gelijk heeft gekregen.
Tekst 9
Ook Van Stiphout zelf heeft gemerkt dat zijn overwinning in het kort geding veel heeft los gemaakt.
Tekst 10
Het kort geding over de methadon krijgt binnenkort waarschijnlijk navolging. De Noord-Hollandse advocaat Kuiper overweegt hetzelfde te doen voor een van zijn verslaafde cliënten die gedetineerd zit. Zijn cliënt kreeg buiten de gevangenis van het Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs een behoorlijke dosis methadon voorgeschreven en daarnaast nog andere medicatie, te weten nosinan en seresta forte, zogenaamde angstdempers en antipsychotica. In het Huis van Bewaring werd alles stopgezet. Advocaat Kuiper:
Tekst 11 (= Begin Band 2)
U luistert nog steeds naar radio 1, VPRO aan de Amstel, het programma Argos. Vandaag over methadonverstrekking in de gevangenis. Argos berichtte vorig jaar over de dood van de 29-jarige Lucien Fila in vrouwengevangenis Ter Peel in het Midden Limburgse Evertsoort. Fila, die daar een gevangenisstraf van drie weken uitzat, had bij binnenkomst niet verteld dat ze verslaafd was aan heroïne. Toen de meegesmokkelde heroïne op was, liet ze vrienden tijdens het bezoekuur nieuwe heroïne meenemen. Ze werd betrapt en vervolgens in de isoleercel gestopt, waar ze op een kleine hoeveelheid methadon werd gezet. Medegevangenen hoorden haar daar smeken en smeken.
Tekst 12
Een paar dagen voordat ze vrij zou komen, op 18 november 1993 overleed Lucien Fila. Oud-hoogleraar huisartsengeneeskunde, Herman van Aalderen, beschrijft, na het bestuderen van het sectierapport, wat er volgens hem met Lucien Fila is gebeurd. Hij verbaast zich over de kleine dosis methadon die Fila in gevangenis Ter Peel heeft gekregen.
Tekst 13
In reactie op de Argos-uitzending gaf het Openbaar Ministerie in Roermond de rijksrecherche opdracht een onderzoek in te stellen naar de omstandigheden waaronder Lucien Fila is overleden. De rechter-commissaris hoorde de getuigen en deskundige die ook in de Argos-uitzending aan het woord waren geweest. De conclusies van het gerechtelijk vooronderzoek, dat het Openbaar Ministerie afgelopen augustus naar buiten bracht, kwamen grotendeels overeen met de visie van oud-hoogleraar Van Aalderen.
Fragment 1 persbericht
"Uit het onderzoek van de rechter commissaris blijkt dat ten tijde van de detentie en het overlijden van mevrouw Fila door verschillende personeelsleden van Ter Peel inschattingsfouten zijn gemaakt ten aanzien van de verslechterde conditie van de verslaafde mevrouw Fila.
In onvoldoende mate werd haar lichamelijke verzwakking onderkend, welke ontstond door langdurig en heftig braken in verband met afkickverschijnselen en onvoldoende methadonverstrekking."
Tekst 14
Ook het Openbaar Ministerie komt dus tot de conclusie dat onvoldoende methadon Fila noodlottig is geworden. Ondanks deze harde conclusie gaat het OM niet over tot strafvervolging van de betrokken personeelsleden van Ter Peel. Voor 'dood door schuld' zou er onvoldoende wettig bewijs zijn, aldus het OM.
Fragment 2 persbericht
"Het voorgaande laat echter onverlet dat de bevindingen uit het onderzoek door tussenkomst van het College van Procureurs-Generaal ter kennis zullen worden gebracht van de Minister van Justitie. Het zal vervolgens aan de Minister van Justitie zijn om eventuele verdere stappen te ondernemen ten aanzien van de inrichting van de medische voorziening voor verslaafde gedetineerden in gevangenis 'Ter Peel'.
Tekst 15
Minister Sorgdrager van Justitie stelde vorig jaar een commissie in, onder leiding van de voormalig secretaris-generaal van het ministerie Van Dinther, die de medische zorg in de strafinrichtingen onderzocht. Mede op grond daarvan is er inmiddels een werkgroep ingesteld die moet proberen een uniformer beleid te ontwikkelen voor de methadonverstrekking in de gevangenissen.
Wij spraken deze week met een van de leden van deze werkgroep, de arts Siben. Siben is gevangenisarts in Amsterdam en voorzitter van de Vereniging van Gestichtsartsen. Hij legt uit waarom het methadonbeleid binnen de gevangenissen zo veel verschilt met dat er buiten.
Tekst 16
Minister Sorgdrager zelf heeft afgelopen juni in de Tweede Kamer nog beloofd dat er snel een uniform methadonbeleid in de gevangenissen komt. Maar uit de woorden van voorzitter Siben van de Vereniging van Gestichtsartsen blijkt dat er van die belofte voorlopig niet veel terecht zal komen.
We vragen het ministerie van Justitie om een reactie. Jan Coutier is daar plaatsvervangend hoofd van de afdeling beleidsvoorbereiding van de dienst justitiële inrichtingen van het ministerie van justitie. Coutier begint met uit te leggen dat het ministerie wel degelijk streeft naar een harmonisering van het methadonbeleid in de gevangenissen.
Het is duidelijk. Justitie streeft naar verstrekking van methadon in alle gevangenissen, maar alleen als onderdeel van een beleid om alle verslaafde gedetineerden gedwongen te laten afkicken. Het is nog maar de vraag of iemand zoals Johannes van Stiphout, de verslaafde die een kort geding aanspande voor zijn methadon, daar zo blij mee zal zijn. Toen hij met ons vanuit het huis van bewaring belde, zag hij de bui al hangen.