Ouders die hun kinderen dezer dagen meenemen naar een grote winterfilm zoals Lord of the Rings II en Harry Potter II, doorlopen een onontkoombare route - in meer dan één opzicht. Met de kaartjes op zak meteen doorstoten naar de filmzaal is er niet meer bij, zeker niet in de nieuwe of vernieuwde bioscopen van Pathé, met afstand de grootste bioscoopexploitant in Nederland. Eerst leidt Pathé hen dwingend langs een balie met louter mega-versnaperingen: halve liters Cola, emmers vol popcorn. Nog eens vele euro's lichter bereikt het gezin het witte doek.
Bovendien moeten vader en moeder er tegenwoordig snel bij zijn. Films, zelfs grote publiekstrekkers, draaien steeds korter, in de bioscopen, beaamt Pathé-directeur Lauge Nielsen. 'De bezoekersaantallen lopen veel sneller terug dan vroeger. In de derde week is de bodem al bereikt.' Potentiële publiekstrekkers worden via tv-reclame landelijk aangeprezen, en gaan bij de grote exploitanten zoals Pathé ook meteen landelijk in première. 'Zo krijgen onze klanten veel sneller veel meer informatie over films.'
Naar de film gaan lijkt tegenwoordig net zoveel op een avondje uit als een bezoek aan McDonald's: dat is de prijs van de groei bij de bioscopen, die branchevereniging NFC dinsdag bekendmaakte. Het aantal verkochte kaartjes steeg vorig jaar licht , van 23,8 naar 24 miljoen. De omzet nam harder toe, met 5 procent tot 156 miljoen euro. Bezien over de afgelopen tien jaar zijn deze NFC-cijfers nog indrukwekkender: de omzet steeg sinds 1992 met 83 procent, de kaartverkoop met 51 procent. Conclusie voor ouders die zich nog de aftandse filmzalen uit hun eigen jeugd herinneren: de bioscoop, nog maar onlangs dood verklaard, is helemaal terug van weggeweest.
Dwingend of niet, de gang naar met name de zalen van Pathé is er dan ook een stuk plezieriger op geworden. De marktleider , goed voor zo'n 35 procent van de Nederlandse bioscoopbezoekers, verwent hen tegenwoordig met grote doeken, ruime stoelen en geluid van topkwaliteit. Toch blijft Nielsen voorzichtig.
'Het gaat de goede kant op, maar we moeten nog wel een breder publiek bereiken', zegt de Pathé-topman. Verrassend genoeg registreren de NFC-gegevens de grootste groei - 50 procent sinds 1998 - onder ouderen tussen de 40 en 70 jaar. Een vertekening, denkt Nielsen, doordat de NFC jongeren verdeelt over twee leeftijdsgroepen: van 4 tot 19 jaar en van 20 tot 39 jaar. 'Zeker tweederde van die 24 miljoen kaartjes wordt gekocht door mensen tussen de 15 en 25.' Daarom concentreert Pathé zijn marketing-inspanningen op andere doelgroepen. Met '50-plus'-voorstellingen tegen gereduceerde prijzen, om vier uur 's middags. En met ochtendvoorstellingen voor half geld, bedoeld voor mensen met een laag inkomen.
Al dit marketing-geweld brengt de
gesubsidieerde art movie in de verdrukking, stelt Gerard Huisman van Contact
Film, distributeur van kunstzinnige films. Doordat het geld sneller verdiend
moet worden, vertonen de grote bioscopen de echte kaskrakers tegenwoordig in
meerdere zalen tegelijk. Voor veel andere mainstream-films hebben zij geen
ruimte meer. Die stromen door naar de art houses, die ook wel eens een klapper
willen maken.
Huisman: 'Eloge de l'Amour, de nieuwste film van Jean-
Luc Godard, kreeg unaniem lovende recensies, maar we hebben hem maar heel
moeizaam aan de man kunnen brengen.' Dat komt, zegt hij, omdat de filmhuizen van
hun subsidies steeds vaker commerciële films aankopen. De reden volgens Huisman
: 'Gemeenten draaien de subsidie terug, en de Melkert-banen waarmee de
filmhuizen hun loketten bemannen, worden wellicht afgeschaft.'