Toen haar enkele jaren geleden de Nobelprijs voor literatuur werd toegekend, was Wislawa Szymborska (1923–2012) voor Nederlandse poëzieliefhebbers allang geen onbekende meer.

Hans Keller

'Ach, natuurlijk, wij zijn sinds Willem Barendtsz zeer vertrouwd met de Poolse letteren.'

'Nee, sukkel, dat komt door Gerard Rasch.'
 
Gerard Rasch was de (inmiddels overleden) vertaler van Wislawa Szymborska. En hem komt de posthume eer toe de Poolse dichteres door zijn heldere teksten in het Nederlands (Uitzicht met zandkorrel (1979) en Einde en begin (1999), toegankelijk te hebben gemaakt. De herhaaldelijk herdrukte bundels waren (en zijn) ongekende bestsellers op het gebied van poëzie.

Rasch kende ik als de vertaler van een andere Poolse dichter, Zbigniew Herbert, wiens Verzamelde Gedichten hij in 1999 bij De Bezige Bij had ondergebracht. In die hoedanigheid heb ik Rasch één keer aan de telefoon gehad. In het tweede seizoen van de Dode Dichters Almanak hadden we de hand weten te leggen op een filmfragment van Herbert’s optreden enkele jaren tevoren tijdens een poëziefestival in Berlijn. Hij had daar in het Pools een lang gedicht voorgelezen, maar omdat enige vertaling ontbrak, had ik geen idee welk. Ik legde Rasch mijn probleem telefonisch voor. Of ik de videoband waarop Herbert’s gedicht stond luid door de telefoon voor hem kon afspelen?

En zo gebeurde het. Al na de eerste woorden hoorde ik Rasch door de hoorn, die ik voor de luidspreker hield, roepen:'Ik denk dat ik het weet – ik pak mijn vertaling er even bij om te zien of hij zich aan de tekst houdt.'

Ik speelde de opname nogmaals af en in het opklinkende slotapplaus, zei Rasch:'Ja, hij leest het hele gedicht. Het is 'Fortinbras' Klaaglied' en in mijn vertaalde Herbert-bundel staat het op, even kijken, pagina 212 en 213.' We hadden het nog even over de slinkse wijze waarop Herbert een bijfiguur uit Shakespeare’s Hamlet tot de hoofdpersoon van zijn gedicht had gemanipuleerd. Natuurlijk mocht ik voor de uitzending ervan zijn vertaling gebruiken en daarna moesten we maar eens een echte afspraak maken. Helaas is het daar niet meer van gekomen.

Op zondagavond 11 november wordt in de Dode Dichters Almanak het gedicht 'Jeszcze' uitgezonden, ‘Steeds’, in de vertaling van Gerard Rasch. Vanaf 01.01 uur op Nederland 2.