Movies That Matter: ‘Niks doen is voor ons geen optie’

Het filmfestival Movies that Matter in Den Haag draait om films over mensenrechten. Een week voor de openingsavond kreeg het festival te horen dat het niet door kon gaan vanwege het coronavirus. Daarop besloot de organisatie om met een online-editie alsnog van start te gaan. Daarmee is dit het eerste Nederlandse filmfestival dat volledig op deze manier te volgen zal zijn.

Hoe is het allemaal gegaan?
Margje de Koning: ‘De eerste dreun kwam toen president Trump vorige week een reisverbod invoerde. Daardoor konden veel activisten die niet in hun eigen land kunnen wonen of werken, maar wel in Amerika, onmogelijk naar Den Haag komen. Daardoor viel een speciaal voor hun gemaakt programma weg, dat was wel even drie keer slikken. Toen premier Rutte vorige week aankondigde dat niet meer dan honderd mensen tegelijkertijd samen konden komen, viel het doek definitief. We zijn een festival van de ontmoeting, met als essentieel belang dat je met elkaar kunt praten over de aanleiding of de boodschap van een film. Door het verbod was er ook geen mogelijkheid meer voor verdiepingsgesprekken, debatten, paneldiscussies en ontmoetingen. Met het wegvallen van deze unique selling points bloedde mijn hart echt. Toen die teleurstelling was verwerkt, schakelden we om: wat voor mogelijkheden liggen er online?’

En wat leverde dat op?
‘Tot mijn verbazing hebben wij uiteindelijk achttien grote speelfilms kunnen krijgen. Daarin zijn de producenten, distributeurs en filmmakers ontzettend meewerkend geweest. Het team heeft er krankzinnig hard aan gewerkt, van enorm veel vertaalwerk tot aan skype-interviews met de filmmakers en activisten over hun inspirerende werk. Ik hoop dat bezoekers naar de site komen om die bijzondere verhalen alsnog te lezen. Zelf ben ik ook trots dat de jury’s doorgaan. Maandag overleggen zij online met elkaar en de winnaars worden woensdag 25 maart bekend gemaakt. Dit doen we om de filmmakers een hart onder de riem te steken, want er is ook prijzengeld aan verbonden. Kijk, deze situatie is voor ons als festival niet leuk, maar voor filmmakers, producenten, distribiteurs en filmhuizen is het een totale ramp. Niks doen is voor ons geen optie.’

Welke film moeten we als eerste gaan streamen?
‘Lamentations of Judas. Die is alleen dit weekend te streamen en het is een meesterwerk. Een van de meest intelligente, controversiële en beeldschone films die ik ken. Hij gaat over Congolese zwarte soldaten die terugkijken op hoe zij vochten aan de kant van de witte inwoners van Zuid-Afrika. Het is een film over vergeving, dat je als jong persoon keuzes kan maken die niet de verstandigste zijn, gekoppeld aan het verhaal van Judas. Want waren zij nou Judassen of niet? En dat is op zo’n respectvolle, mooie manier gedaan. Het zet aan tot denken, en dat vind ik goede cinema.

Een andere aanrader is echt een festival favorite, 143 Sahara Street, over Malika, een innemende vrouw met een klein winkeltje midden in de uitgestrekte Algerijnse Sahara. Daar ontvangt zij de meest uiteenlopende gasten en biedt ze onderdak en vooral een luisterend oor. Chauffeurs, muzikanten en onverstaanbare toeristen, iedereen komt voorbij, en daarmee eigenlijk ook het leven zelf. Een pareltje. Zeker geen zware kost, maar juist een ontzettend fijne ervaring.'

Wat wilt u tot slot meegeven aan de aankomende festivals?
‘Vogel uit hoe je online debatten het best kunt vormgeven en bedenk manieren om samen film te kunnen kijken. Denk ook na over hoe je met een internationaal panel aan de slag kunt, ondanks tijdsverschillen. En probeer slim te onderhandelen over welke films er gedraaid worden, zoals bijvoorbeeld een exclusief weekend voor wereldpremières. Als industrie moeten we nu ook initiatief tonen: festivals zijn leuk, maar zonder mooie films ben je nergens.’