Deze week presenteert de Nederlandse Filmacademie in EYE de eindexamenfilms van 2017. Uitschieter in het programma is coming of age-drama Sirene, dat afgelopen maandag twee keer werd bekroond: met de AVROTROS Scenarioprijs en de KNF-prijs (van de Nederlandse filmjournalisten). Wij spraken met regisseur Zara Dwinger.

Sirene gaat over de vijftienjarige Kay (mooi gespeeld door Thor Braun), die deel uitmaakt van een stoere jongensvriendengroep. Wanneer hij de rustige, zelfverzekerde Melody (Olivia Lonsdale) ontmoet, ontdekt hij echter een heel andere kant van zichzelf. In een reeks eindexamenfilms waarin nogal wat grote gebaren langskomen valt Sirene op door de ingetogen, intieme vertelvorm.

'De puberteit is zo'n unieke periode in je leven,' zegt regisseur Zara Dwinger (1990). 'Je maakt van alles voor het eerst mee, je worstelt met je identiteit. Het is een mooie maar ook heel verwarrende tijd, en daarom heel geschikt om verhalen over te vertellen. Toen scenarist Randy Oost en ik onderzoek deden naar de leefwereld van hedendaagse pubers, kwamen we verschillende verhalen tegen die draaiden om gender. Dat vonden we een interessante invalshoek, want het zet de onzekerheid die pubers toch al voelen extra op scherp.'

Toch voelt Sirene niet als een 'issue-film'. Het genderthema zit er subtiel in verweven.
'Klopt, in eerdere versies van het script was het veel nadrukkelijker. Maar ik wilde dat de film ook een universele kwaliteit zou hebben, dat je als kijker zou gaan terugdenken aan je eigen puberteit, ook als je niet voor hetzelfde dilemma stond als Kay. Ik hou er sowieso van als drama er niet te dik bovenop ligt, als dingen een beetje worden gerelativeerd. Daarom eindigt de film ook met een positieve noot.'

Hoe kijk je zelf naar het eindproduct? Zijn er dingen die je bij een volgende film anders zou aanpakken?
'In het algemeen ben ik erg tevreden. Vooral over het spel van de acteurs, daar zit een bepaalde oprechtheid in, precies zoals ik van tevoren hoopte. Tegelijkertijd is er van alles wat ik nu anders zou doen. Gewoon omdat ik tijdens het maken alweer zoveel heb geleerd. Je ontwikkelt je in deze fase continu, maar bij een project als dit zit je heel lang vast aan de keuzes die je in een vroeg stadium hebt gemaakt. Ik zou nu bijvoorbeeld meer hebben weggelaten, minder verhaal in een halfuur hebben willen proppen. In een goede korte film hoeft eigenlijk helemaal niet zoveel te gebeuren.'

'Op de academie hoor je regelmatig studenten zeggen dat ze niks met Nederlandse films hebben. Dat vind ik nogal stom, want wij maken zelf ook Nederlandse films.'

Zara Dwinger

Wat is het belangrijkste dat je op de filmacademie hebt geleerd?
'Communiceren. Je leert natuurlijk allerlei belangrijke technische dingen, maar het meeste heb ik geleerd door met anderen samen te werken. Bij het maken van een film heb je met zoveel partijen te maken, als je dan langs elkaar heen gaat communiceren, loopt alles in de soep. Film is op zichzelf natuurlijk ook een vorm van communicatie - om een helder verhaal te kunnen vertellen, moet je zelf eerst helder kunnen communiceren.'

Thor Braun en Olivia Lonsdale in Sirene

Heb je ook dingen gemist op de academie?
'Er had misschien meer aandacht mogen zijn voor alternatieve vertelvormen. Je leert op een behoorlijk klassieke manier films maken. Dat zorgt denk ik voor een hoog niveau, maar er zijn natuurlijk zat filmmakers die alle regels aan hun laars lappen en juist daardoor heel interessante dingen creëren. Hoe je zoiets zou moeten doceren, weet ik niet direct. Misschien zou je studenten af en toe een gekke opdracht kunnen geven, bijvoorbeeld: verfilm eens een gedicht.'

Wat vind je eigenlijk van de Nederlandse film?
'Op de academie hoor je regelmatig studenten zeggen dat ze niks met Nederlandse films hebben. Dat vind ik nogal stom, want wij maken zelf ook Nederlandse films, dit is nu eenmaal de traditie waarin we staan. Ik heb zelf geen speciale voorliefde maar zeker ook geen hekel aan Nederlandse films. Er zit ontzettend veel moois tussen. Generaliserend zou je kunnen zeggen dat ze soms wat zwaar op de hand zijn. Ik denk al snel: het mag wel wat luchtiger allemaal. Wat dat betreft ben ik erg enthousiast over een stroming nieuwe filmmakers van mijn eigen leeftijd; mensen als Sam de Jong, Ena Sendijarević en Mees Peijnenburg, die er heel verfrissende, eigenzinnige stijlen op nahouden. Ik vind het een tof idee dat dit een stroming is waar ik straks ook een onderdeel van kan worden.’

Tot en met 1 juli zijn alle eindexamenfilms te bezichtigen tijdens het Keep an Eye Festival in Filmmuseum EYE. Meer over de eindexamenfilms en de studenten lees je hier.

Meer over Sirene