In het kielzog van Klimaatjagers programmeert HollandDoc24 de themaweek Mooiweerscenario's. Een reeks documentaires waarin strijders tegen de klimaatopwarming en milieuvervuiling geportretteerd worden, van humorloos tot ontwapenend creatief, van onderkoeld tot bloedfanatiek.

rampenplan

Voor zijn documentaire Rampenplan (Recipes for disaster) uit 2008 besloot filmmaker John Webster de camera te richten op zijn eigen vrouw en twee kinderen, woonachtig in een Finse buitenwijk. John Webster is een wat lijzig pratende Brits-Finse man, achter wiens voorkomen je geen hartstochtelijk gevoelsleven vermoed. Maar hij is blijkbaar zo geraakt door de klimaatopwarming dat hij zijn eigen huishouden op een aardolie-arm dieet zet.

Zijn Finse vrouw werkt schoorvoetend mee. Elke keer als John Webster haar zijn handcamera weer in het gezicht duwt en een nieuw voorstel doet om energie te besparen, kijkt ze hem grote, verbaasde ogen aan, maar gaat ze beteuterd akkoord. Gezelligheid vindt ze belangrijker dan engagement. ‘Ik ben niet zo’n idealist’, meldt ze. ‘Dat is meer Johnny’s ding.’

Desondanks gaat de auto het huis uit, koopt het gezin zo min mogelijk in plastic verpakte producten, maken ze hun eigen haargel en tandpasta, gaan ze met de trein op vakantie en doen ze de generator bij hun buitenhuis niet aan. Na een jaar lang beknibbelen hebben ze de helft minder koolstof uitgestoten, maar lijkt Webster de loyaliteit van zijn vrouw en kinderen gaandeweg te zijn kwijtgeraakt. Het is duidelijk: als de gemiddelde Westerling écht een kleinere ecologische voetafdruk wil zetten, moeten er flinke offers gebracht worden.

HollandDoc24, o.a. op dinsdag 10 september om 21.27 uur

groen goud

Ook in Groen Goud, een aflevering van Tegenlicht uit 2012, is er iemand die ons aan het denken wil zetten: de Chinees-Amerikaanse John D. Liu. Sinds 1995 maakt hij documentaires over de verwoestijning van landschappen. Het begon voor hem ooit met het lössplateau in China, dat door honderden jaren overbegrazing in een dor gebied was veranderd. Door die verzanding ontstaat er erosie, spoelt de regen de grond van de hellingen af, zo de Gele Rivier in, die vervolgens dichtslibt en verderop voor overstromingen zorgt. Het schrale zand van het plateau waait zo de Japanse steden in en slijt zelfs de Chinese Muur langzaam af.

Maar Liu is een optimist. Het lössplateau is door herbeplanting en snugger waterbeheer weer vruchtbaar geworden, net als op verdorde plekken in Rwanda en Ethiopië is gebeurd. In korte tijd kan een gebied weer groen en waterrijk worden, vertelt hij nu overal ter wereld. Het productdenken, zegt Liu, heeft ons weggeleid van onze binding met de natuur, die de bron van al het leven is. Als we de aarde leegroven, roven we onszelf leeg.

HollandDoc24, o.a. op vrijdag 13 september om 19.37 uur

blue gold

John D. Liu is een vriendelijke man, die op kalme toon bepleit dat we onze omgang met de aarde opnieuw moeten overdenken. In documentaire Blue Gold uit 2008 wordt heel wat minder zalvend gesproken. Deze omineuze film is gebaseerd op het gelijknamige boek van de Canadese wateractivisten Tony Clarke en Maude Barlow, die grote waterbedrijven als Veolia, Suez en RWE Thames samen met concerns als Coca Cola en Nestlé betichten van kolonialisme en zelfs moord. En passant worden ook de Wereldbank en de World Trade Organisation beticht van misdadigheid, omdat ze ontwikkelingslanden dwingen hun watervoorraden te privatiseren. Naarmate drinkwater schaarser wordt, neemt de nieuwsgierigheid ernaar van grote bedrijven toe.

Water is de nieuwe olie. In de toekomst zal er door zowel landen als bedrijven letterlijk gevochten worden om watervoorraden. Drie procent van al het water op aarde is zoet en daarmee drinkbaar. Veel oppervlaktewater is vervuild, dus wordt er meer grondwater opgepompt dan terugvloeit. Hierdoor ontstaan massieve grondverzakkingen, zoals in Florida. Water is geen economisch goed, bezweren Clarke en Barlow. Het is ons leven.

HollandDoc24, o.a. op zondag 8 september om 20.22 uur

Geïnteresseerd in dit onderwerp? Kijk dan ook naar de documentaire Bottled Life, over het monopolie dat 's werelds grootste voedingsbedrijf Nestlé heeft op gebotteld water, en over de jacht van het bedrijf op waterbronnen.

Tegenlicht, maandag 9 september, Nederland 2, 21.00 uur

gewoon doen!

Veel minder dreigend is Gewoon doen! (Just do it) uit 2011. Dit is een Britse documentaire die oogt als een charme-offensief ten bate van actiegroepen Climate Camp en Plane Stupid. Tijdens een TEDx-lezing sprak filmmaker Emily Jones de hoop uit dat toekomstige generaties deze activisten dankbaar zullen zijn voor hun strijd. Om te zorgen dat haar beelden niet als bewijsmateriaal kon dienen tegen de activisten als zij opgepakt werd, zorgde ze dat tijdens de opnames haar videobandjes om de paar minuten door een ‘tape runner’ opgehaald werden.

De vrolijkheid, creativiteit en broederschap regeert onder de veelal jonge activisten. Er wordt thee geschonken aan agenten, de ingang van het hoofdkantoor van Royal Bank of Scotland wordt met humor versperd en protesterende werknemers van een windmolenfabriek worden van fish and chips voorzien. Het contrast is groot met de rigide politie die slaand met knuppels, observerend vanaf een afstandje en preventief arresterend in beeld komt.

HollandDoc24, o.a. op dinsdag 10 september in 19.33 uur

iceberg riders

Al deze filmmakers en activisten willen ons in beweging zetten. Oók de Nederlandse kunstenaar Ap Verheggen in het fraai gefilmde Iceberg Riders uit 2012. Hij wil tonen wat de klimaatopwarming doet met dier en mens op de Noordpool. Vanuit Uummannaq in Groenland plaatst hij een stalen sculptuur op een ijsberg, die vastgeklonken zit in zeeijs. De chronisch schorre Verheggen is geen prediker, maar een opgetogen avonturier. Hij hoopt dat de inmiddels losgekomen ijsberg een jaar of twee blijft ronddrijven, met op de top zijn kunstwerk. Maar al na een maand is zijn werk naar de zeebodem gezonken.

HollandDoc24, o.a. op zaterdag 7 september om 22.05 uur