Sander Schimmelpenninck in nieuwe VPRO-serie: ‘Bedreigen op sociale media gebeurt massaal omdat het zo makkelijk is’

Vanaf maandag 30 oktober op NPO 3

28 oktober 2023

In de vierdelige serie 'Sander versus de socials' onderzoekt journalist Sander Schimmelpenninck (1984) de wetteloosheid op social media, met name X (voorheen Twitter). Wie gaat daar handhaven?

De enige partij die duidelijk geen belang heeft bij handhaving, moet die uitvoeren

‘Nou, dat denk ik niet. We lopen met wetgeving altijd achter de feiten aan bij nieuwe technologische ontwikkelingen en dat is hier niet anders. Daar komt bij dat de meeste big tech Amerikaanse bedrijven zijn. Dus moet regelgeving van elders komen. En elders, dat is hier bij ons. Europa is weliswaar slap en traag, maar die Europese wetgeving gaat er nu wel komen en zal waarschijnlijk ook in de rest van de wereld navolging krijgen. Want inmiddels is er in Europa wel een meerderheid die vindt dat social media onze democratie ondermijnen. Dat geldt niet voor extreemrechts. Daar vindt men juist dat de vrijheid op social media onbeperkt moet zijn. Zij zijn heel blij zoals het er nu aan toegaat want zij spinnen er garen bij. Dus zolang de meerderheid het probleem ziet moet je er wat aan doen. Anders loop je het risico dat die meerderheid op een gegeven moment verdwijnt omdat je zelf eigenlijk een nieuwe meerderheid voor autoritaire extreemrechtse partijen creëert. Dit door maar alles toe te staan op sociale media. Want het echte probleem op sociale media komt van extreemrechts.’

‘Duidelijk maken wat het probleem is, want dat is voor veel mensen toch nog vaag. Die denken: mensen moeten kunnen zeggen wat ze willen want dat is vrijheid van meningsuiting. Daar wil ook niemand aan tornen. Het gaat helemaal niet om het beperken van de vrijheid van meningsuiting, die overigens nooit onbegrensd is geweest. Je mag bijvoorbeeld geen meineed plegen of mensen met de dood bedreigen. Er zijn allerlei bestaande wetten die de vrijheid van meningsuiting beperken, maar door sociale media hebben sommige mensen het idee opgevat, dat die opeens absoluut is geworden. En dat is natuurlijk niet zo. Althans, dat zou niet zo moeten zijn want dat is gewoon gevaarlijk. Dan sta je toe dat mensen misinformatie verspreiden en tegenstanders bedreigen. Dat raakt het fundament van onze democratie en tast onze gemeenschappelijke waarheid aan. En als we niet meer in dezelfde dingen geloven en de waarheid verdwijnt, dan kom je er nooit meer uit met elkaar. Het leidt er ook toe dat mensen de politiek uitgejaagd worden of er niet meer aan beginnen.’

Op sociale media worden onbestraft op heel grote schaal strafbare feiten begaan

Sander Schimmelpenninck in nieuwe VPRO-serie: ‘Bedreigen op sociale media gebeurt massaal omdat het zo makkelijk is’

Buitenhof: 21 december 2025

OVT 21 december 2025

OVT Doc: Zeg Paus, waar is m’n kunst?