In Rwanda is radio nog altijd groot. Het medium werd gebruikt om haat te zaaien, maar blijkt ook heel geschikt om het tegenovergestelde te doen.

‘Naar de radio luisteren is, zoals we hier vaak zeggen, het tweede leven van de Rwandezen. Want iedereen houdt van de radio, iedereen luistert naar de radio. Als je in Kigali loopt, of in de dorpen, zie je dat iedereen een radio heeft,’ aldus Aimable Twahirwa, regisseur van de radiosoap Musekeweya. Als je de Rwandezen op grote schaal wilt bereiken, doe je dat dus via de ether.

Zo ging het twintig jaar geleden, toen in een periode van honderd dagen naar schatting 750 duizend Tutsi’s en gematigde Hutu’s door Hutu-milities werden vermoord, opgehitst door steeds herhaalde radioboodschappen over ‘kakkerlakken’ die ‘vernietigd moesten worden’. En zo gaat het nu: honderdduizenden Rwandezen luisteren wekelijks naar Musekeweya, waarin een boodschap van verzoening is verpakt in een verhaal over de rivaliteit tussen twee dorpen.

Love Radio trailer from Prospektor on Vimeo.

Musekeweya betekent nieuwe dageraad. De soap werd in 2004 gelanceerd door de Nederlandse stichting Radio La Benevolencija en is immens populair. Met deze soap als leidraad heeft het duo Eefje Blankevoort en Anoek Steketee de prachtige, uitgebreide ‘transmedia documentaire’ Love Radio gemaakt, over het complexe proces van verzoening in Rwanda na de genocide. Het is een uitgebreid project, met een webdocumentaire, een veel simpeler smartphone-versie en een multimediale tentoonstelling in fotografiemuseum Foam in Amsterdam die gisteren werd geopend.

Die webdocumentaire is misschien wat onoverzichtelijk, maar wel prachtig geïllustreerd en bijzonder rijk gedocumenteerd. Je kunt kijken en luisteren naar samenvattingen van afleveringen van de soap en vervolgens toelichtingen daarop door de makers. Er is een tijdlijn van de gebeurtenissen, er zijn beschrijvingen van alle hoofdrolspelers, essays,… daar kunnen we van alles over schrijven, maar je kunt veel beter zelf gaan kijken en luisteren. Misschien heb jer er zo'n honderd dagen geleden al iets over gelezen, want toen kreeg het project veel aandacht in de pers. Maar op dat moment was de site nog lang niet compleet en de tentoonstelling nog niet klaar. Nu dus wel.

Meer over Rwanda bij de VPRO