'Baron noir is geen serie over politiek, maar een serie over Frankrijk'

Rickwaert pendelt constant tussen Duinkerke en Parijs. Waarom hebt u, naast Parijs, gekozen voor het noorden van Frankrijk als decor?
Benzekri: ‘Ten eerste omdat het visueel heel mooi is. Fabrieken, grijze luchten, het strand, de zee. En het is van oudsher een cruciale regio voor links. Rickwaert is een ouderwetse socialist, die is opgeklommen via de vakbonden. In het eerste seizoen zien we hoe de macht verschuift van zulke figuren naar de nieuwe generatie socialistische leiders. Amélie Dorendeu is zo iemand: afkomstig uit een bourgeoismilieu en ze zat op een elite-universiteit. Dorendeu is Macron avant Macron. Want Baron noir startte in 2016 en Macron werd president in 2017. Macron was lid van de Parti Socialiste en werkte voor Hollande, maar hij is helemaal geen socialist. Dat geldt ook voor Dorendeu. Een politicus als Dorendeu of Macron heeft geen enkele connectie met het volkse milieu van Rickwaert dat we in Baron noir laten zien.’

Rickwaert verandert van een idealist in een strateeg, om niet te zeggen een manipulator. Is dat wat de politiek met de mensen doet?
‘In de politiek moet je beide hebben: idealen en een strategie. Met uitsluitend idealen steven je af op grote teleurstellingen en bereik je meestal niks. Je moet onderhandelen met andere mensen met andere belangen, anders breng je nooit iets tot stand in de politiek. Dan blijven de ideeën steken in je hoofd, in je verbeelding, terwijl het doel van politiek is om ze naar de werkelijkheid te vertalen. Dat doe je met pijnlijke maar noodzakelijke compromissen. Maar er zijn ook compromissen waarbij je te ver afdrijft van waar het om was begonnen. En je kunt verstrikt raken in je eigen strategie. Dat overkomt Rickwaert meer dan eens.’

Is Baron noir de serie van een linkse schrijver?
‘Het gaat over maatschappelijke thema’s die ik belangrijk vind. De banlieue, de multiculturele samenleving, het belang van onderwijs. Zonder goed onderwijs is er geen gelijkheid. Rickwaert is een jongen uit de arbeidersklasse. Hij belichaamt wat links is voor mij: emancipatie. Dat je je kunt losmaken van je milieu – in sociaal, cultureel en economisch opzicht. Daarom spreekt hij in het parlement in een overall. Dat is geïnspireerd op de communist Patrice Carvalho, arbeiderszoon, die na zijn verkiezing in 1997 het parlement betrad in een overall.’

De serie zit vol virtuoze, opzwepende toespraken, terwijl er in de coulissen straattaal gesproken wordt.
‘Daar houd ik van. Dat is voor mij één groot spel. De spanning tussen privé en openbaar, tussen het intieme en de presentatie naar buiten. Via taal kun je bovendien laten zien dat politici mannen en vrouwen zijn zoals wij. Ik denk steeds: waarin is dit personage een mens en niet alleen een stel hersens? Die vraag stel ik me voordat ik een scène schrijf.’

Hebt u bepaalde zaken bewust anders willen doen dan in House of Cards?
‘Het eerste seizoen vond ik erg goed, maar ik ben afgehaakt in het tweede seizoen, op het moment dat Kevin Spacey de journaliste vermoordt in het metrostation. Toen vond ik dat de serie ontspoorde. Ik vond het ook te eenzijdig cynisch, terwijl wij in Baron noir juist een evenwicht zoeken. Wat ik heb gezien in de politiek is een mix van cynisme en idealisme, vaak in dezelfde mensen. Er zijn geen bad guys en good guys. Die twee kanten, licht en donker, zitten in dezelfde persoon. Dat is de kracht van series als The Sopranos, Dexter en Breaking Bad. Mijn grote voorbeeld was vooral The Sopranos. Dat is eigenlijk geen serie over de maffia, maar over Amerika, net zoals Baron noir geen serie is over politiek, maar een serie over Frankrijk.’

U zat jarenlang in de politiek, onder meer als beleidsmedewerker van de linkse politicus Jean-Luc Mélenchon, toen nog actief binnen de Parti Socialiste, later richtte hij de partij La France Insoumise op. In 2007 stopte u ermee. Was u teleurgesteld?
‘Ik was al op mijn zestiende begonnen. Toen ik stopte, was ik al twintig jaar politiek actief. Ik had zin in iets anders. En ik was niet meer zo vurig als toen ik begon. Maar teleurgesteld, nee. De politiek heeft me veel gebracht en veel geleerd. Dus ik wil niet in de soep spugen, zoals we in Frankrijk zeggen. De serie die ik heb geschreven, weerspiegelt alle liefde die ik nog steeds heb voor de politiek, en het respect dat ik nog steeds heb voor de mensen die politiek bedrijven. Maar ik zag het me niet mijn hele leven doen. Een vriend van mij, een parlementslid, zei tegen me: je bent er waarschijnlijk te romantisch voor.’

Als je ziet hoe Amélie Dorendeu in het tweede seizoen voor het presidentschap strijdt, denk je: waarom is die er in het echt niet, een vrouwelijke president van Frankrijk?
‘Voor mij is de strijd van vrouwen de belangrijkste factor in het voortschrijden van de beschaving. Hoe verder die strijd vordert, hoe verder ook de beschaving komt. En we zijn er nog niet. In Frankrijk is macht sinds De Gaulle een heel autoritair, verticaal begrip, wat de noordelijke landen veel minder hebben. Het staatshoofd is onze vader. Dat is het probleem. Een vader is geen moeder. Maar nu, in de coronacrisis, wie houden de economie draaiende? Veel vrouwen.’

Toch heeft ze een man nodig om de stap echt te durven zetten: Rickwaert. Maar daarna groeit ze in haar nieuwe rol.
‘Dat is heel interessant. Ik heb dat bij veel vrouwen gezien. Ze staan zichzelf vaak niet toe om die sprong te wagen, in het begin. Maar als ze het eenmaal gedaan hebben, zijn ze niet meer te stoppen.’

Hebt u veel reacties gekregen vanuit de politieke wereld?
‘Enorm veel. Vaak zeggen ze: dit is echt wat we meemaken. Anderen zeggen: ah, ik ga een idee van jou gebruiken. Dus het is vriendschappelijk. En dat is interessant. Dat politici zo sympathiek reageren, bewijst dat ze niet verdorven zijn.’