Boeken

Peter Buwalda & Frank Westerman

'Bonita Avenue'. het debuut van Peter Buwalda, is een caleidoscopische zedenroman over de kloof tussen generaties, over vaderliefde en verraad, over hedonisme versus tucht. Frank Westerman beschrijft in 'Dier, bovendier' de historie van de befaamde lipizzaner paarden.

Bonita Avenue, een zeer ambitieus debuut van Peter Buwalda, is een caleidoscopische zedenroman over de kloof tussen generaties, over vaderliefde en verraad, over hedonisme versus tucht. Een familiedrama rondom een gevierde wetenschapper, die de schaapjes op het droge lijkt te hebben, maar nog een fout heeft goed te maken.

Siem Sigerius is als rector magnificus het blakende middelpunt van de Twentse campusuniversiteit. Hij wordt gezien als de grootste wiskundige in het land en wordt geregeld in actualiteitsprogramma’s uitgenodigd om wetenschappelijk commentaar te geven. Een man die in de jaren zestig zijn jongenscarrière was begonnen met twee Europese judotitels, een vechtjas voor wie de Olympische Spelen in München het hoogtepunt in zijn leven hadden moeten worden.

Het leven lijkt Siem Sigerius voor de wind te gaan. Hij woont samen met zijn vrouw en twee dochters op een woonboerderij in de buurt van de campus. Ook al is hij niet de biologische vader van de (inmiddels volwassen) kinderen, hij heeft zich altijd volledig over zijn twee stiefdochters ontfermd. Hij heeft er alles aan gedaan om ze een goede opvoeding mee te geven. Dit in tegenstelling tot zijn eigen zoon, afkomstig uit zijn eerste huwelijk, wiens bestaan hij lange tijd heeft genegeerd. Die fout probeert hij op een dag goed te maken, wat de onderlinge verhoudingen weinig goed doet. Zijn enige nazaat heeft een leven vol criminele vergrijpen en drugsmisbruik achter de rug. De oudste stiefdochter runt intussen -in het geheim- een lucratieve internetonderneming waar bezoekers tegen betaling seksfoto’s kunnen bekijken.

In 2000, als de vuurwerkramp in Enschede zich voltrekt, heeft de oerknal een ontwrichtende werking op het gezin. Een dreun die allerlei schokgolven voortstuwt. Wat betekent het om een stiefvader te zijn? Om je volledig op te offeren voor anderen? En wat als de kinderen zich tegen je keren?

In Dier, bovendier beschrijft Frank Westerman de historie van de befaamde lipizzaner paarden. Langs de zuivere bloedlijnen uit het stamboek reconstrueert hij vier generaties van het Weense hof, die achtereenvolgens de ondergang van het Habsburgse Rijk, de beide wereldoorlogen en de waanzinnige veredelingsproeven onder Hitler, Stalin en Ceausescu doorstaan. Wat begint als een sprookje, mondt uit in een kroniek over raszuiverheid.

De lipizzaner is beroemd door de Spaanse Rijschool in Wenen, waar de witte paarden hun dressuurkunst op muziek vertonen. Het ras, dat gezien wordt als meest adellijke paardenras, kent zijn oorsprong in de voormalige Habsburgse hofstoeterij te Lippiza, gesticht in 1580 en thans in Slovenië gelegen. De opperstalmeesters van Oostenrijk-Hongarije hadden er een edel en zuiver ras in het leven geroepen. Kracht en gratie, loyaliteit en leergierigheid- het was allemaal in het lippizaner paard samengebracht door selectie en kruising.

Frank Westerman is dertien jaar oud als hij in een manege in Drenthe voor het eerst met een lipizzaner paard wordt geconfronteerd. Conversano Primula heet het paard, het is de eerste lippizaner paard die in Nederland is ingevoerd, de Koninklijke Stallen buiten beschouwing gelaten. Als hij van de eigenaar het paard mag aanraken, zegt de eigenaar: “Als je een lipizzaner aanraakt, dan raak je geschiedenis aan.” De lipizzaner is de overtreffende trap van het paard. Van alle rassen is hij de menselijke macht het dichtst genaderd. Dat besef dringt tot hem door als hij op de televisie ziet dat Ronald Reagan bij zijn beëdiging in 1980 lipizzaner paarden laat opdraven. Waarom wordt juist dit paardenras op een voetstuk geplaatst?

In Dier, bovendier reconstrueert Frank Westerman de geschiedenis van de lipizzaner paarden, waarbij opvalt dat veel machthebbers in de twintigste eeuw een voorbeeld in het superieure paardenras zagen. Dat begint bij Adolf Hitler die na het instorten van het Habsburgse Rijk zijn oog heeft laten vallen op de lipizzaner paarden. Hij weet ze allemaal in zijn bezit te krijgen en brengt ze onder in een modelstoeterij. Hij ziet in het ras een bevestiging van wat hij met de mens voorheeft. De notie van raszuiverheid, het doorgeven van de Arische voksgenen. Na de Tweede Wereldoorlog is de helft van de lipizzaner paarden in het Oostblok beland. Onder de visie van Stalin wordt het bestaan van het gen ontkend, de drager van erfelijkheid. Niet de afkomst of de zuivere bloedlijnen doen ertoe, ook aangeleerde eigenschappen kunnen erfelijk zijn. En wederom staat het lipizzaner paard model. Ook later in de twintigste eeuw, als autoritaire heersers als Tito en Ceausescu de macht hebben. Het reinbloedige paard wijst de mens voortdurend op zijn eigen tekort. Blijft het lipizzaner paard zijn magie behouden?