Vogelvrij begint in feite met een ander boek van Sytze van der Zee: 'Potgieterslaan 7'. Een lovend ontvangen roman over de jeugd van de schrijver, een kind van een NSB'er. Schuldgevoel knaagde bij Van der Zee al op jonge leeftijd, die worstelde met een omgeving die niet van plan was om afkeuring onder stoelen of banken te steken. Van der Zee: "Ik werd als kind al na een half uurtje van een verjaardagspartijtje gebonjourd. En dat schuldgevoel zit er al vanaf mijn vierde. Mensen op straat zeiden: 'we pakken je wel'. Ik heb een sterk gevoel voor afgewezen worden. Dat overweldigt me. "

De opmaat naar Vogelvrij begon met een telefoontje van iemand die zich voorstelde als de zoon van Tonny Ahlers, vermeend verrader van Anne Frank en de andere bewoners van het achterhuis. Van der Zee: "Ik was destijds eigenlijk met een ander boek bezig, maar nadat er in 2000 zulk groot nieuws was ontstaan toen bekend werd wie Anne Frank verraden had, wilde ik natuurlijk met die man praten. Dat intrigeerde me. Hij zei dat hij Potgieterslaan 7 gelezen had en begreep hoe ik me voelde, als zoon van een NSB'er."

Uiteindelijk gaat van der Zee twijfelen aan Ahlers. Van der Zee: "Ik vertrouwde het niet. We ontmoetten elkaar een paar keer maar als het over zijn vader ging werd het vaag, onduidelijk. Wij moesten maar aannemen dat zijn vader het gedaan had. Ik voelde aan dat ik er zelf in moest duiken."

En dat heeft Van der Zee gedaan. Hij dook in oorlogsdossiers, spitte zaken uit, en schreef met Vogelvrij een sterk staaltje onderzoeksjournalistiek die niet alleen met '99,99% zekerheid vaststelt wie Anne Frank wél verraden heeft', maar dat vooral een ontluisterend inkijkje geeft in het hoofd van een verrader in het algemeen. Van der Zee: "Ik wilde weten: waarom pleegt iemand verzet? Dat kan drie redenen hebben: een hate crime, iemand heeft een conflict met een ander, of ze worden er zelf simpelweg beter van. En vooral: wie zijn die mensen? Tijdens dat onderzoek ben ik de meest vreselijke dingen tegengekomen: mensen die de Joodse vriend van hum eigen dochter aangeven, bijvoorbeeld. En er waren hele families die verdwenen, zonder dat iemand ook maar uitzocht wie ze eigenlijk aangegeven had."

Van der Zee wil met Vogelvrij vooral de perversiteit van het fascisme in het algemeen aangeven. Ook Joden werden door omstandigheden gedwongen om anderen aan te geven. De daaropvolgende kritiek dat de schrijver, als kind van een NSB'er, ook met een beschuldigende vinger richting Joden wil wijzen, wijst hij resoluut van de hand. "Het fascistisch systeem is perfide. Dat is wat ik aan wil tonen met dit boek. Heel veel mensen zijn schijnbaar in essentie gewoon slecht. Je moest in de oorlog wel heel sterk in je schoenen staan wilde je aan die slechtheid ontkomen."