Boeken

Jean Kwok

De Chinees-Amerikaanse schrijfster Jean Kwok schreef met 'Bijna thuis' fictief boek, maar het verhaal over een jonge immigrante in Amerika, is sterk gebaseerd op haar eigen ervaringen.

Haar roman Bijna thuis is fictie, zo benadrukt de Chinees-Amerikaanse schrijfster Jean Kwok. Maar het verhaal, waarin een jonge immigrante verstrikt raakt in het web van de druk om te slagen in Amerika, familieverplichtingen, en haar eigen persoonlijke verlangens, is sterk gebaseerd op haar eigen ervaringen.

Wat weet een Chinese familie in het Hongkong van de jaren zeventig daadwerkelijk van de Verenigde Staten? Weinig meer dan wat de reclame ze vertelt, zo blijkt. Rijkdom, hoge gebouwen, welvaart, daar stokt de kennis wel weer zo'n beetje. De familie van Jean Kwok emigreerde naar New York, zonder een idee van wat ze te wachten stond. Kwok, die later in New York werd geboren: "Mijn familie wilde altijd al naar Amerika, maar ze waren onwetend. Bij aankomst waren ze al hun geld kwijtgeraakt aan de verhuizing, en kwamen terecht in een vreselijk huis in Brooklyn zonder verwarming, vol kakkerlakken en bittere kou. Als mensen verbaasd vragen of zoiets überhaupt mogelijk is in Amerika kan ik volmondig 'ja' zeggen."

De familie wist niet beter en dúrfden, geconditioneerd door het communistische regime in hun thuisland, ook niet te streven naar beter. Dus bleef de familie Kwok wonen in het aftandse, bevroren huis en werkten ze collectief van 's ochtends tot 's avonds in een sweatshop. Kleren maken, voor astronomisch lage vergoedingen. Kwok: "Kimberley, het hoofdpersonage uit het boek, is naar mij gemodelleerd. Ik werkte dus ook daadwerkelijk sinds mijn vijfde jaar in die fabriek. Mijn broer kreeg 1 cent per jurk en ging, nadat hij klaar was in de fabriek, rechtstreeks door naar zijn tweede baan. We konden niet anders. Er was geen keus."

De vraag is: wat blijft er op zo'n moment nog over van de Amerikaanse droom? Kwok: "Je bent natuurlijk wanhopig, maar we dachten wel altijd: we komen eruit. We hadden talent voor school, en we hadden ook wel goed door dat niet iedereen in de fabriek dat had. Dus op school deed ik mijn uiterste best, tot mijn aanvankelijke frustratie omdat ik geen woord Engels sprak, en we thuis niet de middelen hadden die nodig waren. Als de leraar zei: 'Haal een knipsel uit de krant', was dat een probleem, want we hadden geen krant. 'Maak een tekening van je eigen kamer'? Ik had geen eigen kamer. Dat waren momenten van schaamte. Maar die momenten van schaamte heb ik nu omgezet naar een boek, een bron van trots. En daar ben ik heel blij mee."