VPRO Boeken
Zondag 9 oktober, 11.20 uur, NPO 1
zondag 9 oktober, 11.20 uur, npo 1
Lotte Jensen en Hans Achterhuis
Te gast zijn schrijver/filosoof Hans Achterhuis over Koning van Utopia, en neerlandica/filosoof Lotte Jensen over Vieren van vrede.
Hans Achterhuis
Het is verbluffend dat Utopia van Thomas More, dit jaar vijfhonderd jaar oud, zo lang is gelezen als een blauwdruk voor de ideale samenleving. Wie die opvatting blijft verdedigen stuit op een belangrijk probleem: de opvattingen van More en de inrichting van die utopische samenleving zijn niet met elkaar te verenigen. More schetst in Utopia een beeld van een land waar hij zelf diep ongelukkig zou zijn. Hoe kan dat? Ik besprak die vraag met Hans Achterhuis, de filosoof die zich al een levenlang bezighoudt met het utopisch denken en zijn mening over het boek van More drastisch heeft moeten herzien.
Lotte Jensen
Je zou het boek Vieren van vrede van Lotte Jensen een vorm van negatieve geschiedschrijving kunnen noemen: ze gebruikt niet de oorlogen als de ijkpunten voor het beschrijven van Nederland tussen 1648 en 1815, maar de vredesakkoorden. De jaartallen zijn niet toevallig gekozen. Het boek begint bij de Vrede van Munster, de geboorte van de Republiek, en eindigt bij het Congres van Wenen, waar heel Europa op de tekentafel ligt. De vredes blijken niet zo vredelievend ald gedacht. Sterker nog, van een verzoenende toon is zelden sprake. Jensen maakte een uitgebreide studie van alle odes aan de vrede die werden geschreven daags na het sluiten van de akkoorden en concludeert: vrede is een voortzetting van oorlog met andere middelen.