Op het Boekenbal voor Lezers in Leeuwarden maakte Wim Brands vanavond de shortlist voor de VPRO Bob den Uyl Prijs 2014 bekend.

Voor de elfde editie van de prijs voor het beste journalistieke reisboek zijn zes titels genomineerd.

Het been in de IJssel (Prometheus) waarin Joris van Casteren op zoek gaat naar de eigenaar van een been dat wordt opgevist uit de IJssel.

In de zomer van 2005 vindt een visser een menselijk onderbeen in de IJssel. Het is onduidelijk wie de eigenaar is van het been. Van Casteren schrijft er een stukje over maar kan het been daarna niet vergeten. Van wie zou het zijn geweest, en zou de eigenaar nog leven? Bij toeval blijkt jaren later dat het dna van het been overeenkomt met dat van een man die in 2005 spoorloos verdween in het Duitse Düsseldorf. Van Casteren duikt in politiearchieven, bezoekt de begraafplaats waar het been te rusten is gelegd, reist af naar Duitsland en probeert in contact te komen met familieleden en vrienden.

Kijk naar Joris van Casteren in Boeken of luister naar een interview van Anton de Goede.

Het kasteel van Elmina (De Bezige Bij), waarin Marcel van Engelen naar de kust van Ghana trekt waar eeuwenlang Nederlandse slavenhandelaren actief waren.

Geen ander deel van de Nederlandse geschiedenis heeft zo veel impact gehad op het beeld van de westerse wereld als de slavenhandel in West-Afrika. Bijna drie eeuwen lang, van 1612 tot 1872, bezat Nederland een tiental forten aan de toenmalige Goudkust (het huidige Ghana). Het belangrijkste was het kasteel van Elmina. Hiervandaan werden Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen op onmenselijke wijze naar Noord- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied verscheept.

Het kasteel van Elmina beschrijft hoe leven en handel rond dit fort verliepen. Van Engelen trekt vanaf de kust het Afrikaanse binnenland in en bezoekt de plaatsen waaruit de slaven werden weggevoerd.

De grootsheid van het al (De Bezige Bij), waarin Raoul de Jong zijn Rotterdamse voordeur achter zich dichttrekt om naar zijn moeder in Marseille te lopen.

Als de hond van Raoul de Jong dood gaat, neemt hij zich voor alles te gaan doen wat ze samen niet meer kunnen. Maar negen maanden na de begrafenis van Puck zit hij nog steeds voornamelijk achter zijn laptop. Dus gaat hij op een warme zomerdag zomaar op weg naar Marseille, duizend kilometer verderop. Hij heeft niet getraind en hij heeft geen route uitgestippeld. Hij ontmoet aardige mensen, valt ten prooi aan huilbuien en vraagt zich geregeld af waar hij mee bezig is.

Luister naar een interview met Raoul de Jong in Nooit meer slapen.
 

Op de vleugels van de draak (AtlasContact), waarin Lieve Joris in het kielzog van Afrikaanse handelaren naar China trekt om te zien wat globalisering op menselijke schaal betekent.

Wat gebeurt er wanneer volkeren die geen koloniale geschiedenis delen, elkaar ontmoeten? Met die vraag trekt Lieve Joris, na jarenlang door Afrika te hebben gereisd, via Dubai naar China. Ze ontmoet tientallen Afrikanen die vanuit China handel drijven en ziet hoe zij zich staande proberen te houden tussen de vele Chinezen die hen onbeschaamd aangapen. Andersom reist ze met Chinezen door Afrika.

Kijk naar Lieve Joris in Boeken of lees een interview met Lieve Joris uit de VPRO Gids.

De naakte perenboom (AtlasContact), waarin Rudi Rotthier op zoek gaat naar Spinoza en naar de betekenis van diens werk in Nederland.

Jaren geleden las Rudi Rotthier een onbegrijpelijk boek waarin de schrijver zich verzette tegen berouw en zich hard maakte voor de idee dat vrijheid en inzicht samenvallen. Die schrijver was Spinoza, het Betreffende boek was Ethica. Rotthier gaat in De naakte perenboom op zoek naar Spinoza, naar de betekenis van zijn werk, en naar het land waarin dat werk ontstond, Nederland. Zijn ontdekkingsreis voert niet alleen langs de woonplaatsen van Spinoza maar ook naar Almere en Waddinxveen.

Rudi Rotthier won met De Koranroute de allereerste VPRO Bob den Uyl Prijs. Lees hier een interview met hem.

Duitse wortels (AtlasContact), waarin Laura Starink met haar Duitse moeder terugkeert naar haar geboortegrond, en zo het verhaal van een gewoon gezin in het Derde Rijk vertelt.

Over de oorlog werd bij Laura Starink aan tafel nooit gesproken. ‘Dat kan ik niet uitleggen,’ zei haar moeder, geboren in Silezië aan de grens met Polen. Toen voor Europa de bevrijding kwam, begon voor de Duitsers daar de oorlog pas echt. Laura Starink reconstrueert het verhaal van een gewoon leraarsgezin aan de rand van het Derde Rijk. Toen de Russen kwamen sloegen miljoenen op de vlucht, Silezië werd Pools en de resterende Duitsers werden gedeporteerd. In Duitse wortels kijkt Starink met haar moeder, ooms en tantes terug op hun oorlogsjeugd.

Kijk naar Laura Starink in Boeken.