De feiten
Geboren: 17 januari 1969, Malmö, Skåne län
, Zweden
Actief als: regisseur, scenarioschrijver
Eerste film: Fucking Åmål
Prijzen: kreeg in 1999 en 2000
verschillende prijzen voor Fucking Åmål, waaronder een Teddy en C.I.C.A.E. Award
– Recommendation op het festival van Berlijn, de Audience Award, Don Quijote
Award en de Special Prize of the Jury op het Karlovy Vary International
Filmfestival en de MovieZone Award op het IFFR; won in 2001 de Jury Award op het
Philadephia Film Festival voor Together en ontving voor deze film in 2000 ook
de prijs voor beste regie op het Flanders International Film Festival en de
Special Jury Prize op het Paris Film Festival; kreeg in 2003 de Young Audience
Award voor Lilja 4-ever op het Rouen Nordic Film Festival.
Beste film
Together. Moodyssons treffende en humoristische portret van een Zweedse
commune in de jaren ’70 is zowel vertederend als kritisch. De film ontstijgt het
niveau van een doorsnee komedie door de affectie waarmee Moodysson alle
merkwaardige personages benadert. Op sympathieke wijze steekt de regisseur de
draak met het doorgeslagen politieke idealisme van de communeleden, hun
eindeloze discussies, vrije seks en drugsgebruik. Moodysson laat daarbij ruimte
voor verschillende perspectieven. Vooral de kinderen die zich de fratsen van hun
ouders moeten laten welgevallen, zijn een geweldige vondst. Ook de moeite waard
: Lilja
4-ever en
Fucking Åmål.
Slechtste film
A Hole in My Heart. In ieder geval met afstand Moodyssons meest onaangename
film. Verontrustend, compromisloos en verschrikkelijk om naar te kijken. Twee
mannen en een vrouw draaien in een louche appartement een amateurpornofilm
waarbij de handelingen steeds extremer worden. In deze zwartgallige aanklacht
tegen de ontmenselijking van de moderne maatschappij passeert alles de revue,
van kotsseks tot een schaamlipoperatie. A Hole in My Heart is zo complex dat
Moodysson met alle extremiteiten zijn doel voorbij schiet, voor zover hij een
duidelijk doel voor ogen had. Degenen die de film toch uitzitten laat hij in
verwarring achter.
Handelsmerk
Als beginnend
regisseur maakt Moodysson vooral milde, sociaal-kritische portretten van het
Zweedse burgerdom. Verteld met veel humor en optimisme. Na Together en Fucking
Åmål krijgt zijn politieke en sociale engagement de overhand en worden zijn
films steeds grimmiger en claustrofobischer, van onderwerp en sfeer. Een paar
thema’s komen steeds terug, zoals hoop. Ook gaan bijna al zijn films in meer of
mindere mate over kinderen. De ene keer draait het verhaal om een kind, de
andere keer vertelt hij vanuit het perspectief van een kind of speelt het kind
een belangrijke bijrol.
Lukas Moodysson over Lukas Moodysson
‘Ik wist niet precies waar ik heen moest maar ik wist dat ik iets anders moest
doen. Ik wilde advocaat worden, een kok in een restaurant worden, of
filmregisseur. Ik had geluk dat ik bij een filmschool werd aangenomen, ook al
had ik me bij andere scholen aangemeld. Het is iets dat is ontstaan uit
verveling en de wil om het roer radicaal om te gooien. Pas later ontdekte ik dat
filmen ook echt datgene was dat ik wilde doen.’
(The Guardian, 2002)
Over zijn overstap van poëzie naar film: 'Ik wilde niets bereiken, ik wilde
alleen iets anders doen dan dat ik op dat moment deed. Ik schreef poëzie, mijn
leven verveelde me, mijn woonplaats verveelde me, mijn relaties. Ik wilde een
verandering. Dus film begon voor mij als een manier om verandering teweeg te
brengen. Achteraf denk ik dat iemand mij in die richting gewezen heeft. Ik ben
voorbestemd om films te maken. (…) Ik wilde een groter publiek bereiken dan met
het schrijven van poëzie. Ik zit nu op het punt dat ik juist weer terug wil naar
een kleiner publiek. Ik ben met een film bezig waarbij ik gewoon thuis zit te
filmen. Dat is erg leuk.’
(Cinema.nl, 2005)
‘Ik zie mezelf als
zo’n eenzaam persoon (als Ingmar Bergman in zijn laatste jaren). Ik heb een
grimmig visioen van mezelf als ik 82 ben, en ik op een klein eiland ergens zit,
en dat iedereen zegt: “Kun je eindelijk eens doodgaan Lukas Moodysson! We willen
je niet meer zien.”’
(BBC, 2002)
‘Ik zie mijn films niet als
zwart en zou het woord pessimistisch niet gebruiken, want dat wil zeggen dat
alles erger wordt dan dat het al was. Ik voel veel meer voor optimisme, omdat
dat volgens mij betekent dat alles nu niet geweldig is, maar dat de dingen beter
worden. In optimisme schuilt hoop. Het is het tegenovergestelde van stilstaan.
Mensen en de wereld zijn in beweging, en dat is optimisme voor mij. Ik denk dat
ik misschien heel negatief kan zijn, terwijl ik tegelijkertijd heel positief ben
.’
(Cinema.nl, 2009)
‘Ik ben heel geïnteresseerd in mensen die
hun best doen. Ik ben niet zo geïnteresseerd in mensen die succes hebben, maar
ik raak heel erg geboeid door verlangen en dromen en door mensen die iets willen
veranderen. Het hoeft niet daadwerkelijk te veranderen, maar de wil is
belangrijk. Zelfs alleen de wil om je leven te veranderen.’
(The
Independent, 2005)
‘Ik ben niet uitgesproken religieus, ik verwerp
het circus van kerken en priesters. Op een ontheoretische en ontheologische
manier geloof ik in God, in een god, en in Jezus. Ik wilde aanvankelijk Jezus
als personage opvoeren in Lilya 4-ever, hij zou haar overal vergezellen, maar ik
kon de rol niet schrijven. Pas toen de film allang was voltooid, besefte ik dat
ik van Volodya – het jongetje dat Lilya te hulp komt – een metafoor voor Jezus
had gemaakt. En in A Hole in My Heart de rol van Björn Almroth wéér. Waarom ik
Jezus wil zien als kleine jongen, weet ik niet. Ik doe niet aan zelfanalyse, ik
maak films.’
(Vrij Nederland, 2005)
‘Ik ben erg gehecht aan
mijn eigen ideeën. (...) En ik wil wel een film in Amerika maken, maar dan ook
óver Amerika, over het Amerikaanse gezondheidssysteem bijvoorbeeld. Ik wil over
dingen schrijven die mij aan het hart gaan. Ik ben bang dat dat niet de dingen
zijn die Hollywood interesseren. (…) Als schrijver was ik altijd erg in mezelf
gekeerd. Als filmmaker ben ik meer om me heen gaan kijken en
verantwoordelijkheid gaan voelen. Misschien roept de tijd ook wel om daden.'
(Trouw, 2003)
De Zweedse regisseur Lukas Moodysson heeft zalen even hard laten vollopen als leeglopen. Na controversiële films als Lilja 4-ever en A Hole in My Heart maakte hij zijn eerste niet-Zweedse film, Mammoth, met Michelle Williams en Gael García Bernal. In Op Scherp een portret van deze politiek geëngageerde filmmaker.