Argos
De nieuwe Wet op de Sociale Werkvoorziening
Argos over de nieuwe Wet op de Sociale Werkvoorziening (WSW), die per 1 januari 1998 van kracht wordt. Sinds de sociale werkplaatsen in 1989 gedwongen werden commerciëler te gaan werken, zijn er steeds meer zwaardere gehandicapten ontslagen. De nieuwe wet verplicht de werkplaatsen deze mensen weer een plaats te geven, maar hierdoor dreigen de sociale werkplaatsen in financiële problemen te komen. Door de toepassing van allerlei trucs, bijvoorbeeld door uitzendkrachten in dienst te nemen, proberen zij onder de eisen van de wet uit te komen.
Het programma bevat vraaggesprekken hierover met:
- geestelijk gehandicapte medewerkers van een sociale werkplaats;
- de heer Hordijk, vader van een geestelijk gehandicapte jongen en lid van de werkgroep verontruste ouders, over het proces dat hij aanspande toen zijn zoon ontslagen werd en de baan die zijn zoon daarna kreeg aangeboden;
- oud-directeur Duyndam van sociale werkvoorziening De Haeghegroep in Den Haag over zijn scepsis over de nieuwe wet;
- directeur Fakkers van het Werkvoorzieningsschap West-Noord-Brabant over de onmogelijke eisen die de wet stelt en zijn weigering uitzendkrachten in te huren;
- voorzitter Sjef Kleynen van de werkgroep Behoud de WSW over de subsidies die de overheid geeft voor bepaalde groepen gehandicapten;
- maatschappelijk werker Ferry Hartman van het Radboudziekenhuis in Nijmegen over zijn vergeefse pogingen om geestelijk gehandicapten te plaatsen bij de sociale werkplaats (WNO) in Nijmegen en het feit dat uitzendbureau Tempo Team wél personen kan plaatsen bij de WNO;
- directeur Van der Kooy(?) van de WNO in Nijmegen over het feit dat de WNO uitzendkrachten inhuurt (telefonisch).
De verslaggeefster brengt een bezoek aan de sociale werkplaats in Den Haag. Een andere medewerker van het programma belt met uitzendbureau Tempo Team. Het programma bevat tevens geluidsfragmenten uit Argos van 29 april 1994.
--------
Inleidende teksten:
Tekst 1
Esther Pfaff. Een verstandelijk gehandicapte vrouw. Zij is trots op haar baan bij UW-bedrijven, de Utrechtse sociale werkplaats. In Nederland werken zo’n 80.000 mensen bij de meer dan 100 sociale werkplaatsen. Dan doen ze omdat ze op de gewone arbeidsmarkt niet aan de slag komen.
Vanaf 1 januari 1998 geldt er voor deze groep mensen een nieuwe Wet Sociale Werkvoorziening, de WSW. Een wet die er moest komen omdat de werkplaatsen de afgelopen jaren met grote problemen kampten. De subsidiekraan werd voor een deel dichtgedraaid en de bedrijven moesten commerciëler gaan werken. Met name de zwakste groepen gehandicapten werden daarvan de dupe. En daarom kwam minister Melkert van Sociale zaken met die nieuwe wet. Maar nog voordat die wet van kracht wordt, is er al grote onrust over de mogelijke gevolgen. De wet zou wel eens averechts kunnen werken.
Argos vandaag over de nieuwe wet op de sociale werkvoorziening.
Een verhaal over afbraak van sociale zekerheid.
Tekst 3
Vader Hordijk. Zijn zoon Wim werd samen met nog ruim 20 andere verstandelijk gehandicapte collega’s in 1994 ontslagen. Mario Lancee was een van hen. Hij werkte ruim 19 jaar op dezelfde afdeling, maar werd eruit gegooid, omdat hij net als Wim de opgevoerde werkdruk niet meer aankon.
Tekst 4
Mario Lancee. Hij vertelde zijn verhaal eerder in de Argos-uitzending van april 1994. Hij werd dus ontslagen. Dat gold ook voor Wil Molenaar. Haar vader vertelde drie jaar geleden wat zijn dochter was overkomen.
Tekst 5
Vader Molenaar in 1994. Zijn dochter Wil ondervond aan den lijve hoe de sociale werkplaatsen steeds commerciëler moesten gaan werken. Vooral voor mensen met een lage productiviteit, zo bleek de afgelopen jaren, was steeds minder plaats. Zij moesten daarom verdwijnen. Vader Molenaar stapte naar de rechter, net als de heer Hordijk, de vader van Wim .
Tekst 6
Hordijk en de andere ouders hebben dus gewonnen. De Utrechtse Sociale Werkplaats is door de rechter teruggefloten. Maar ook de overheid heeft inmiddels maatregelen genomen en kwam met een nieuwe wet. Die wet, die per 1 januari ingaat, moet ervoor zorgen dat de zwaarder gehandicapte werknemers, zoals Wim, niet meer buiten de boot vallen. Iedereen die nog in staat is om minstens10 procent productiviteit te halen moet een plek kunnen krijgen in de sociale werkplaatsen.
Belangrijkste verandering is dat straks niet de sociale werkplaats zelf bepaalt wie er in dienst komt. Maar dat er onafhankelijke indicatiecommissies komen. Zij bepalen straks wie er voor de sociale werkplaatsen geschikt zijn. Op deze manier krijgen de zwakkeren meer kans. Prachtig geregeld. Probleem opgelost.
Maar diverse ingewijden verwachten problemen. De heer Duyndam bv, tot voor kort directeur van de Haeghegroep, de Haagse sociale werkplaats.
Tekst 7
Een vrouw die werkt op de snoepjesafdeling van De Haeghegroep de Haagse sociale werkplaats . Nu heeft ze het nog erg naar haar zin, maar dat kan weleens gaan veranderen als de productienormen na invoering van de nieuwe wet flink worden opgeschroefd zoals oud-directeur Duyndam van de Haeghegroep verwacht.....
Wij gaan op bezoek bij Frans Fakkers. Directeur van sociale werkplaats in West-Brabant . We treffen hem aan tussen de stapels papier van het ministerie van Sociale Zaken. De nieuwe wet. Volgens Fakkers is er nog steeds veel onduidelijkheid hoe het straks, over anderhalve maand, moet gaan werken. Ook hij voorziet problemen als straks die onafhankelijke indicatiecommissies hun werk gaan doen.
Tekst 8
Terug naar Wim Hordijk, de verstandelijk gehandicapte man die door Utrechtse sociale werkplaats in 1994 werd ontslagen omdat hij de moderne opgeschroefde productie-eisen niet aankon. De rechter bepaalde dat hij weer terug in dienst moest worden genomen. In eerste instantie kreeg Wim te horen dat hij weer op zijn oude plek terug moest keren. Maar volgens vader Hordijk is dat onmogelijk.
Tekst 9
De Utrechtse Sociale werkplaats komt inderdaad met een voorstel. Wim en zijn ontslagen collega’s kunnen terecht in het speciaal opgerichte Loonvormingsplus project. Werknemers die de productienormen in de sociale werkplaats niet meer halen toch wat willen doen, kunnen hier terecht. Maar, een echt dienstverband bij de sociale werkplaats is het niet. De werknemers krijgen voor het grootste gedeelte een uitkering. in vergelijking met vroeger gaat Wim Hordijk er financieel wel fors op achteruit.
Tekst 10
Vader Hordijk. Hij gaat niet akkoord met de nieuwe plaats die zijn zoon Wim aangeboden heeft gekregen. Het is geen echte baan en Wim gaat er financieel te veel op achteruit. Het lijkt een handige zet van de Utrechtse sociale werkplaats. Het grootste deel van het geld dat Wim krijgt hoeft niet meer door de werkplaats te worden betaald, maar komt uit een andere pot, de AWBZ., de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. )..
Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanuit het hele land door sociale werkvoorzieningsbedrijven nieuwsgierig naar dit nieuwe Utrechtse project wordt gekeken. Want als het in Utrecht slaagt dan kan het ook voor de andere bedrijven een handige manier zijn om flink te besparen op de loonkosten. Helemaal als er straks als gevolg van de nieuwe wet, grote groepen zwaarder gehandicapten de sociale werkplaatsen instromen.
Sjef Kleinen, voorzitter van het landelijk actiecomité behoudt de WSW, vraagt zich af of er nog wel werk zal zijn voor deze groep binnen de sociale werkplaatsen.
Tekst 11
Sjef Kleinen van het landelijke actiecomité behoud de WSW.
Vanuit het hele land bellen mensen hem op met vragen en klachten over het werk op de sociale werkplaats.
Maar de klachten komen ook uit een heel andere hoek. Ferry Hartman is maatschappelijk werker in het Radboudziekenhuis in Nijmegen en werkt daar met psychiatrische patiënten. In het normale arbeidsproces kunnen die niet meekomen en daarom hebben ze aangepast werk nodig. Hartman probeert dat werk voor hen te vinden bij het WNO, het Werkvoorzieningsschap Nijmegen en Omgeving, de Nijmeegse WSW-instelling. Maar bijna altijd tevergeefs, is zijn ervaring.
Tekst 12
Maatschappelijk werker Hartman en zijn collega’s zijn gefrustreerd over het functioneren van het WNO, de Nijmeegse sociale werkplaats. Maar Hartman werd pas echt kwaad toen hij ontdekte dat het WNO met behulp van uitzendbureau Tempoteam scholieren werft om te werken bij de sociale werkplaats. Via een buurjongen kwam hij daar bij toeval achter.
Tekst 13
Verslaggever Kees van den Bosch belt als werkzoekende met uitzendbureau Tempoteam in Nijmegen. Om te kijken of hij op die manier bij het WNO aan werk kan komen.
Tekst 14
Directeur Van der Kooy van de werkvoorziening in Nijmegen zegt dat hij niet anders kan dan uitzendkrachten inschakelen. Maar directeur Fakkers van de Sociale Werkvoorziening West Brabant maakt uit principe geen gebruik van uitzendkrachten. En hij ergert zich aan collega´s die dat wel doen.
Tekst 15
Sjef Kleynen voorzitter van het landelijk actiecomité Behoud de WSW werkt zelf op de stanserij van de Limburgse sociale werkplaats LICOM. Ook hij ziet op zijn werk steeds vaker mensen aan het werk waar de werkplaats helemaal niet voor bedoeld is.
Tekst 16
Voor oud-directeur Duyndam van de Haagse werkvoorziening ligt een andere opzet van de sociale werkvoorziening voor de hand.
Tekst 17
Een andere, betere opzet van de sociale werkvoorziening ligt voor de hand en hoeft niet eens zoveel meer te kosten zegt voormalig directeur Duyndam. Dat de problemen die er nu zijn niet worden opgelost heeft volgens directeur Fakkers dan ook niet alleen met geld te maken.
Tekst 18
Tot slot maatschappelijk werker Hartman, die werkt met psychiatrische patiënten.