Een opvallend a-politieke film werd World Trade Center, de nieuwe film van Oliver Stone die deze week in première gaat. Multimedia-portret van een regisseur die meestal juist de controverse opzoekt. 'Misschien is het hoogmoedig om zulke grote onderwerpen aan te pakken. Maar als ik kleine onderwerpen zou aanpakken, zou ik net zo goed van hoogmoed beschuldigd worden.'

De feiten
Geboren: 15 september 1946, New York ( Verenigde Staten) als William Oliver Stone.

Actief als: regisseur, producer, schrijver, acteur, editor, cameraman.

Eerste film: de korte film Last Year in Viet Nam (1971); eerste lange speelfilm: Seizure (1974). Doorbraakfilm: Platoon (1986).

Prijzen: Oscars in 1979 voor Midnight Express (beste bewerkte scenario), in 1987 voor Platoon (beste regisseur), in 1990 voor Born on the Fourth of July (beste regisseur); Oscarnominaties voor JFK en Nixon; Golden Globes in 1979 voor Midnight Express (scenario), in 1987 voor Platoon, in 1990 voor Born on the Fourth of July en in 1992 voor JFK; Zilveren Beer op het filmfestival van Berlijn in 1987 voor Platoon; Directors Guild Awards in 1987 voor Platoon en in 1990 voor Born on the Fourth of July; BAFTA in 1988 voor Platoon (beste regie); Speciale Juryprijs op het filmfestival van Venetië in 1994 voor Natural Born Killers; Writers Guild of America Award in 1979 voor het scenario van Midnight Express.

Beste film
Het eerste deel in Stone's Vietnamtrilogie, Platoon (1986) is ook het beste. Eén van de invloedrijkste moderne oorlogsfilms, een indringende, realistisch overkomende blik op de oorlog vanuit het perspectief van de soldaten. Ook zien: Salvador (1986), JFK (1991).

Slechtste film
In het simplistische en saaie Alexander (2004) is Alexander de Grote onbedoeld een schertsfiguur die niet serieus te nemen is; de door critici de grond in geschreven film flopte in Amerika, maar haalde wereldwijd nog zo'n 167 miljoen dollar binnen.

Handelsmerk
Controverse is het woord dat het meest voor de hand ligt bij Oliver Stone, die er een groot genoegen in lijkt te scheppen om zo veel mogelijk kijkers tegen de haren in te strijken. Hij neemt de gevoeligste onderwerpen uit de Amerikaanse actualiteit of geschiedenis bij de kop en probeert de filmbezoeker van zijn eigenzinnige visie te overtuigen. Zijn films over Vietnam, de moord op John F. Kennedy, het presidentschap van Richard Nixon en geweldsverheerlijking in de media (Natural Born Killers) lokten heftige reacties uit van voor- en tegenstanders. Opvallend is in deze films dat Stone de kijker met een bombardement aan snel gemonteerde beelden van zijn gelijk probeert te overtuigen - subtiel is zijn confronterende stijl niet, wel effectief. Stone gebruikt vaak in één film - soms zelfs in één scène - verschillende soorten camera's en filmformaten, zoals video, 8 mm-film en 70 mm-film; ook snijdt hij vaak heen en weer tussen zwart-wit en kleur.

Stone over Stone
'Ik vertel niet wat er is gebeurd, ik geef suggesties wat er gebeurd zou kunnen zijn. De beeldtaal van mijn films is sterk , overrompelend - daar raken mensen misschien een beetje van in de war - maar ze zijn stuk voor stuk ambigu. Het zijn vraagtekens, geen uitroeptekens.'
( De Volkskrant, 2004)

'Als je het gereedschap krijgt om te laten zien hoe ons land geworden is zoals het is, wat we hebben meegemaakt, waarom zou je dat dan niet doen? Misschien is het hoogmoedig om zulke grote onderwerpen aan te pakken. Maar als ik kleine onderwerpen zou aanpakken, zou ik net zo goed van hoogmoed beschuldigd worden.'
(Interview, 1996)

'Ik dacht dat Alexander een veilig onderwerp zou zijn omdat het zo oud is. Ik was echt verrast door de controverse over iemand waar we eigenlijk niet zo veel van weten.'
(Virgin.net, 2005)

'Ik vind dat geweld in films er zo echt mogelijk uit moet zien. Als het nep is, is het obsceen. Maar je moet ervoor oppassen dat je geen films maakt die gewelddadig zijn alleen voor de opwinding en sensatie. Dat vind ik verkeerd. (..)Waar ik me het meest aan stoor, is hoe geweld op televisie te zien is, dat mensen zo gemakkelijk doodgaan. Ze vallen gewoon dood neer. Laat dan tenminste het effect zien, maak het krachtig, maak het echt, zodat mensen het echt snappen.'
(Psychology Today, 1993)

'Mensen die niet van mijn stijl houden, noemen het ADHD. Dat vind ik onterecht. Er zit een zekere nervositeit in, maar het is geen ADHD omdat het zich wel op het onderwerp concentreert. Ik gebruik vaak beelden die de dialogen tegenspreken, daar kunnen sommige mensen slecht tegen. Ik hou ervan omdat het leven vol zit met contradicties.'
(Total Film, 2003)