In de nacht van zondag 27 op maandag 28 februari worden voor de 83ste keer de Oscars uitgereikt. In Op Scherp alvast een portret van de belangrijkste filmprijs ter wereld. 'Golden Globes zijn leuk. Oscars zijn business.’

De feiten
Begin: de eerste Oscaruitreiking was in 1929 , dit jaar worden ze voor de 83ste keer uitgereikt.

The Academy: De Academy of Motion Pictures Arts and Sciences werd opgericht in 1927 met 36 leden. Tegenwoordig heeft de Academy meer dan 6000 leden uit verschillende disciplines uit de filmindustrie.

Oscar: Het vergulde beeldje is 35 ,1 centimeter hoog, weegt 3,8 kilo en bestaat voor 99 procent uit een mengsel van tin en koper. Heeft zijn naam - misschien - te danken aan Academy- secretaresse Margaret Herrick, die riep dat het beeldje op haar oom Oscar leek. Er is overigens maar één Oscar die het beeldje ook gewonnen heeft: componist Oscar Hammerstein II (in 1942 en 1946).

Categorieën: beste film; beste regisseur; beste mannelijke hoofdrol; beste vrouwelijke hoofdrol; beste mannelijke bijrol; beste vrouwelijke bijrol; beste oorspronkelijke scenario; beste scenario gebaseerd op een ander werk; beste animatiefilm; beste art direction; beste camerawerk; beste kostuumontwerp; beste lange documentaire; beste korte documentaire; beste montage; beste buitenlandse film; beste make-up ; beste liedje; beste muziek; beste korte animatiefilm; beste korte film; beste geluidmix; beste geluidsmontage; beste visuele effecten

Meeste nominaties: All About Eve (1950) en Titanic (1997) kregen de meeste nominaties, allebei veertien.

Meeste Oscars: Ben-Hur (1959), Titanic (2003) en The Lord of the Rings: The Return of the King (2003) wonnen alledrie elf Oscars .

The Big Five: Drie films wonnen alle Oscars in de vijf belangrijkste categorieën: beste film, regisseur, mannelijke hoofdrol, vrouwelijke hoofdrol, en scenario. Dat waren: It Happened One Night (1934), One Flew over the Cuckoo's Nest (1975) en The Silence of the Lambs (1991)

Acteurs en actrices: Meryl Streep kreeg met vijtien keer de meeste Oscarnominaties, maar ze won hem maar twee keer. Katherine Hepburn won vier keer , maar werd 'slechts' twaalf keer genomineerd. Jack Nicholson werd bij de mannen het vaakst genomineerd, en kreeg ook de meeste beeldjes. Hij kreeg twaalf nominaties en won drie Oscars.

Regisseurs: De meeste nominaties voor beste regie (12 keer) waren voor William Wyler. Hij won er uiteindelijk drie. Tot de wat sneue lijst met meesterfilmers die wel genomineerd werden maar nooit een beeldje wonnen, hoorde tot vorig jaar ook Martin Scorsese. Dankzij de - al dan niet terechte - Oscar voor The Departed, verdween Scorsese van de lijst. Waar nog wel, en voor eeuwig (want ze zijn overleden), de namen van Orson Welles, Alfred Hitchcock en Robert Altman op staan. Tekenfilmlegende Walt Disney heeft overigens veruit de meeste Oscars gewonnen. Hij kreeg er in totaal 26.

Italië: Heeft de meeste Oscars (10) voor beste niet- Engelstalige film gewonnen, op de voet gevolgd door Frankrijk (9).

Kassa!: Slimme koppen hebben berekend dat het winnen van de Oscar voor beste film minstens dertig miljoen dollar extra opbrengt.

Razzies: De anti -Oscar. Aan de vooravond van de Oscaruitreiking toegekend aan de slechtste films van het afgelopen jaar. Paul Verhoeven was in 1996 zo sportief om de zeven Razzies voor Showgirls persoonlijk te komen ophalen.

Kanshebbers 2010: Het Britse The King's Speech van Tom Hooper (12 nominaties), True Grit van de gebroeders Coen (10) en The Social Network van David Fincher (8) zijn dit jaar op papier de grote favorieten. Kenners voorspellen dat de strijd om de Oscar voor Beste Film zal gaan tussen The King's Speech en The Social Network.

Presentatie: Oscar Night wordt doorgaans gepresenteerd door een komiek. Zo presenteerde Billy Crystal de show maar liefst zeven keer en Whoopi Goldberg vier keer. Vorig jaar presenteerde Steve Martin en Alex Baldwin de show. Dit jaar wordt de avond in goede banen geleid door acteurs James Franco en Anne Hathaway.

Handelsmerk
Films waarbij het verhaal van een personage met een lichamelijke en/of geestelijke handicap centraal staat doen het vaak goed bij de Oscars. Denk aan de acteursprijzen voor de half verlamde Jon Voigt in Coming Home, de spastische Daniel Day Lewis in My Left Foot en de autistische Dustin Hoffman in Rain Man. Er zijn genres die praktisch nooit in aanmerking komen voor een Oscar voor beste film. Zo waren horror-, fantasy- en sciencefiction-films per definitie kansloos, totdat Peter Jackson's Tolkien-verfilming The Lord of The Rings: The Return of the King in 2004 eindelijk de Oscar voor beste film won.

De filmwereld over de Oscars
'Dat is het grappige aan het winnen van een Oscar : het zal voor altijd met je naam verbonden zijn. Dan wordt het opeens: Oscar- winnaar George Clooney, in 1997 benoemd tot meest sexy man op aarde, is vandaag om het leven gekomen bij een bizar ongeluk.'
George Clooney (beste bijrol in Syriana, 2005)

'Oscar en ik hebben een aantal dingen gemeen. We zijn allebei in 1928 ter wereld gekomen, we zijn allebei een beetje versleten, maar we zijn er nog steeds en zijn van plan nog veel langer te blijven.'
John Wayne tijdens de Oscars in 1979. Hij stierf 4 maanden later aan longkanker

'Ik raakte in paniek toen de Academy belde. Ik was bang dat ze hun Oscar terug wilde hebben en mijn pandjeshuis was al een poosje failliet.'
Woody Allen (oa beste regie voor Annie Hall, 1978)

'Ik ben erg dankbaar dat ik een prijs heb gewonnen door een keer mijn mond te houden in een film!'
Jane Wyman (beste actrice voor haar rol als doofstomme Belinda McDonald in Johnny Belinda, 1949)

'Welkom bij de Oscars. Een twee uur durend glamourevenement, uitgesmeerd over vier uur.'
Presentator Johnny Carson tijdens de Oscaruitreiking in 1979

'Ik dacht dat verliezen echt verschrikkelijk zou zijn, en winnen verschrikkelijk eng. En het is inderdaad echt ontzettend eng.'
Ben Affleck (beste scenario - samen met Matt Damon - voor Good Will Hunting, 1998)

'The Golden Globes zijn leuk, de Oscars zijn business.'
Warren Beatty (beste regie voor Reds, 1982)

'Een Oscar betekent wel heel veel, want het is de hoogste onderscheiding in de filmwereld. Maar je moet er ook afstand van nemen en geen films maken met de Oscar in je achterhoofd.'
Alejandro Amenábar (regisseur van Mar adentro, beste niet-Engelstalige film, 2005)

'De Oscars hebben alles veranderd: meer salaris, meer mensen om mee te werken, meer projecten, meer publiciteit, en minder privacy.'
Kathy Bates (beste vrouwelijke hoofdrol in Misery, 1991)

'Ik had nooit gedacht dat ik een Oscar zou winnen. Vroeger keek ik naar de Oscaruitreiking op tv en dacht dat alleen hele chique mensen daar heengingen. Het was heel surrealistisch.'
Jennifer Connelly ( beste vrouwelijke bijrol in A Beautiful Mind, 2002)

'Ik raak mijn Oscar iedere dag even aan, al is het alleen maar om hem even te verplaatsen.'
Whoopi Goldberg (beste vrouwelijke bijrol in Ghost, 1991)

'Mijn doel als acteur was om op een punt te komen waarop je kan kiezen uit interessante projecten. Het winnen van een Oscar heeft die droom waargemaakt.'
Benicio del Toro (beste mannelijke bijrol in Traffic, 2001)

'Dank u . Dank u. Dank u. Dank u. Dank u. Dank u. Dank u. Dank u. Dank u. Dank u. Kunt u die enveloppe nog een keer controleren? Ik bedoel, ik ben overdonderd. En zo geraakt, zo geraakt.'
Martin Scorsese (beste regie voor The Departed, 2007)

‘Dank aan de filmindustrie die ons toestaat te spelen in onze hoek van de zandbak.’
Joel Coen (oa beste regie voor No Country for Old men, samen met zijn broer Ethan Coen, 2008)