Undone is een indrukwekkende animatieserie voor volwassenen waarin een jonge vrouw de dood van haar vader ongedaan probeert te maken. De Nederlandse animator en schilder Hisko Hulsing deed de regie.

De 28-jarige Alma, werkzaam op een kinderdagverblijf in San Antonio, slaapwandelt ontevreden door haar monotone leventje totdat ze een auto-ongeluk krijgt dat haar bijna fataal wordt. Wanneer Alma uit haar coma ontwaakt in het ziekenhuis krijgt ze bezoek van haar overleden vader. Hij was een theoretisch natuurkundige die jaren geleden omkwam bij een ongeluk. Vanaf dat moment ontdekt Alma dat ze losstaat van realiteit, ruimte en lineaire tijdsbeleving. Met de hulp van haar vader leert ze met haar krachten om te gaan, zodat ze kan reizen door de tijd om zijn dood ongedaan te maken.

Dat is in een notendop de premisse van de indrukwekkende achtdelige animatieserie Undone van showrunners Kate Purdy en Raphael Bob-Waksberg, die eerder BoJack Horseman maakten. De Nederlandse animator en schilder Hisko Hulsing regisseerde de serie en was tevens de production designer.

'Drieënhalf jaar geleden werd ik door de producenten benaderd op een festival in Berkeley waar ik jurylid was,' vertelt Hulsing (1971) telefonisch. 'Ze hadden Kurt Cobain: Montage of Heck gezien, waarvoor ik de animatiesequenties gemaakt had, en vonden de stijl van mijn olieverfschilderijen goed passen bij het verhaal van Undone. Tijdens een ontbijt pitchten ze de serie. Het waren goede scripts, heel emotioneel, maar ook met humor. Omdat het verhaal serieus was, gericht op volwassenen, dacht ik dat we niet met een volledig geanimeerde stijl zouden wegkomen. Toen heb ik voorgesteld om te rotoscopen.'

'Als acteurs in Hollywood een film maken, zitten ze normaal gesproken twee uur te wachten voordat ze weer tien minuten iets kunnen opnemen. Hier lag het tempo veel hoger.'

Hisko Hulsing

Een enorm samenwerkingsproject

Undone is de eerste televisieserie die volledig met rotoscoopanimatietechniek is gemaakt. Bij deze techniek worden als eerste de scènes met de acteurs opgenomen. Daarna wordt de aflevering gemonteerd en trekken animatoren de liveactionopnames frame voor frame over met een digitaal potlood. 'Bij rotoscopen dient de liveaction om alle micro-expressies van de acteurs goed vast te kunnen leggen,' vertelt Hulsing. Vervolgens worden de achtergronden getekend, het beeld ingekleurd en de schaduwen beschilderd. 'Ik ben zeven keer op en neer gevlogen tussen Amsterdam en Los Angeles om in Hollywood de acteurs te regisseren. De set zag eruit zoals die in Dogville van Lars von Trier: een studio waar tape op de grond aangeeft waar dingen horen te staan. Verder zijn alleen camera's, belichting en een prop aanwezig, bijvoorbeeld een stoel of een tafel, als daar interactie mee is.'

Alle shots zijn van tevoren vastgelegd in storyboards. Vervolgens werden de ruimtes waarin het verhaal zich afspeelt en de plattegronden daarvan ontworpen. Dat gebeurde allemaal bij productiehuis Submarine in Amsterdam. Hulsing: 'Zo kunnen we op de set alles precies uitmeten en markeren, zodat de personages niet per ongeluk door de muren lopen.' Het rotoscopen werd gedaan in Austin, Texas, terwijl de animaties zijn afgewerkt in Amsterdam. 'Het was een enorm samenwerkingsproject. In totaal hebben zo'n 150 mensen meegewerkt aan deze productie, waarvan negentig bij Submarine. Allemaal erg goede tekenaars, animatoren en producenten die hier gewoon een Hollywoodserie hebben gemaakt.'

Alma (Rosa Salazar) en haar vader (Bob Odenkirk) in Undone

De kijker bepaalt

Normaliter maakt Hulsing alle olieverfschilderijen die als achtergronden dienen, maar dat was bij Undone vanwege zijn regisseurstaken onmogelijk. Daarom trainde hij een team van negen schilders om in zijn stijl te werken. De schilderachtige achtergronden van Undone en de animatie versterken de dromerige, surreële sfeer van het verhaal. Dagelijkse taferelen en surrealistische scènes vloeien soepel in elkaar over. Bijvoorbeeld wanneer Alma de grip op de realiteit verliest, begint het uitzicht van haar ziekenhuiskamer te bewegen, alsof ze in een voertuig zit. Het is exemplarisch voor de stijl van Undone, die toont wat de meerwaarde van animatie kan zijn.

'In het begin was er discussie of we verschillende stijlen moesten gebruiken om het onderscheid tussen droom, hallucinatie, realiteit, verleden en toekomst aan te geven,' licht Hulsing toe. 'Ik wilde dat je dit onderscheid niet zou zien. Nu zijn ook de realistische scènes een beetje verdacht, omdat ze allemaal getekend zijn. Alles gebeurt echt, omdat we in het verhaal volledig met Alma meegaan. Zij weet zeker dat ze dit allemaal meemaakt, maar of dat werkelijk zo is of dat Alma schizofreen is, mag de kijker zelf bepalen.'

Angstaanjagend goed

Alma ziet zichzelf als een gebroken persoon, iemand die niet in staat is relaties te onderhouden. Ze heeft een pittig karakter, maar ook een destructieve kant. Een rol met veel emoties die overtuigend wordt vertolkt door Rosa Salazar (Alita: Battle Angel). Hoewel Hulsing niet betrokken was bij de casting is hij erg blij met hoofdrolspelers Salazar en Bob Odenkirk (Better Call Saul), die haar vader speelt. 'Rosa is een enorm goede actrice. Als acteurs in Hollywood een film maken, zitten ze normaal gesproken twee uur te wachten voordat ze weer tien minuten iets kunnen opnemen. Hier lag het tempo veel hoger. De lichtwisselingen tussen de scènes gingen erg snel, dus de acteurs hadden het gevoel dat ze twaalf uur per dag aan het toneelspelen waren. Dat is zwaar, maar ook heel leuk. Rosa heeft echt alles gegeven.'

'De scripts verlopen niet lineair, er wordt voortdurend heen en weer gesprongen in de tijd. Toch weet Rosa precies waar ze is in het verhaal, en wat haar emotionele toestand moet zijn. De derde dag namen we een ziekenhuisbedscène op. Tussen de takes door bekeek Rosa kattenfilmpjes op haar telefoon en zat ze te lachen. Op het moment dat er "actie" werd geroepen, rolde op exact het juiste moment een traan uit haar ogen. Elke keer. Dat is bijna angstaanjagend goed.'

Undone is vanaf 13 september te zien op Amazon Prime Video

Meer over Undone/Hisko Hulsing