Brakhage kijken is soms afzien

The Text of Light-verzamelprogramma

Kevin Toma ,

De films van Stan Brakhage worden slechts zelden vertoond. Genoeg reden om tijdens het festival een keer te gaan kijken naar een van de verzamelprogramma's. Maar wees gewaarschuwd!

Menig filmstudent kijkt ernaar uit: de retrospectieven van het oeuvre van de experimentele cineast Stan Brakhage. Tien verzamelprogramma's met films waar je tijdens college zovaak over gehoord hebt. Mothlight, The Text of Light, en nog veel meer. Celluloid-gekras, 24 schilderijtjes per seconde: de verhalen van de traditionele cinema zijn rigoreus ingeruild voor visuele muziekstukken. Sommige zijn slechts twee minuten lang; andere hebben de lengte van een speelfilm. Zoals The Text of Light, waarin zeventig minuten lang de lichtval in een glazen asbak wordt onderzocht. In Rotterdam krijg je eindelijk de kans die muziek ook te zien. Maar zou je dat nou wel doen?

De meeste films van Brakhage zijn zwijgend, omdat 'akoestische' muziek het ritme van de beelden alleen maar zou verstoren. Wat telt is het scherm: de kleuren, het licht, de beweging. Maar in Rotterdam zit de zaal al snel vol festivalbezoekers met honger en slaap, een druk schema of te weinig geduld om een compleet Brakhage-programma uit te zitten . Bovendien hoor je elk tinkelend oorbelletje, en natuurlijk ook je buurman die , ondanks alle goede wil, na tien minuten in slaap is gevallen. En met een beetje pech zijn ze nogal rumoerig in de projectieruimte, of staan de zaalwachten gezellig bij de ingang te keuvelen.

Bij Brakhage merk je goed dat elke film feitelijk pas in de zaal ontstaat.
Klinkt misschien wat zeurderig. De borrelende maag in rij 8 drukt onvermijdelijk zijn stempel op een kwetsbare, enerverende film als The Text of Light. Wat een onvergetelijke ervaring zou kunnen zijn, wordt zo een aanslag op het uithoudingsvermogen.

Misschien is Brakhage beter geschikt voor de thuisbioscoop. Gelukkig zijn er via de import video's met zijn werk verkrijgbaar, en het kwaliteitslabel Criterion komt binnenkort met een dvd-uitgave. Wil je uit eerbied voor de meester toch alles op het witte doek zien, neem dan stiekem je walkman mee. Genoeg muziek die prima past bij al die prachtige composities. Maar niet te hard te luisteren natuurlijk.