Hij hoeft maar even langs de roulettetafel te lopen en het balletje valt op de nul, hoeft maar naast de winnende blackjackspeler te gaan zitten en de speler koopt zich dood, hoeft maar in te zetten op de craps-tafel en de 'shooter' gooit zeven. Alles voor de bank.
Bernie Lootz is wat je noemt een 'cooler '. Hij heeft zo veel pech dat die pech aanstekelijk is. Wie bij hem in de buurt komt verliest. En daarom werkt hij in de Shangri-La, een 'old style' casino in Las Vegas.
Maar dan wordt hij verliefd op Natalie, een serveerster. De liefde maakt hem gelukkig en zijn pech verdwijnt. Wie nou in zijn buurt komt wint. Zodat Shelly, de keiharde baas van het casino, wel moet ingrijpen.
Het Amerikaanse gokkersdrama The Cooler, met William H. Macy en Maria Bello in de hoofdrollen, maakte vorig jaar indruk op het Sundance Festival en bezorgde acteur Alec Baldwin (Shelly) een Oscarnominatie voor Beste Mannelijk Bijrol. En was bovendien de doorbraak van debuterend regisseur Wayne Kramer (1965), die momenteel in Praag bezig is met de pre-productie van alweer een nieuwe film.
'Een maffiathriller,' zo vertelt hij door de telefoon, 'getiteld Running Scared . Het gaat over twee tienjarige jongens die het pistool vinden waarmee iemand is doodgeschoten. Somber en broeierig als een film van Michael Mann of Brian De Palma.'
En als The Cooler. Wanneer besefte u dat die film een hit kon
worden?
'Vanaf het moment dat Frank Hannah, mijn co-schrijver, me het idee
kwam vertellen. Iedereen heeft films gezien over de maffia en over Las Vegas,
maar nog nooit zag ik een film over iemand als Bernie, iemand wiens pech
besmettelijk is.'
Misschien omdat ze niet bestaan...
'O, maar ze
bestaan wel. Het heeft alleen minder te maken met pech. Ze bestaan omdat casino'
s alles doen om winnende spelers af te leiden. Serveersters met diep uitgesneden
decolletés, gratis drankjes, nieuwe dealers, andere kaarten. De redenering is
dat geluk een psychologische gesteldheid is. Breek de concentratie en het geluk
verdwijnt.'
Bernie's pech is zo besmettelijk, het lijkt wel toveren. The
Cooler krijgt daardoor, ondanks het soms rauwe realisme in de film, iets van een
sprookje.
'Absoluut. Hier hebben we iemand die zijn hele leven is verteld
dat hij een loser is, en dan, als hij zich door de ogen van een ander bekijkt,
ontdekt dat dat niet zo is. De liefde maakt van hem een winnaar. Maar zoals in
zo veel sprookjes zit er ook een schaduwkant in The Cooler. Ik ben gek op films
als Chinatown, Deliverance en A Clockwork Orange. Films over de onderbuik van de
maatschappij, met personages die hebben geleefd. The Cooler moest de sfeer
hebben van een film noir uit de jaren zeventig. Toen regisseurs nog risico's
durfden te nemen.'
Is dat waarom de seks in de film heel realistisch is
gefilmd?
'Ik heb een verschrikkelijke hekel aan de manier waarop Hollywood
tegenwoordig seks in beeld brengt. De lichamen altijd geposeerd en strategisch
bedekt. Vrouwen die beha's aanhouden tijdens het vrijen en achteraf in een laken
gedrapeerd door de slaapkamer lopen. Kom op zeg! Ik heb de acteurs van tevoren
gezegd dat ik niet zo'n soort film wilde maken. Dit mocht geen televisie worden
. Het moest gewaagd zijn, echt. De eerste keer dat Bernie en Natalie vrijen is
ongemakkelijk, er wordt wat gefriemeld. De tweede keer gaat het al beter, dan
zijn ze zekerder van elkaar.'
Bernie is de spil van de film. Hij had een
zielige sukkel kunnen zijn, maar Macy geeft hem een zekere waardigheid mee.
'Bill Macy is een genre op zich. De loveable loser. Ik schreef de film met hem
in gedachten, had zijn stem in mijn hoofd toen ik de dialogen bedacht. Voor
Bernie is zijn besmettelijke pech niet alleen een last, het geeft hem ook
voldoening. Het is het enige waar hij goed in is. Als hij verliefd wordt op
Natalie en daarom het geluk van anderen niet meer kan breken, neemt hij dat
persoonlijk op. Voelt hij zich gekrenkt in zijn trots.'
Net als Shelly,
die wordt gedwongen zijn oude casino te moderniseren.
'Het is een typisch
Sam Peckinpah-thema. Oude mensen die hun plaats in de groep dreigen te verliezen
, maar die nog niet kunnen opgeven en net als in The Wild Bunch vechtend
tenonder gaan. Zelfs iemand als Shelly, die verschrikkelijke dingen doet, krijgt
zo iets sympathieks. Omdat hij nog leeft volgens een code.'
U voelt enige
verwantschap?
'Zeker. Dat Hollywood het steeds meer op safe speelt, lijkt
erg op de veranderingen in Las Vegas. Geef mij het oude Vegas maar. Het was toen
een ranzige, decadente plaats, maar wel eerlijk. Er werd niet geprobeerd om de
stad te verkopen als iets voor de hele familie. Jonge kinderen kunnen nu in
amusementshallen alvast oefenen voor later. Heel hypocriet. Shelly's casino ligt
in down town Las Vegas, waar veel minder circus en poeha is. Ik hou van de
verlopen chique daar, de oude serveersters met suikerspinkapsels. Het heeft iets
van Fellini. Iedereen ziet er daar apart uit.'
Hoe moest The Cooler
anders worden dan al die andere films die zich in Las Vegas afspelen?
'Las
Vegas-films zijn vaak zo deprimerend. In Leaving Las Vegas of zelfs Casino van
Martin Scorsese zit veel te weinig plezier. Mijn film moest een lofzang zijn op
deze idiote stad. Inclusief alle lelijkheid en ranzigheid, want het mocht ook
niet te gladjes zijn. Daarom gebruikten we veel groentinten. De kleur van het
neon, de dollar en het vilt van de speeltafels. Geelfilters zorgden ervoor dat
de zalen rokerig overkomen, en dankzij speciale belichting lijkt het alsof de
personages telkens uit het donker in beeld stappen. Voor het gokken zelf kozen
we groothoeklenzen en camera's in de tafels, want gek genoeg werd het gokken,
ondanks alle films over Las Vegas, nooit erg dynamisch in beeld gebracht.'
Ik las ergens dat Bernie een beetje op u lijkt.
'Ik heb veel pech gekend,
ook in de familie. Mijn grootmoeder was gokverslaafd en versleet het
familiekapitaal en een handvol echtgenoten. Mijn vader kon geen bedrijf
draaiende houden en werd blind, en mijn moeder moet met een zuurstoftank lopen
omdat ze een Sars-achtige ziekte heeft.'
En u zelf?
'Ik ben geboren
in Zuid-Afrika, moest twee jaar in het leger dienen en werd zo uitgezonden naar
Angola. Daar kreeg ik, als enige van mijn eenheid, malaria. En niet één keer,
maar twee. En toen ik in 1986 voor het eerst naar Amerika vloog werd ik gerold
en was ik al mijn geld kwijt.'
Beschouwd u geboren worden in Zuid-Afrika
ook als pech?
'Toch wel. Ik had in Amerika geboren moeten worden. Ik heb
altijd al filmmaker willen worden en vertrok zodra ik weg kon. Ik was 21 en had
vrijwel geen cent, en het duurde heel lang voordat ik in Amerika een
verblijfsvergunning kreeg. Ondertussen deed ik vanalles om aan geld te komen.
Werkte als ober en in videotheken...
Maar maakte geen commercials of
videoclips.
'Dat is heel lastig als je geen verblijfsvergunning hebt. Ik
bleef scripts schrijven en hopen dat mensen die zouden kopen.'
Zoals uw
script voor Mindhunters, dat binnenkort wordt uitgebracht. De film werd
geregisseerd door Renny Harlin, die de ene na de andere flop aflevert. Over pech
gesproken.
'Ik kon een flinke som geld krijgen voor dat script, en
aangezien ik toen niets had heb ik maar geaccepteerd. Ik wilde zelf regisseren,
maar dat durfden ze niet aan. De volgende keer zal ik zeggen dat ze naar de hel
kunnen lopen. Net als ik deed bij The Cooler. Die wilde ik per se zelf
regisseren. En kijk wat me dat heeft opgeleverd. Er gaan allerlei deuren open.
Ik ben bezig met een winning streak.'
Hoe voelt dat?
'Heel goed. Dat
laat ik niet meer los.'
Onmogelijk, op een gegeven moment staat iemand als
Bernie naast u en legt zijn hand op uw schouder.
'Ik kijk niet achterom,
ik negeer hem. Dit nemen ze me niet meer af.'