Ze gebruiken bezemstelen, boormachines en voeren nep-executies uit: de CIA gebruikte afgelopen jaren een waaier aan gewelddadige verhoormethoden, zo blijkt uit een nieuw onderzoek. Argos reconstrueerde eerder het verhaal van twee verdachten. En luister ook het interview met Fred Borch, de hoofdaanklager van de militaire tribunaal van Guantanamo, terug. Voor wie meer context wil bij het wereldnieuws.

omstreden

De Amerikaanse Inlichtingendienst schuwt weinig middelen om de waarheid boven tafel te krijgen. Dat blijkt uit gelekte delen van een rapport dat de Senaatscommissie voor Inlichtingen vandaag naar buiten brengt.
Zesduizend pagina's telt het onderzoeksverslag. Openbaar worden alleen de vijfhonderd tellende samenvatting, met daarin ook een paar verhalen van terreurverdachten zelf. 

Het onderzoek beschrijft verder het programma van de CIA, opgezet door toenmalig president George W. Bush, van na de terreuraanslagen op het World Trade Center en het Pentagon in 2001. Sommige van die methoden werden omstreden, zoals het waterboarden; een praktijk die veel werd toegepast bij verdachten op Guantanamo. Obama verbood dat kort na zijn aantreden.

 

Fred Borch: hoofdaanklager Guantanamo

Wat er precies gebeurt in Guantanamo met de terreurverdachten is onduidelijk. Het omstreden gevangenenkamp staat symbool voor de onmacht of misschien wel onwil om de “War on Terror” binnen de grenzen van het internationale recht te voeren en stuit op fel verzet. Kolonel Fred Borch heeft van de toenmalige Amerikaanse president George W. Bush de taak gekregen om de eerste processen te leiden als hoofdaanklager van de militaire tribunaal van Guantanamo. In Villa Vpro een exclusief gesprek met de Amerikaan die als kind in Amsterdam woonde.

Uitgezonden: oktober 2012
 

de schaduwkanten van terrorismebestrijding

Argos volgde dit en vorig jaar de rechtszaak van de Nederlands-Pakistaanse terreurverdachte Sabir K. Hij wordt ervan verdacht in 2010 een aanslag te hebben beraamd op een Amerikaanse legerbasis in Afghanistan. Om die reden zat hij acht maanden vast in een gevangenis in een Pakistaanse gevangenis. Daar zou de verdachte zijn gefolterd. In die gevangenis waren volgens Sabir K. ook de Amerikanen aan het werk. De rol die Amerika heeft gespeeld is onduidelijk.  

De Verenigde Staten willen niets liever dan ook zelf Sabir K. verhoren. Het Amerikaanse ministerie van Justitie weersprak afgelopen oktober dat de VS betrokken zijn geweest bij de aanhouding van K. in Pakistan. Minister Opstelten van Justitie vindt dat daarmee de belemmering, die uitlevering in de weg stond, is weggenomen. Opstelten had de uitlevering eerder al goedgekeurd, mits K. in de VS behandeling zou kunnen krijgen voor zijn posttraumatische stressstoornis.

Na vele rechtszaken kregen de VS wel gelijk: Sabir K. mag uitgeleverd worden. De politie pakte hem daarom op 20 november op, maar liet hem onder druk van zijn advocaat ook al snel weer vrij. Sabir K. hoeft dus het kort geding over zijn uitlevering aan de Verenigde Staten niet in gevangenschap af te wachten. De VS willen dat K. wordt uitgeleverd, omdat hij banden zou hebben met terreurbeweging Al-Qaeda. 

Argos maakte meerdere uitzendingen over en met Sabir K. Het zijn onthutsende verhalen die zeker de moeite waard zijn om terug te luisteren. Wat deed de FBI in de cel van Sabir K.? Werkte de Pakistaanse inlichtingendienst samen met de CIA? Is een eerlijk proces nog wel mogelijk? En, waarom onderzocht de Nederlandse staat de rol van de Verenigde Staten niet?

De waarheid (heeft Sabir echt een aanslag willen plegen?) wordt aan de rechter overgelaten. Wat je leert is het gevecht van David (een jonge verdachte) tegen Goliath (Nederlandse en Amerikaanse Staat).

Uitgezonden: 6 juli 2013 & 2 augustus 2014

in het vizier van de cia

Nog een uitzending van Argos over de rol van de CIA bij verhoren van buitenlandse verdachten.

Mohammed Haydar Zammar, een Duitser van Syrische afkomst, werd na de terreuraanslagen van 11 september 2001 op verzoek van de CIA opgepakt in Marokko en overgebracht naar een beruchte martelgevangenis van de Syrische militaire inlichtingendienst. In een kantoor van dezelfde dienst werd Zammar in november 2002 meerdere dagen achter elkaar verhoord door Duitse medewerkers van inlichtingendiensten. 

De Hamburgse onderzoeksjournalist Stefan Buchen van de publieke omroep NDR ontdekte onlangs dat Zammar afgelopen najaar, na twaalf jaar gevangenschap, in Syrië is vrijgelaten. Hoe kwam Zammar vrij en waar is hij nu? En hoe ontdekte journalist Buchen dat hij zelf ook in het vizier van de CIA terecht was gekomen? 

Uitgezonden: 12 april 2014 (Radio 1)