'De eerste Japanse speelfilm die volledig in Polen is opgenomen,' roept de voice-over enthousiast. Natuurlijk heeft hij het over Avalon, het virtual reality-drama waarvoor anime-meester Mamoru Oshii (Ghost in the Shell, Pat Labor) voor één keer met (Poolse) acteurs van vlees en bloed aan de slag ging - in de straten van Warschau en ruïnes op het Poolse platteland, met medewerking van het Poolse leger en het Warschaus symfonieorkest. Waarom zo nodig Polen? Had het futuristisch verhaal van gamespeelster Ash, die zich steeds meer verliest in haar geliefde computerspel, zich niet net zo goed tegen een Japans decor af kunnen spelen? Oshii: 'In Japan kun je geen film maken over de verloren toekomst.'

Een fascinerende maar ook vage uitspraak, die Oshii doet in de meer dan een uur durende documentaire Gates of Avalon, een van de drie lange, enthousiasmerende featurettes op de Avalon-dubbelaar. Misschien bedoelt hij dat Japan het stadium van Avalon allang gepasseerd is, terwijl in Polen het verval van de werkelijkheid (van de toekomst) nog in volle gang is. Misschien ook niet . Oshii, die zijn film naar eigen zeggen eerder maakte uit hekel voor Japan dan uit liefde voor Polen, is geen verbaal talent. Dat blijkt vooral ook uit de communicatieproblemen tussen hem en zijn cast, die niet helemaal op de taalbarrière teruggevoerd kunnen worden. De acteurs kunnen vaak de logica van het script niet volgen, snappen bijvoorbeeld niet waarom Ash' hond opeens verdwijnt. Oshii betreurt dit gebrek aan wederzijds begrip. Wanneer hem in het interview op schijf twee wordt gevraagd wat een regisseur is, antwoordt hij: ' Een heel eenzaam iemand.'

Toch is het maken van Avalon niet alleen maar kommer en kwel geweest, als je Gates of Avalon en het videodagboek Days of Avalon mag geloven. 'Ik ben erg ontroerd,'zegt Oshii na het filmen van een scène waarin een Russische legerhelicopter van het type Mill U2 Hind is ingezet. ' Alleen al voor de Hind was het goed dat we hier waren.' En bij de straatrevolte , waar verschillende tanks door de straten van Warschau denderen: 'Het is als in een oorlogsfilm. Mijn hart bonkt. (...) Een getekende tank stelt niets voor naast een echte. Ik ben verliefd geworden. Ik had tranen in mijn ogen toen ik de tank zag vertrekken.'

Nog meer ontroering tijdens de surpriseparty die de crew organiseert voor een jarige Oshii. De verlegen Japanner weet niet hoe hij moet kijken bij het Pools verjaardagslied dat voor hem gezongen wordt. Maar het meeste plezier heeft Oshii toch tijdens de postproductie beleefd, waarbij vrijwel elk in Polen geschoten fragment tot in de details digitaal werd nabewerkt. Kleur, contrast, scherpte en korreligheid, niets bleef bij het oude. Het moesten beelden worden die 'volledig van de werkelijkheid zijn afgesneden'. De animatiekunstenaar in Oshii kwam achter de computer weer naar boven. 'Ik kreeg er niet genoeg van', zegt hij in Gates of Avalon. 'Digitaal is synoniem met kunstmatig. Het voert de film naar poëzie en emotie.'

Behalve de twee docu's en het interview met Oshii vind je op het tweede schijfje ook een gesprek met componist Kenji Kawai (die zijn vertrouwde synthesizergeluid in Avalon inruilde voor passende Kieslowski-bombast), en een featurette over de belangrijkste special effects. Meer dan genoeg om Avalon (nog) beter te leren waarderen. Beeld en geluid van de film zijn adembenemend.

Al met al is deze dubbel-dvd een prachtige herkansing voor een meesterwerk dat in de Nederlandse theaters nauwelijks te zien was. Wie toch nog niet tevreden is, kan op internet zoeken naar de Franse 'collectors edition', met onder meer storyboards en een masterclass door de regisseur.

Beeldformaat: 1.85:1 ( anamorphic widescreen)
Geluidsformaat: Dolby 5.1 DTS 5.1 (Pools en Frans)
Ondertiteling: Nederlands
Duur: 106 minuten (hoofdfilm)
Distributeur: A-Film Home Entertainment