Derek Cianfrance over The Light Between Oceans

Cianfrance: ‘Bij deze film moest ik ook veel denken aan mijn eigen vrouw. Twaalf jaar geleden beviel ze van onze eerste zoon. Ik weet nog dat mijn schoonmoeder toen zei: “Onthoud deze dag, want vanaf nu zal je je de rest van je leven ellendig voelen. Omdat de liefde voor je kind alles overheersend zal zijn.”’

Zei uw schoonmoeder dat tegen uw vrouw of tegen u?
‘Ze zei het tegen mij. En ik zie haar punt wel. Mijn ene zoon is dus twaalf en we hebben er nog een van negen. We besteden heel veel tijd aan ze, maar als ze straks het huis uit zijn, wil ik dat ik mijn vrouw nog zie staan. Dat we nog steeds een relatie hebben. Daar gaat deze film ook over. Kan de liefde tussen een man en een vrouw de komst van kinderen overleven.’

De man in The Light Between Oceans heet Tom en wordt gespeeld door Michael Fassbender. Waarom hij?
‘Toen ik bezig was met Blue Valentine zag ik Michael in Hunger en ik weet nog dat ik dacht: wat heerst die gast op het scherm. Omdat hij zo’n geweldig sterke geest heeft. Ik zag hem later als Magneto in X-Men en ik geloofde meteen dat hij met zijn gedachten metaal kan buigen. In mijn film wilde ik laten zien wat er zou gebeuren als Michael zich niet door zijn geest, maar door zijn hart zou laten leiden. Want ik zag Tom als iemand die vastzat in zijn eigen hoofd. Hij heeft de Eerste Wereldoorlog overleefd en zijn brein heeft hem overeind gehouden, maar zijn hart is toen op slot gegaan. Deze film gaat over hoe zijn hart weer opengaat en de vrouw die dat voorelkaar krijgt.’

Die vrouw, Isabel, wordt gespeeld door Alicia Vikander.
‘Ik heb voor Isabel verschillende actrices laten auditeren. Terwijl ik eigenlijk een hekel heb aan audities. Omdat je dan alleen maar ontdekt of iemand goed kan doen alsof. Neem ons twee. Ik zou een fantastische show voor je kunnen opvoeren, maar het zou allemaal onecht kunnen zijn. Dat geldt ook voor acteurs. Als we dan gaan filmen, zie ik dat meteen en heb ik niets aan ze. Ik wil dat mijn acteurs echt zijn. Voor Isabel heb ik toch audities gedaan, omdat ik wilde zien hoe ver de actrices bereid waren zichzelf voor schut te zetten. Even een zijpaadje: ik weet nog dat ik in een overvolle metro in New York stond toen ik het boek van M.L. Stedman uitlas waarop mijn film gebaseerd is. Tegen het einde van dat boek moest ik huilen.’

Tranen in de ogen of echt snikken?
‘De tranen biggelden over mijn wangen. Echt. My face melted. Wat best pijnlijk was tussen al die vreemden in de metro. Want emoties zijn soms gênant. Voor Isabel had ik dus een actrice nodig die niet bang was zichzelf voor schut te zetten. Ken je Spinal Tap? Ik wilde de knop met emoties in deze film helemaal opendraaien naar elf. En Alicia kwam binnen en deed dat. Zij durfde zich helemaal te laten gaan voor mij.’

De andere actrices durfden dat niet?
‘Ook wel, maar lang niet zo als Alicia. En dat bedoel ik als een compliment. Met haar erbij had ik mijn twee gedroomde hoofdrolspelers. En het was prachtig om te zien hoe die twee op de set op elkaar reageerden. Eerst legden ze de lat steeds hoger voor elkaar, maar na verloop van tijd vingen ze elkaar op. Waren ze er voor elkaar als ze vielen. Durfden ze zich voor elkaar voor schut te zetten. Ik zag het gebeuren. En ook de film was getuige van de liefde die tussen hen ontstond.’

Want de twee zijn een paar nu, toch?
‘Inderdaad.’

Was u nooit bang dat hun ontluikende liefde de film zou gaan beheersen?
‘Ik was eigenlijk alleen maar bang dat ik het derde wiel aan de wagen zou worden. Het is al moeilijk genoeg als je met één acteur onenigheid krijgt, maar tegen een koppel leg je het altijd af. Maar dat gebeurde gelukkig nooit.’

Uw Roemeense collega Cristi Puiu vertelde ooit dat de beste momenten in zijn films ongelukjes zijn. Dingen die hij niet heeft verzonnen, maar toevallig gebeuren of ontstaan op de set. Staat u ongelukjes toe?
‘Absoluut. Ik creëer juist situaties waarin het echte leven kan binnendringen. Bij het zoeken naar de juiste locatie heb ik het hele zuidelijk halfrond afgezocht naar de perfecte vuurtoren. Die vond ik uiteindelijk bij Cape Campbell in Nieuw-Zeeland. De vuurtoren stond op zo’n anderhalf uur rijden van de bewoonde wereld. Ik stelde die plek voor aan mijn studio, Dreamworks, en hun eerste reactie was: Onmogelijk. Je bent iedere dag drie uur bezig om alles er naartoe en er weer vandaan te krijgen. Waarop ik voorstelde dat we er dan maar de volle vijf weken zouden blijven zitten. Ook onmogelijk, want dit is een studiofilm en je hebt een crew van zeventig man. Maar ik heb maar twaalf man nodig. En waar zet je dan je green screen neer? Ik gebruik helemaal geen green screen. En wie hangt je licht op? Ik gebruik natuurlijk licht. Uiteindelijk vonden ze het goed als ik ook de acteurs zo gek kreeg. Dus ik belde Michael en vroeg of hij daar vijf weken bij mij wilde komen wonen. Zijn eerste reactie was: nee, dat gaat me te ver. Ik drukte door: maar Michael, jij bent de beste acteur van de wereld. Ik kan je als regisseur niets vertellen wat je niet al weet. Ook zonder mij ben je goed. Ik kan je wel een ervaring bieden. En in die ervaring kunnen we het echte leven vinden.’

En in het echte leven gebeuren ongelukjes.
‘Precies. De beste momenten in een film zijn altijd momenten die niet herhaalbaar zijn. Of dat nou een dialoog is, Michael die een geit melkt, wat de film helemaal niet gehaald heeft, of de scène waarin Alicia zijn snor afscheert.’

Wat wel in de film zit...
‘Het heeft me maanden gekost om de studio ervan te overtuigen dat zij dat echt zelf moest doen. Want ze waren daar bang dat ze hem zou snijden, omdat ze geen professionele snorrenscheerster is.’

U maakt een grapje.
‘Was het maar waar. De studio wilde dat we een nepmesje zouden gebruiken, heel veel scheerschuim op zijn snor zouden smeren en dan in close-up, zodat je niet zou zien wie scheert, zijn snor eraf zouden laten halen door een professional. Ook dat was nog een heel gevecht. Al vonden Michael en Alicia het best. Uiteindelijk mochten we die scène toch doen zoals ik het wil. Iedereen heel gespannen, behalve Michael, want die heeft inmiddels veel vertrouwen in Alicia. Alicia is wel gespannen, omdat iedereen zich er zo tegenaan bemoeid heeft, maar dat is juist goed voor de film, omdat haar personage ook zenuwachtig is op dat moment. Tien minuten later is de snor eraf. Zonder enig probleem. En het is een uniek shot geworden. Ook letterlijk, want zoiets kan je maar één keer doen. Dat is een goed voorbeeld van hoe ik op zoek ben naar momenten die maar één keer kunnen gebeuren. Dat kan trouwens ook na dertig takes zijn, omdat je soms lang moet wachten op dat ene moment.’

U zei net dat u uw acteurs tijdens de opnamen een ervaring wil meegeven. Wat houdt u er eigenlijk zelf aan over?
(denkt even na en dan lachend) ‘Therapie!’