Met Voor jou tien anderen schreef journalist Will Tinnemans een sociaal pamflet tegen de uitbuiting aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Hoewel de meeste Nederlanders profiteerden van de welvaartsgroei, vanaf de jaren tachtig, verslechterde de positie van de laagopgeleiden. Deze groep zit volgens Tinnemans gevangen in de eigen armoede.

De opkomst van het neoliberalisme heeft bijgedragen aan de afbraak van de sociale zekerheid. In de lijn van het vrijemarktdenken houden werkgevers steeds vaker vast aan flexibilisering, met als gevolg dat werknemers vooral op basis van tijdelijke contracten werkzaam zijn. Werkgevers beweren dat dit goed is voor de werkgelegenheid en schermen met de belofte dat er bij fluctuaties op de markt makkelijker mensen zullen worden aangenomen. Maar de praktijk is vooral: men kan ze ook weer makkelijker kwijt. Zelfs in economisch gunstige tijden kent het creëren van stabiele banen geen prioriteit.

In Nederland hebben inmiddels ruim tweeënhalf miljoen mensen, een derde van alle werknemers, een flexibel contract. Voor de hoogopgeleide freelancers is dat dikwijls een vrijwillige keuze, maar dat geldt niet voor de laaggeschoolden in bijvoorbeeld de schoonmaakbranche, het transportbedrijf en de voorheen beschermde branches als de thuiszorg en de postbezorging. Daar zitten de werknemers in een vicieuze cirkel van voortdurende onzekerheid, het ontbreken van erkenning en een laag inkomen. Er zijn geen vooruitzichten op verbetering, doorgroeimogelijkheden blijven uit.

De gevolgen van het vrijemarktdenken zijn vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt merkbaar. Net als in de Verenigde Staten groeit in Nederland de klasse van de ‘werkende armen’. Mensen die wel een baan hebben, maar niet van hun salaris kunnen rondkomen. Het gaat om ruim een kwart miljoen Nederlanders, maar de rest van de samenleving ziet ze niet staan omdat deze groep geïsoleerd is geraakt.

Eeuwenlang bleven de prijzen stabiel. Sinds de opkomst van de centrale banken zijn ze omhoog gegaan, stelt monetair en macro-econoom Edin Mujagic. In zijn boek Geldmoord legt hij uit waarom de centrale banken de waarde van ons geld geen goed hebben gedaan. Waarom kon een gezin vroeger prima leven van één inkomen en nu nauwelijks van twee?

Uit historische gegevens blijkt dat de inflatie in de eeuwen voor 1913 gemiddeld nul procent bedroeg. De prijs van een brood in 1450 was honderden jaren later nog nagenoeg even duur. De prijzen stegen wel eens, maar ze daalden dan ook weer. Dat verandert in 1913 als de centrale banken ten tonele verschijnen. Sindsdien schoot het gemiddelde omhoog tot tien procent per jaar.

Onder druk van de politiek hebben centrale banken veelvuldig geld bijgedrukt. Voor overheden zijn prijsstijgingen zeer verleidelijk, omdat de staatschulden zijn gestegen. Overheden zijn geneigd om geld bij te drukken, in plaats van het nemen van impopulaire maatregelen als bezuinigingen en belastingverhoging. Voor de huidige crisis had de Europese Centrale Bank 7.753,9 miljard Euro in omloop, aan het begin van dit jaar was dat bedrag opgelopen tot 9.813,7 miljard. In Amerika is het niet anders.

Volgens Mujagic zal de Europese en Amerikaanse inflatie de komende jaren alleen nog maar meer stijgen en de geldontwaarding verder toenemen als de centrale banken het bijdrukken van geld als de gemakkelijkste uitweg blijven zien.