De feiten
Geboren: 11 september 1940, Newark, New
Jersey (Verenigde Staten) als Brian Russell De Palma.
Actief als: regisseur, schrijver, producer, acteur, editor, cameraman.
Eerste film: Murder à la Mod (1968), De Palma's eerste langere film na een reeks korte films ; wordt wel omschreven als een 'low budget hommage aan Hitchcock'.
Prijzen: De Palma heeft diverse nominaties op zijn naam staan, bij de Césars bijvoorbeeld, maar bekroond werd hij zelden. De belangrijkste prijs die hij ontving, was de Zilveren Beer op het filmfestival van Berlijn in 1969 voor Greetings.
Beste film
Carrie (1976) is één van de
beste Stephen King-verfilmingen, maar een typischer De Palma-film is de
politieke thriller Blow Out (1981), een hommage aan Antonioni's Blow-Up. Een
combinatie van virtuoos camerawerk, een ingewikkelde plot en morsige romantiek,
met een uitstekende John Travolta. Ook zien: Dressed to Kill (1980), Scarface (
1983), The Untouchables (1987), Carlito's Way (1993).
Slechtste
film
The Bonfire of the Vanities (1990), mislukte en geflopte
verfilming van het gelijknamige boek van Tom Wolfe; De Palma's versie is
rommeliger, oppervlakkiger, minder bijtend en een stuk minder subtiel. In het
fantastische boek The Devil's Candy van Julie Salamon, over de totstandkoming
van de film, is te lezen waarom het zo'n mislukking werd: onder meer door de
verregaande bemoeienis van de filmstudio en een aaneenschakeling van verkeerde
keuzes.
Handelsmerk
Vanwege de onmiskenbare invloed
van Hitchcock op zijn werk, wordt De Palma vaak afgedaan als diens epigoon. Ten
onrechte, want De Palma heeft wel degelijk een eigen stijl. Hij imponeert graag
met technische virtuositeit, zoals de openingsscène van Snake Eyes, een lang,
onafgebroken shot waarin de Steadicam de onrustige hoofdrolspeler Nicolas Cage
volgt in en rond een zaal waar een bokswedstrijd plaatsvindt. Het camerawerk en
de montage zijn vaak opvallend; zo gebruikt hij vaak 360 graden draaiende camera
's en technieken als splitscreen en slow motion. Typerend voor De Palma is ook
de grote hoeveelheid bloederig geweld in zijn films, bijvoorbeeld in de lange
shoot out-scène aan het eind van Scarface. De invloed van Hitchcock is het
duidelijkst in films als Obsession en Body Double, die geënt zijn op Hitchcock-
klassiekers als Vertigo en Rear Window. Maar De Palma gaat meestal net iets
verder dan zijn grote voorbeeld: meer expliciete seks, meer geweld, meer
plotwendingen. Een ander verschil is De Palma's fascinatie voor de minder
verheffende kant van de Amerikaanse samenleving: goedkope horror, ranzige porno
, voyeurisme en corruptie.
De Palma over De Palma
'Voor ik films ging maken, ontwierp en bouwde ik computers. Daar was ik
behoorlijk goed in. Toen ik eind jaren vijftig naar New York kwam, was er veel
opwinding over Europese films - de Franse Nouvelle Vague, de Britten, de
Italianen... Ik zag veel daarvan en film werd een grote interesse. Door mijn
technische achtergrond voelde ik mij niet geïntimideerd door camera's. Daar wist
ik genoeg van. Dus sprong ik in het diepe zonder precies te weten waar ik
terecht zou komen, en ben ermee door gegaan.'
(briandepalma.online.fr,
2001)
'Ze beschuldigen mij er wel eens van dezelfde cameraposities te
gebruiken als Hitchcock, maar het punt is: hij vond in verschillende situaties
meestal de beste plek voor de camera. Hitchcock is voor mij als grammatica. Je
kunt wel de camera op een andere plek zetten, maar dat zal dan niet de beste
plek zijn. Daar is hij twintig of dertig jaar geleden al achter gekomen. Als je
net zo'n scène hebt, ben je wel bijna gedwongen om hetzelfde camerastandpunt te
gebruiken, omdat dat de meest dramatische hoek is. Hitchcock gebruikte zelf
dezelfde camerastandpunten ook wel vijf of zes keer, en niemand beschuldigde hem
ervan onorigineel te zijn.
(Films In Review, 1978)
'Ik wilde de film beginnen met alleen maar de credits in witte letters, geprojecteerd over de eerste scène. Herrmann vond dat waardeloos. Ik vroeg wat er mis mee was. Hij zei: "Er gebeurt de eerste veertig minuten helemaal niets in deze film!" Ik legde uit dat dat juist de bedoeling was, à la Psycho, waarin de moord ook pas na veertig minuten plaatsvindt. Toen schreeuwde hij me toe: "Jij bent Hitchcock niet, voor Hitchcock willen ze wel wachten!" En daar had hij natuurlijk gelijk in. Als het een film van Hitchcock is, weet je dat er iets gaat gebeuren.' (over het werken met Hitchcock-componist Bernard Herrmann aan de film Sisters, Filmmakers Newsletter, 1973)
'Het systeem in Hollywood is niet bepaald
gunstig voor creatieve filmmakers. Het is moeilijk geworden om originele films
te maken. De filmstudio's willen alleen maar hun successen herhalen. Kijk naar
Sam Raimi, een heel talentvolle regisseur, die nu Spiderman 2 moet gaan maken.
Ik kan niets stompzinnigers bedenken dan dat. Toen Tom Cruise mij benaderde met
de vraag of we Mission Impossible 2 konden maken, verklaarde ik hem voor gek.
Waarom zou je zoiets twee keer willen doen? Is er een andere reden dan geld?
Zitten we in dit vak voor het geld?'
(Latino Review, 2002)
'Het is
niet zo dat ik met opzet dingen in mijn films stop die mensen pas bij de tweede
keer kijken opvallen. Het gaat erom dat je het beeld probeert te vullen met zo
veel mogelijk emotionele en visuele informatie. De kijkers zijn daar helaas
slecht in getraind, de afgelopen decennia, met de programma's die op tv te zien
zijn, de stijl van MTV... Ze zijn er niet aan gewend om naar het grote scherm te
kijken en het allemaal over zich heen te laten komen. Als er niet iemand is die
alles uitlegt, weten ze niet waar ze aan toe zijn. Ze zijn het vermogen kwijt
om de beelden het verhaal te laten vertellen. Bij mij zit het frame meestal vol
met dingen die metaforisch bedoeld zijn, of met visuele hints, die veel mensen
de eerste keer niet zien.'
(fanwebsite Le Paradis, 2002)